BÀI 12. KHỞI NGHĨA LAM SƠN VÀ TRIỀU HẬU LÊ

Khởi động: Hình 1 là một công trình kiến trúc trong Khu di tích Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hoá). Đây là nơi Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa chống quân Minh giành thắng lợi, lập ra triều Hậu Lê. Hãy chia sẻ điều em biết về Lê Lợi và triều đại do ông sáng lập.

Giải rút gọn:

- Lê Lợi là vị anh hùng giải phóng dân tộc khỏi sự thống trị của giặc Minh suốt 20 năm

- Lê Lợi đã xây dựng, thống nhất và khôi phục nền độc lập lâu dài của nước ta. 

1. KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 - 1427)

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Nêu một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn.

- Kể câu chuyện về một nhân vật trong khởi nghĩa Lam Sơn.

Giải rút gọn:

- Một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn:

+ Lê Lợi lãnh đạo nổ ra tại vùng núi Lam Sơn (Thanh Hoá)

+ Trải qua 10 năm chiến đấu, cuộc khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn

+ Thắng lợi gắn với vai trò và đóng góp quan trọng của: Nguyễn Trãi, Lê Lai, Trần Nguyên Hãn,...

- Câu chuyện về nhân vật trong khởi nghĩa Lam Sơn: Lê Lai đã quên mình cứu vua

+ Vào năm 1418, khi giặc Minh vây kín núi Chí Linh, Lê Lợi đã hỏi các tướng xem ai có thể thay ông mặc hoàng bào, xông ra giết giặc để quân tướng có đường thoát

+ Trong lúc các tướng còn im lặng, Lê Lai đã đồng ý mặc áo bào, cưỡi ngựa xông trận, giặc tưởng Lê Lai là Lê Lợi nên vội dồn hết quân vây bắt 

+ Sau đó, Lê lợi cùng nghĩa quân rút khỏi vòng vây, từng bước khôi phục lực lượng, tiếp tục khởi nghĩa

Câu hỏi: Đọc câu chuyện và quan sát hình 3, hãy kể lại chiến thắng Chi Lăng

Giải rút gọn:

- Khi Lê Lợi kéo quân ra Bắc, bao vây thành Đông Quan, nhà Minh lo sợ nên đã cử hai đạo viện binh kéo sang phá vây

- Mờ sáng, quân Minh kéo đến của ải Chi Lăng, kị binh nghĩa quân ra nghênh chiến nhưng đã giả vờ thua để nhử quân giặc vào trận địa

- Khi ngựa của giặc Minh vượt qua cánh đồng, ngay lập tức những mũi tên, mũi lao từ hai bên sườn vút phóng xuống

- Một vạn viện binh của giặc bị tiêu diệt, tướng cầm đầu bị trúng mũi lao chết bên sườn núi, quân Minh hoảng loạn tháo chạy

2. TRIỀU HẬU LÊ VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

- Nêu một số nét chính về lịch sử Việt Nam Triều Hậu Lê

- Kể lại câu chuyện về một nhân vật lịch sử tiêu biểu Triều Hậu Lê.

Giải rút gọn:

- Một số nét chính về lịch sử Việt Nam Triều Hậu Lê:

+ Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua lập ra Triều Hậu Lê, khôi phục Quốc hiệu Đại Việt, đóng đô ở Đông Kinh (Thăng Long)

+ Bộ máy nhà nước được tổ chức quy củ, chặt chẽ

+ Nhà nước coi trọng và khuyến khích phát triển nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp được phục hồi và phát triển, đời sống nhân dân ổn định

+ Văn học và khoa học đạt được nhiều thành tựu

- Câu chuyện về vị vua Lê Thánh Tông của Triều Hậu Lê:

+ Lê Thánh Tông là vị vua thứ 5 của Triều Hậu Lê

+ Tiến hành cải cách trên nhiều lĩnh vực, chú trọng bảo vệ biên cương, mở mang bờ cõi, kiên quyết ngăn chặn những hành động xâm phạm biên giới

+ Có những chính sách tiên tiến về giáo dục

+ Được đánh giá là vị vua anh minh, thông thạo kinh sử, lịch toán,.…

3. LUYỆN TẬP

Câu 1: Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về đóng góp của một số nhân vật lịch sử tiêu biểu trong khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê.

Giải rút gọn:

Câu 2: Kể câu chuyện về một nhân vật liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn hoặc Triều Hậu Lê mà em sưu tầm được.

Giải rút gọn:

- Câu chuyện về Nguyễn Trãi liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn 

- Năm 1407, khi giặc Minh cướp nước ta, cha của Nguyễn Trãi đã bị đưa sang Trung Quốc.

- Sau khi thoát khỏi sự giam lỏng của giặc, Nguyễn Trãi từ Đông Quan tìm vào Lam Sơn, theo Lê lợi tham gia khởi nghĩa

- Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi là một nhà chính trị, quân sự tài ba

- Nguyễn Trãi là cố vấn, phò tá đắc lực, cùng Lê Lợi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, đóng góp của ông chính là nguyên nhân quan trọng dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa

4. VẬN DỤNG

Dựa vào thông tin trong sách, báo và Internet, hãy kể tên một số địa danh (di tích lịch sử, đường phố, trường học,...) liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê.

Giải rút gọn:

Một số địa danh có liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê là: đường Nguyễn Trãi, trường THCS & THPT Lương Thế Vinh, Điện Lam Kinh,...