BÀI 13. TRIỀU NGUYỄN

Khởi động: Quan sát hình 1 và cho biết loại hình nghệ thuật dưới đây liên quan đến triều đại nào trong lịch sử dân tộc.

Giải rút gọn:

Đây loại hình nghệ thuật Nhã nhạc cung đình Huế, có liên quan đến triều đại nhà Nguyễn trong lịch sử dân tộc.

1. TRIỀU NGUYỄN VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Nêu sự thành lập Triều Nguyễn.

- Trình bày một số việc làm của Triều Nguyễn để xây dựng đất nước.

Giải rút gọn:

- Sự thành lập: Năm 1802, sau khi đánh bại Triều Tây Sơn, Nguyễn Ánh lập ra Triều Nguyễn, định đô ở Phú Xuân (Huế), hiệu là Gia Long

- Việc làm của Triều Nguyễn để xây dựng đất nước:

+ Vua Gia Long ban hành bộ “Hoàng Việt luật lệ” củng cố trật tự xã hội

+ Vua Minh Mạng tiến hành cải cách hành chính

+ Các vị vua tiếp tục các hoạt động thực thi chủ quyền biển, đảo đặc biệt là với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 3, em hãy:

- Nêu kết quả của công cuộc khai hoang dưới Triều Nguyễn

- Kể chuyện về Nguyễn Công Trứ và nêu đóng góp của ông

Giải rút gọn:

- Kết quả của công cuộc khai hoang: góp phần mở rộng diện tích canh tác, ổn định xã hội và thúc đẩy nông nghiệp phát triển

- Câu chuyện về Nguyễn Công Trứ:

+ Nguyễn Công Trứ tâu lên vua để khai hoang yên nghiệp dân nghèo, nhà vua đồng ý và cử ông làm Doanh điền sứ chuyên coi việc khai phá đất hoang

+ Ông đã chiêu tập người dân khai hoang lấn biển ở vùng duyên hải Bắc Bộ, mở rộng diện tích đất, thúc đẩy nông nghiệp phát triển

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy nêu những đóng góp của Nguyễn Trường Tộ đối với lịch sử dân tộc.

Giải rút gọn:

Những đóng góp của Nguyễn Trường Tộ:

- Là đại diện tiêu biểu cho trào lưu cách tân đất nước cuối thế kỉ XIX

- Trình lên vua nhiều bản điều trần, mong muốn làm cho đất nước giàu mạnh

- Đề nghị mở rộng quan hệ với nước ngoài, mở các trường dạy đóng tàu, đúc súng,…

2. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG CHỐNG PHÁP

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Cho biết những nét chính về phong trào Cần vương cuối thế kỉ XIX

- Kể câu chuyện về Phan Đình Phùng và cuộc khởi nghĩa Hương Khê

Giải rút gọn:

- Những số nét chính về phong trào Cần vương:

+ Năm 1884, Triều đình Nhà Nguyễn kí hiệp ước công nhận quyền đô hộ của thực dân Pháp trên toàn bộ Việt Nam

+ Một bộ phận quan lại thuộc phái chủ chiến, đứng đầu là vua Hàm Nghi mong muốn khôi phục độc lập dân tộc

+ Năm 1885, Tôn Thất Thuyết ban bố dụ Cần vương, kêu gọi nhân dân đồng lòng giúp vua cứu nước, phong trào bùng nổ và phát triển mạnh mẽ

- Câu chuyện về về Phan Đình Phùng và cuộc khởi nghĩa Hương Khê:

+ Cuối thế kỉ XIX, Phan Đình Phùng đã đứng ra chiêu tập lực lượng chống Pháp 

+ Khởi nghĩa đã xây dựng căn cứ tại Hương Khê, các anh hùng, hào kiệt đã tự nguyện liên kết lực lượng dưới quyền chỉ huy của ông

+ Cuộc khởi nghĩa đã kéo dài hơn 10 năm, gây thiệt hại cho quân Pháp

+ Cuối năm 1895, Phan Đình Phùng hi sinh trong một trận chiến đấu, cuộc khởi nghĩa suy yếu dần rồi tan rã

3. LUYỆN TẬP

Câu 1: Vẽ sơ đồ tư duy những nét chính về lịch sử Việt Nam dưới Triều Nguyễn.

Giải rút gọn:

Câu 2: Kể lại câu chuyện về một nhân vật lịch sử dưới thời nhà Nguyễn mà em sưu tầm được. Câu chuyện đó giúp em biết được thông tin gì về lịch sử Việt Nam thời nhà Nguyễn?

Giải rút gọn:

- Câu chuyện về vua Hàm Nghi 

+ Vua Hàm Nghi là vị vua thứ 8 của triều đại nhà Nguyễn

+ Nhà vua phát động phong trào Cần Vương, tạo nên một làn sóng chống Pháp mạnh mẽ thời bấy giờ

+ Chính quyền thực dân Pháp đã bắt được vua Hàm Nghi, tìm mọi cách để chiêu dụ, mua chuộc nhà vua hợp tác, song ông đã thẳng thừng từ chối. Vì thế, ông đã bị bắt và lưu đày ông sang 1 quốc gia ở Bắc Phi ngày nay

- Hàm Nghi là một vị vua có tài và yêu nước, dám quyết liệt chống lại thực dân Pháp xâm lược.

4. VẬN DỤNG

Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh và giới thiệu về một di sản văn hoá của Triều Nguyễn

Giải rút gọn:

- Di sản văn hoá của Triều Nguyễn: Quần thể di tích Cố đô Huế 

- Do triều Nguyễn xây dựng trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20 trên địa bàn kinh đô Huế xưa

- Cố đô Huế có những thành quách, cung điện vàng son, những đền đài miếu vũ lộng lẫy, những lăng tẩm uy nghiêm,…