BÀI 29. POLYMER

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Nêu được khái niệm polymer, monomer, mắt xích,…; cấu tạo, phân loại polymer (polymer thiên nhiên và polymer tổng hợp).

- Trình bày được tính chất vật lí chung của polymer (trạng thái, khả năng tan). 

- Viết được các phương trình hóa học của phản ứng điều chế PE, PP từ các monomer.

- Nêu được khái niệm chất dẻo, tơ, cao su, vật liệu composite và cách sử dụng, bảo quản một số vật liệu làm bằng chất dẻo, tơ, cao su trong gia đình an toàn, hiệu quả.

- Trình bày được ứng dụng của polyethylene; vấn đề ô nhiễm môi trường khi sử dụng polymer không phân hủy sinh học (polyethylene) và các cách hạn chế gây ô nhiễm môi trường khi sử dụng vật liệu polymer trong đời sống.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. Khái niệm và phân loại

- Polymer là những chất có khối lượng phân tử rất lớn gồm nhiều mắt xích liên kết với nhau.

 - Monomer là những phân tử nhỏ tác dụng với nhau tạo ra phân tử polymer.

- Mắt xích là nhóm nguyên tử được tạo thành từ các monomer khi liên kết với nhau để tạo ra polymer.

Ví dụ:

*Phân loại theo nguồn gốc tạo thành

• Polymer thiên nhiên: có sẵn trong thiên nhiên như tinh bột, cellulose. protein,…

• Polymer tổng hợp:  được tổng hộp bằng phương pháp hoá học như nhựa PE, PP, PVC,…

II. Cấu tạo và tính chất

1. Cấu tạo 

1. Mạch không phân nhánh

2. Mạch phân nhánh

3. Mạng  không gian

2. Tính chất vật lý

- Hầu hết là chất rắn, không bay hơi, không tan trong nước hoặc dung môi thường.

- Một số polymer tan trong dung môi hữu cơ.

3. Điều chế

Các polymer được điều chế từ các monomer.

VD: 

III. Một số vật liệu làm từ polymer

1. Chất dẻo

- Là loại vạt liệu được tạo ra từ các polymer và có tính dẻo.

- Thành phần chính: polymer, chất hoá dẻo, chất độn,…

- Chú ý

+ Không để gần bếp lửa hoặc nơi nhiệt độ cao.

+ Đựng đồ ăn, uống bằng chất dẻo không độc

2. Tơ

- Là những polymer thiên nhiên hay tổng hợp, có cấu tạo không phân nhánh và có thể kéo dài thành sợi.

- Phân loại

• Tơ thiên nhiên: tơ tằm, bông vải, len lông cừu,…

• Tơ tổng hợp: Tơ nylon, tơ polyester,..

- Ứng dụng:

• Dệt vải

• Đan lưới

• Các loại dây kéo

- Cần giặt rửa với hoá chất phù hợp tránh làm hư hại quần áo làm từ tơ.

3. Cao su

- Là những vật liệu polymer và có tính đàn hồi.

- Phân loại:

• Cao su thiên nhiên

• Cao su tổng hợp

- Tính chất: đàn hồi, không thấm nước, chịu mài mòn, cách điện, không thấm khí,…

- Ứng dụng: Lốp xe, bọc dây điện, áo mưa, áo lặn,…

- Tránh tiếp xúc xăng, dầu, acid, kiềm và không để nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá cao.

4. Composite

- Là vật liệu được tổ hợp từ hai hay nhiều vật liệu khác nhau, gồm vật liệu cốt và vật liệu nền.

- Vật liệu cốt: tăng cường tính cơ học của composite thường ở dạng sợi và hạt.

- Vật liệu nền: liên kết các khối vật liệu với nhau, thường có độ dẻo lớn

- Tính chất: rất bền, nhẹ, tuổi thọ cao,…

- Ứng dụng: bồn tắm, thùng chứa nước, chi tiết ô tô, tàu thuỷ, máy bay, tên lueả, tàu vũ trụ,…

IV. Ứng dụng của polyethylene

Polyethylene là loại vật liệu bền, nhẹ, không thấm nước, không thấm khí, dễ gia công và giá thành thấp.

→ Sản xuất bao bì, màng bọc, túi nilon, thùng nhựa.

Tuy nhiên chúng khó bị phân huỷ và gây ô nhiễm cho đất, nước; gây nguy hại cho các loại động vật.

- Biện pháp: 

+ Hạn chế việc sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần;

+ Tăng cường việc thu gom, phân loại rác thải nhựa tại chỗ để tái sử dụng, tái chế thành các sản phẩm thân thiện với môi trường; 

+ Khuyến khích sử dụng bao bì, túi đựng nhiều lần,…