Câu 1: Hai lực khác nhau ở những điểm nào khi một lực chỉ làm quay cánh cửa (Hình a), còn lực kia chỉ làm ngăn kéo dịch chuyển theo đường thẳng (Hình b)?

Trả lời:

- a: Có phương không song song với trục bản lề cố định, không cắt trục quay.

- b: Có phương song song với trục bản lề cố định.

1. TÁC DỤNG LÀM QUAY CỦA LỰC

Tìm hiểu tác dụng làm quay của lực

Câu 1: Tiến hành Thí nghiệm 1 và trả lời các câu hỏi sau:

a. Nếu lực tác dụng có phương đi qua trục bản lề thì cánh cửa có quay không?

b. Để làm cánh cửa quay quanh trục bản lề thì lực tác dụng phải có hướng (phương, chiều) thế nào?

Trả lời:

a. Không quay.

b. Phương không song song với trục bản lề và không cắt bản lề.

Câu 2: Tác dụng cùng một lực F vào cờ lê theo hai cách như hình dưới. Cách nào có thể tháo lắp được bu lông? Vì sao?

Trả lời:

Hình b, vì có phương vuông góc với trục quay và không đi qua trục quay.

Câu 3: Từ thí nghiệm Hình 19.2, hãy cho biết tác dụng làm quay của lực phụ thuộc như thế nào vào:

- Độ lớn của lực tác dụng.

- Điểm đặt của lực tác dụng.

Trả lời:

- Điểm đặt của lực càng xa trục quay, độ lớn lực tác dụng càng lớn thì tác dụng làm quay càng lớn.

- Điểm đặt của lực càng gần trục quay, độ lớn lực tác dụng càng nhỏ thì tác dụng làm quay càng nhỏ.

2. MOMENT LỰC

Tìm hiểu khái niệm moment lực

Câu 1: a. Moment lực khác với lực ở điều gì? Nêu ví dụ minh họa.

b. Moment lực phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Trả lời:

1. Khác nhau:

Moment lực: là đại lượng đặc trưng cho khả năng của một lực làm quay một vật quanh một điểm hoặc một trục.

VD:

Lực F  làm vật quay quanh trục O. Moment lực của lực F phụ thuộc vào cánh tay đòn d và độ lớn lực F.

Lực: là đại lượng vectơ biểu diễn phương, chiều, độ lớn của lực tác dụng lên vật.

VD: 

- Lực có đặc điểm:

• Điểm đặt tại A.

• Phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải.

• Cường độ F = 15 N.

b. Lực và cánh tay đòn.

Câu 2: Tác dụng cùng một lực F vào cờ lê tại hai điểm như hình dưới. Trường hợp nào giúp mở bu lông dễ hơn? Giải thích.

Trả lời:

Trường hợp b, vì cánh tay đòn ở trường hợp b dài hơn cánh tay đòn ở trường hợp a 

Câu 3: Vì sao tay nắm cửa thường được lắp cách xa trục bản lề?

Trả lời:

Để cánh tay đòn d được dài hơn làm tăng tác dụng làm quay của lực lên trục bản lề giúp mở cửa, đóng cửa dễ dàng hơn.

Câu 4: Trả lời câu hỏi đã nêu ở phần Mở đầu bài học.

Trả lời:

- a: Có phương không song song với trục bản lề cố định, không cắt trục quay.

- b: Có phương song song với trục bản lề cố định.

Câu 5: Các dụng cụ trong hình bên có công dụng gì trong thực tế?

Trả lời:

• Hình a): làm vật thay đổi hướng chuyển động.

• Hình b): làm xô nước chuyển động theo phương thẳng đứng lên trên hoặc xuống dưới.

• Hình c): làm ốc vít được vặn chặt hơn hoặc tháo ra.

• Hình d): làm nước chảy ra hoặc bị chặn lại.