BÀI 20: VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM

MỞ ĐẦU

Cách đây hơn 2 000 năm, ở vùng châu thổ sông Cửu Long nước ta đã xuất hiện một nền văn hoá rất đặc sắc – văn hoá Óc Eo. Trên cơ sở đó, một vuơng quốc cổ đã được hinh thành với tên gọi Phù Nam. Hình dưới đây là những hiện vật liên quan đến vương quốc cổ đó. Theo em, những hiện vật này chứng tỏ điều gì về chủ nhân của vương quốc cổ này?

1. SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ SUY VONG CỦA VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM

Câu 1: Vương quốc Phù Nam ra đời ở đâu và vào thời gian nào?

Giải rút gọn: 

Vương quốc Phù Nam ra đời vào khoảng thế kỉ I. Địa bàn chủ yếu của Vương quốc Phù Nam là khu vực Nam Trung Bộ ngày nay. 

Câu 2: Lập đường thời gian thể hiện các mốc hình thành, phát triển và suy vong của Vương quốc Phù Nam

Giải rút gọn: 

2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI

Câu 1: Hình 4. 5 và đoạn tư liệu trên cho em biết điều gì về cư dân Phù Nam?

Giải rút gọn: 

Qua việc tiếp xúc khi sinh sống và giao thương buôn bán, họ có những nhận xét về tính cách, bản chất của người dân Phù Nam " mưu lược, nhưng tốt bụng và thật thà". Nghề nghiệp chủ yếu là buôn bán các mặt hàng chủ yếu là vàng, bạc, lụa…

Câu 2: Hãy cho biệt những hoạt động kinh tế của cư dân Phù Nam.

Giải rút gọn: 

• Người Phù Nam làm nhiều nghề khác nhau như: trồng lúa nước, chăn nuôi đánh bắt thủy, hải sản, làm đồ gỗ thủ công như đồ gốm, ...

• Người Phù Nam giỏi buôn bán. Không chỉ trao đổi hàng hóa để tiêu dùng trong nước, người Phù Nam còn buôn bán với các thương nhân nước ngoài đến từ Trung Quốc, Chăm-pa, …

Câu 3: Xã hội Phù Nam gồm những tầng lớp nào và có những nét tương đồng nào so với xã hội Chăm-pa?

Giải rút gọn: 

- Xã hội Phù Nam có sự phân hóa giàu nghèo thành 3 tầng lớp: quý tộc, bình dân và nô lệ

- Những nét tương đồng so với xã hội Chăm-pa:

• Chính trị: đều theo chế độ quân chủ, do vua đứng đầu nắm mọi quyền hành. Cả nước chia thành các cơ sở hành chính để cai quản.

• Xã hội: đã có sự phân hóa giàu nghèo, giai cấp.

• Văn hóa: đời sống văn hóa, tinh thần, tín ngưỡng phong phú.

3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA

Câu hỏi: Hãy cho biết một số thành tựu văn hóa nổi bật của cư dân Phù Nam

Giải rút gọn: 

• Tín ngưỡng: thờ đa thần, tiêu biểu là thờ thần Mặt Trời.

• Tôn giáo: tiếp nhận tôn giáo từ Ấn Độ như Phật giáo và Ấn Độ giáo. 

• Kiến trúc: nghề tạc tượng các vị thần Ấn Độ giáo và tượng Phật bằng đá và gỗ ở Phủ Nam phát triển từ đầu Công nguyên.

• Phương tiện đi lại: ghe, thuyền, thuận tiện trên kênh rạch, dùng ngựa, ...

• Chỗ ở: nguời Phù Nam dựng những ngôi nhà sàn rộng bằng gỗ trên mặt nước và lợp mái lá.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy so sánh về hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội giữa cư dân Phù Nam và cư dân Chăm-pa.

Giải rút gọn:

- Giống: 

Chủ yếu là nông nghiệp trồng lúa nước, sử dụng sức kéo của trâu bò. Ngoài ra, cư dân còn chăn nuôi, làm các mặt hàng thủ công, đánh cá.

Có tập quán ở nhà sàn, có đời sống văn hoá phong phú gắn với sản xuất nông nghiệp.

- Khác: 

Câu 2: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy suy luận về nguyên nhân khiến cho Vương quốc Phù Nam bị suy vong vào đầu thế kỉ VII.

Giải rút gọn:

• Phù Nam không phải là một đế quốc đã được tổ chức chặt chẽ, thống nhất.

• Mối quan hệ giữa chính quốc Phù Nam với các tiểu quốc chư hầu hết sức lỏng lẻo.

• Việc Phù Nam hay đi đánh phá để cướp bóc các nước láng giềng đã làm hao tổn nhân, tài, vật lực của vương quốc khiến vương quốc ngày càng suy yếu.

=> Tất cả dẫn đến sự diệt vong của vương quốc Phù Nam trong thế kỷ thứ VII.

Câu 3: Theo em, nét văn hoá nào của cư dân Phù Nam xưa còn được lưu giữ trong đời sống của cư dân Nam Bộ hiện nay?

Giải rút gọn:

Hiện nay người dân Nam Bộ vẫn dùng ghe, thuyền để đi lại trên kênh, rạch. Họ vẫn dựng những ngôi nhà sàn rộng trên mặt nước.