CHỦ ĐỀ 3: ĐIỆN

BÀI 7: ĐỊNH LUẬT OHM. ĐIỆN TRỞ

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Thực hiện thí nghiệm đơn giản để nêu được điện trở có tác dụng cản trở dòng điện trong mạch.

- Thực hiện thí nghiệm để xây dựng được định luật Ohm: cường độ dòng điện đi qua một đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của nó.

- Nêu được (không yêu cầu thành lập): Công thức tính điện trở của một đoạn dây dẫn (theo độ dài, tiết diện, điện trở suất).

- Sử dụng công thức đã cho để tính được điện trở của một đoạn dây dẫn.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. TÁC DỤNG CẢN TRỞ DÒNG ĐIỆN CỦA ĐOẠN DÂY DẪN

- Đoạn dây dẫn có tác dụng cản trở dòng điện. Các đoạn dây dẫn khác nhau có tác dụng cản trở dòng điện khác nhau.

II. MỐI LIÊN HỆ GIỮA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ HAI ĐẦU ĐOẠN DÂY DẪN

- Khi U tăng bao nhiêu lần thì I tăng bấy nhiêu lần hoặc ngược lại.

- Tỉ số của một đoạn dây dẫn luôn có một giá trị xác định.

III. ĐỊNH LUẬT OHM

- Điện trở đặc trưng cho tác dụng cản trở dòng điện của đoạn dây dẫn.

- Định luật Ohm: Cường độ dòng điện trong một đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của nó:

Trong đó:

+ I (A) là cường độ dòng điện trong đoạn dây dẫn.

+ U (V) là hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn.

+ R (Ω) là điện trở của đoạn dây dẫn.

- Ngoài ra, người ta còn dùng các bội số của ôm như kiloom (kΩ) và megaom (MΩ).

1 kΩ = 1000 Ω

1 MΩ = 1 000 000 Ω

IV. ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT ĐOẠN DÂY DẪN

1. Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn. Điện trở suất

- Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.

- Tác dụng cản trở dòng điện của vật liệu làm dây dẫn được đặc trưng bằng điện trở suất cỉa vật liệu. Được kí hiệu là ρ, đơn vị đo là Ωm.

- Điện trở suất của một vật liệu có trị số bằng điện trở của một đoạn dây dẫn hình trụ được làm bằng vật liệu đó, có chiều dài 1 m và tiết diện là 1 m².

2. Công thức tính điện trở của một đoạn dây dẫn

- Điện trở suất của vật liệu, tiết diện và chiều dài dây dẫn là những yếu tố ảnh hưởng đến điện trở của các dây dẫn.

- Sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào các yếu tố này được mô tả bằng công thức: .

Trong đó: 

+ R là điện trở của đoạn dây dẫn, đơn vị đo là ôm (Ω);

+ ρ là điện trở suất của vật liệu làm dây dẫn, đơn vị đo là Ωm;

+ 1 là chiều dài dây dẫn, đơn vị đo là mét (m);

+ S là tiết diện dây dẫn, đơn vị đo là m².