BÀI 1. GIỚI THIỆU TRÍ TUỆ NHÂN TẠO

KHỞI ĐỘNG

1. Theo em, máy tính làm được những việc gì tốt hơn con người?

2. Em hãy cho ví dụ một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người?

Giải rút gọn:

Điểm mạnh của máy tính:

• Tốc độ và độ chính xác cao: Máy tính có thể thực hiện các phép tính phức tạp và lưu trữ thông tin một cách nhanh chóng và chính xác hơn con người.
• Khả năng xử lý dữ liệu lớn: Máy tính có thể xử lý lượng lớn dữ liệu một cách hiệu quả, giúp con người đưa ra những quyết định sáng suốt hơn.

Điểm hạn chế của máy tính:

• Thiếu sự linh hoạt và sáng tạo: Máy tính hiện tại chưa thể thực hiện các tác vụ đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và tương tác xã hội như con người.
• Khả năng đưa ra quyết định: Máy tính đưa ra quyết định dựa trên logic và dữ liệu, nhưng không thể xử lý các yếu tố phi logic như con người.

Kết luận:

Máy tính và con người có những điểm mạnh và điểm yếu khác nhau. Máy tính hỗ trợ con người trong nhiều lĩnh vực, nhưng con người vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển và sử dụng máy tính một cách hiệu quả.

1. KHÁI NIỆM TRÍ TUỆ NHÂN TẠO (AI)

Hoạt động: Theo em, máy tính làm được những gì thì ta nói máy tính đó trí tuệ?

Giải rút gọn:

Máy tính có thể được coi là có trí tuệ khi:

• Thực hiện các nhiệm vụ thông minh: Học từ dữ liệu, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, giải quyết vấn đề phức tạp.

Tuy nhiên:

• Thiếu nhận thức, cảm xúc và sự hiểu biết sâu sắc như con người.

Kết luận:

Máy tính đang trở nên thông minh hơn, nhưng vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn trí tuệ con người.

2. MỘT SỐ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN AI

LUYỆN TẬP

Em hãy cho biết mỗi phát biểu sau về AI là đúng hay sai?

a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính

b) Nhờ mở rộng phạm vi ứng dụng mà AI yếu phát triển thành AI mạnh

c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương

d) AI có thể tự hành động một cách hợp lí.

Giải rút gọn:

a) Turing Test là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính.

b) Mở rộng phạm vi ứng dụng thúc đẩy AI yếu phát triển nhưng chưa đủ để tạo ra AI mạnh.

c) AI tạo sinh có thể hỗ trợ học sinh viết bài văn tả cảnh đẹp quê hương nhưng cần kiểm soát hợp lý.

d) AI có thể tự hành động trong một số trường hợp nhất định nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.

VẬN DỤNG

Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM đánh bại Đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparow. Đây là lần đầu tiên một chương trình máy tính đánh bại một nhà vô địch thế giới cờ vua. Em hãy giải thích vì sao sự kiện đó được xem là một thành tựu của trí tuệ nhân tạo.

Giải rút gọn:

Sự kiện Deep Blue đánh bại Kasparov là thành tựu AI:

1. Khả năng học hỏi và thích ứng:

• Deep Blue học hỏi từ chính trận đấu, liên tục cải thiện chiến thuật trong quá trình thi đấu.
• Sử dụng thuật toán minimax để đánh giá các nước đi tiềm năng, đưa ra lựa chọn tối ưu.

2. Khả năng tính toán và đánh giá:

• Xử lý lượng lớn dữ liệu cờ vua, tính toán hàng triệu nước đi tiềm năng trong thời gian ngắn.
• Đánh giá hiệu quả các nước đi dựa trên nhiều yếu tố, đưa ra quyết định chính xác.

3. Vượt qua giới hạn con người:

• Duy trì sự tập trung cao độ trong suốt trận đấu, không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc hay yếu tố bên ngoài.
• Tốc độ xử lý thông tin và tính toán vượt xa khả năng của con người.

4. Ý nghĩa lịch sử:

• Lần đầu tiên một máy tính đánh bại nhà vô địch cờ vua thế giới, đánh dấu bước tiến lớn trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
• Chứng minh tiềm năng to lớn của AI trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp đòi hỏi trí thông minh cao.

5. Khuyến khích phát triển AI:

• Thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực khác nhau như y tế, giáo dục, tài chính,...
• Góp phần tạo ra những đột phá khoa học và công nghệ mới, mang lại lợi ích cho con người.

TỰ KIỂM TRA

Câu 1: AI là gì? AI mạnh là gì? AI yếu là gì?

Giải rút gọn:

- AI mạnh là loại AI có khả năng tư duy và hành động như con người ở mọi lĩnh vực. Nó có thể hiểu và sử dụng ngôn ngữ, học hỏi và thích ứng với môi trường mới, đưa ra quyết định sáng tạo, v.v. Hiện nay, AI mạnh vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển.

- AI yếu là loại AI được thiết kế để thực hiện một nhiệm vụ cụ thể với độ chính xác cao. Nó không có khả năng tư duy và hành động như con người ở nhiều lĩnh vực. Ví dụ, AI yếu có thể được sử dụng để nhận diện khuôn mặt, chơi cờ vua, hoặc dịch ngôn ngữ.

Câu 2: Lĩnh vực nghiên cứu nào giúp máy tính có khả năng học để tự nâng cao năng lực?

Giải rút gọn:

Lĩnh vực nghiên cứu giúp máy tính có khả năng học để tự nâng cao năng lực là Học máy (Machine Learning).

Học máy là một nhánh của trí tuệ nhân tạo (AI) tập trung vào việc phát triển các thuật toán cho phép máy tính học hỏi từ dữ liệu và cải thiện hiệu suất thực hiện nhiệm vụ mà không cần được lập trình rõ ràng.

Câu 3: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về xử lí ngôn ngữ tự nhiên.

Giải rút gọn:

1. Khả năng hiểu ngôn ngữ: NLP giúp máy tính hiểu ý nghĩa của văn bản và lời nói.

2. Khả năng giao tiếp: NLP giúp máy tính giao tiếp với con người một cách tự nhiên và hiệu quả.

3. Khả năng học hỏi: NLP giúp máy tính học hỏi từ dữ liệu ngôn ngữ và cải thiện khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ.

4. Khả năng thích ứng: NLP giúp máy tính thích ứng với các ngữ cảnh và phong cách ngôn ngữ khác nhau.

5. Khả năng sáng tạo: NLP giúp máy tính tạo ra văn bản và lời nói sáng tạo, như thơ ca, kịch bản, v.v.

Câu 4: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác máy tính.

Giải rút gọn:

Đặc trưng của AI được thể hiện qua lĩnh vực nghiên cứu thị giác máy tính:

1. Nhận thức: Phân biệt và phân loại các vật thể trong hình ảnh và video.
2. Hiểu biết: Hiểu nội dung hình ảnh/video, bao gồm ngữ cảnh và hành động.
3. Học tập: Cải thiện khả năng nhận thức và hiểu biết thông qua dữ liệu hình ảnh/video.
4. Thích ứng: Hoạt động hiệu quả trong các điều kiện ánh sáng, góc nhìn và môi trường khác nhau.
5. Sáng tạo: Tạo ra hình ảnh và video mới, chỉnh sửa ảnh và tạo hiệu ứng đặc biệt.

Tóm lại: Thị giác máy tính thể hiện khả năng nhận thức, hiểu biết, học tập, thích ứng và sáng tạo của AI, tương tự như trí tuệ con người.