BÀI 18: NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA HIẾN PHÁP VỀ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy kể một số cơ quan nhà nước cấp địa phương nơi em sinh sống và chia sẻ hiểu biết của mình về cơ quan đó.

Giải rút gọn:

- Ủy ban nhân dân xã: quản lý dân cư địa bàn xã của tỉnh

- Ủy ban nhân dân huyện: quản lý dân cư trên địa bàn huyện

Cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. dung của của Hiến pháp năm 2013 về về kinh tế

Câu hỏi: Nếu là T, em sẽ Giải rút gọn A như thế nào?

Giải rút gọn:

Em sẽ nói cho bạn về bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm những cơ quan, phân cấp như nào

Các cơ quan trong bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội Việt Nam

a. Cơ quan quyền lực nhà nước

Câu 1: Theo em, vì sao Quốc hội và Hội đồng nhân dân được gọi là cơ quan quyền lực nhà nước?

Giải rút gọn:

Vì thực hiện quyền lâp hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước 

Câu 2: Hiến pháp quy định chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là gì?

Giải rút gọn:

- Chức năng: giám sát tối cao đối với hoạt động của nhà nước

- Chức năng, nhiệm vụ: bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống tội phạm và các hành vị vi phạm pháp luật khác

Cơ quan hành chính nhà nước

Câu hỏi: Vì sao Chính phủ và Ủy ban nhân dân được gọi là cơ quan hanh chính nhà nước?

Giải rút gọn:

Bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và xã hội, quyền con người, quyền công dân; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; thống nhất quản lí nền hành chính quốc gia; thực hiện quản lí về cán bộ, công chức, viên chức và công vụ trong các cơ quan nhà nước

c. Cơ quan tư pháp

Câu hỏi: Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân có chức năng, nhiệm vụ gì? Hãy nêu ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ đó.

Giải rút gọn:

- Nhiệm vụ: bảo vệ công lí, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân

- Chức năng: thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp

d. Chủ tịch nước

Câu 1: Theo em, Chủ tịch nước có vị trí, vai trò như thế nào?

Giải rút gọn:

Người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại.

Câu 2: Việc chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội thể hiện điều gì?

Giải rút gọn:

Sự minh bạch, rõ ràng và trách nhiệm của chủ tịch nước đối với nước Cộng hòa xã hội Việt Nam.

e. Hội đồng bầu cử quốc gia, kiểm soát nhà nước

Câu 1: Theo em, vì sao Hiến pháp phải có nội dung quy định về Hội đồng bầu cử quốc gia và kiểm soát nhà nước?

Giải rút gọn:

Vì hội đồng bầu cử quốc gia là do Quốc hội thành lập, có nhiệm cụ tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội

Câu 2: Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước có chức năng, nhiệm vụ gì? Hãy nêu ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ đó.

Giải rút gọn:

- Quy định tại khoản 1 Điều 117; khoản 1 Điều 118 của Hiến pháp.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy cho biết các ý kiến sau đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức theo bốn cấp.

b. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.

c. Chủ tịch Hội đồng nhân dân có quyền miễn nhiệm Chủ tịch Uỷ ban nhân dân.

d. Toà án nhân dân là cơ quan duy nhất thực hiện quyền tư pháp.

e. Khi thực hiện quyền công tố, Viện kiểm sát nhân dân độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

Giải rút gọn:

a. Sai => Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội Việt Nam gồm nhiều cơ quan, thiết chế tạo thành 

b. Đúng

c. Sai => Chức năng, nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân được quy định tại Điều 114 của Hiến pháp năm 2013. 

d. Đúng

e. Sai => Tuân theo pháp luật và hiến pháp

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với các hành vi nào sau đây? Vì sao?

a. K từ chối khi được bạn học rủ xem một clip có nội dung xuyên tạc về các cơ quan quyền lực nhà nước trên mạng xã hội.

b. T vừa quan sát sơ đồ bộ máy nhà nước vừa đọc các quy định trong Hiến pháp để hiểu rõ hơn về bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

c. M biết các bạn trong nhóm đang hiểu sai quy định của Hiến pháp về Chính phủ nhưng vẫn im lặng. không lên tiếng nhắc nhở.

d. V đăng bài tập tìm hiểu về tổ chức bộ máy nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 lên mạng xã hội nhờ người khác làm giúp.

Giải rút gọn:

a. Đồng tình. Vì bạn biết là thông tin không đúng sự thật nên không xem

b. Đống tình. Vì bạn biết cách tìm hiểu về bộ máy nhà nước

c. Không đồng tình. M phải lên tiếng giải thích 

d. Không đồng tình. Vì V cần tự giác làm bài tập của mình 

Câu 3: Xử lí tình huống

a. Buổi tối, khi hai anh em H đang làm bài tập về nhà thì em gái H bỗng quay sang hỏi:

“Anh ơi, tại sao Chủ tịch nước lại có thể thay mặt Nhà nước ta về đối nội, đối ngoại được hả anh?”

Nếu là H, em sẽ trà lời câu hỏi của em gái như thế nào?

b. Chính quyền xã A tổ chức cho thanh thiếu niên trên địa bàn họp để thảo luận, đóng góp ý kiến về việc xây dựng trung tâm thể dục thể thao của xã. Biết tin, C rủ V cùng đi họp nhưng V từ chối vì cho rằng trẻ em như mình đóng góp ý kiến là không có giá trị. V tin tưởng các lãnh đạo xã sẽ đủ sáng suốt để tự quyết định mọi việc. Người dân chỉ cần thực hiện các quyết định đó là được. C không đồng tình với suy nghĩ của V nhưng không biết nên giải thích thế nào để V thay đổi ý định. Nếu là C, em sẽ làm gì?

Giải rút gọn:

a. Vì Bác là người sáng lập ra nước Việt Nam, có tất cả mọi quyền hạn 

b. C em sẽ giải thích cho V hiểu đây tất cả mọi người đều có quyền đưa ra ý kiến 

Câu 4: Em hãy nêu những việc học sinh nên làm và không nên làm để góp phản xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh.

Giải rút gọn:

Tuân thủ hiến pháp và pháp luật của nhà nước đưa ra. Không sử dụng chất cấm

Vận dụng

Câu hỏi: Em hãy tìm hiểu và vẽ sơ đồ hệ thống tổ chức của Uỷ ban nhân dân địa phương em đang sống và chia sẻ với thầy cô cùng các bạn.

Giải rút gọn:

Gồm: Chủ tịch uỷ ban nhân dân địa phương, các phòng ban và ban chuyên ngành, các cơ quan chức năng khác