HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Khi lau bảng bằng khăn ẩm (Hình 1), chỉ một lát sau bảng khô. Vậy nước ở bảng đã đi đâu?

Trả lời:

Việc sau khi lau bảng bằng khăn ẩm, chỉ một lát sau bảng khô chứng tỏ nước đã bay hơi.

1. Sự chuyển thể của nước

Câu 1: Quan sát hình 2, hãy ghi chép sự thay đổi đã xảy ra với nước trong khay.

Trả lời:

Từ sự thay đổi đã miêu tả trong hình 2, ta nhận thấy nước trong khay đã xảy ra hiện tượng: 

Hình a: nước từ thể lỏng chuyển sang rắn.

Hình b: nước đá từ thể rắn tan ra chuyển thành thể lỏng.

Câu 2: Chuẩn bị 1 cốc, đĩa, nước nóng, găng tay vải.

Tiến hành: 

- Đeo găng tay.

- Rót nước nóng vào cốc (Hình 3a), quan sát và ghi chép hiện tượng xảy ra. 

- Úp đĩa vào cốc nước nóng khoảng một phút rồi nhấc đĩa lên (Hình 3b). Quan sát và ghi chép hiện tượng xảy ra ở mặt trong của đĩa.

Từ các hiện tượng quan sát được ở trên, hãy:

- Cho biết nước có thể tồn tại ở thể nào.

- Chỉ ra sự chuyển thể của nước đã xảy ra trong mỗi hình

Trả lời:

Từ các hiện tượng quan sát được ở trên, ta nhận thấy nước có thể tồn tại ở thể rắn, thể lỏng và thể khí.

Nước ở trong hình 3a và 3b có sự chuyển thể khác nhau, cụ thể như sau:

- Hình 3a: nước chuyển từ thể lỏng sang thể khí.

- Hình 3b: hơi nước chuyển từ thể khí sang thể lỏng.

Câu 3: Quan sát hình 4, hãy trả lời các câu hỏi sau đây để hoàn thành sơ đồ mô tả sự chuyển thể của nước. 

- Từ còn thiếu ở hình 4b là gì?

- Hiện tượng nào tương ứng với các số (1), (2), (3), (4) mô tả sự chuyển thể của nước?

Trả lời:

- Sau khi quan sát hình 4, ta nhận thấy từ còn thiếu trong hình 4b là “thể lỏng”

- Các số (1), (2), (3) và (4) có các hiện tượng tương ứng là:

Số (1) là hiện tượng nóng chảy.

Số (2) là hiện tượng bay hơi.

Số (3) là hiện tượng ngưng tụ.

Số (4) là hiện tượng đông đặc.

Câu 4: Quan sát hình 5 và cho biết sự chuyển thể xảy ra trong mỗi hình.

Trả lời:

Sau khi quan sát hình 5, em nhận thấy sự chuyển thể xảy ra trong mỗi hình là:

Hình a xảy ra sự nóng chảy.

Hình b xảy ra sự đông đặc.

Hình c xảy ra sự ngưng tụ.

Hình d xảy ra sự bay hơi.

2. Vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên

Câu 1: Quan sát và đọc thông tin trong hình 6.

Hãy cho biết:

- Mây được hình thành như thế nào?

- Nước mưa từ đâu ra?

- Sự chuyển thể nào của nước diễn ra trong tự nhiên? Sự chuyển thể đó có đặp đi lặp lại không?

- Vì sao "Vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên" quan trọng đối với chúng ta? 

Trả lời:

- Sau khi quan sát hình 6, em nhận thấy mây được hình thành bằng cách: hơi nước trong không khí lạnh dần, ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ li ti và hợp thành những đám mây trắng.

- Trong vòng tuần hoàn, em biết được mưa được tạo thành từ những giọt nước lớn trong đám mây đen rơi xuống.

-  Trong tự nhiên, sự chuyển thể của nước được diễn ra như sau: Mặt trời làm nước nóng lên và bay hơi; hơi nước gặp lạnh ngưng tụ và rơi xuống thành mưa; và em nhận thấy sự chuyển thể đó cứ lặp đi lặp lại.

- Đối với chúng ta, "Vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên" rất quan trọng bởi vì nước vô cùng cần thiết đối với đời sống con người và những sinh vật trên trái đất, nước có nhiều tác dụng như: dùng để tưới tiêu và sinh hoạt, các hoạt động thủy điện, thủy lợi; làm cho không khí trong lành hơn, ... vì  thế chúng ta cần phải bảo vệ nguồn nước sạch.

Câu 2: Vẽ sơ đồ vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên theo gợi ý ở hình 7 và hoàn thiện hình bằng cách trả lời các câu hỏi sau:

- Từ nào trong các từ: hơi nước, mây đen, mây trắng, giọt mưa phù hợp với ô chữ A, B, C, D?

- Từ nào trong các từ in đậm ở hình 6 phù hợp với các số (1), (2), (3), (4), (5) trên hình 7?

Trả lời:

Các từ phù hợp với ô chữ A, B, C, D là:

Ô chữ A: hơi nước; ô chữ B: mây trắng; ô chữ C: mây đen; ô chữ D: giọt mưa.

Các từ in đậm ở hình 6 phù hợp với các số (1), (2), (3), (4), (5) trên hình 7 là:

Số (1): bay hơi;  số (2): ngưng tụ; số (3): tiếp tục ngưng tụ; số (4): mưa; số (5): trở về.

Ta có: sơ đồ tuần hoàn của nước trong tự nhiên như sau: 

Câu 3: Hãy nói về “vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên” sau khi hoàn thành sơ đồ.

Trả lời:

“Vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên” được hình thành từ những hiện tượng lặp đi lặp lại như sau: trong điều kiện tự nhiên, nước từ mặt đất, sông, hồ, biển, ... bay hơi vào trong không khí rồi ngưng tụ thành giọt nước nhỏ li ti. Những giọt nước lớn dần rồi rơi xuống thành mưa và trở về với đất, sông, hồ, biển, ... 

Câu 4: Giải thích được vì sao trong quá trình sản xuất muối ăn, người dân phơi nước biển dưới ánh mặt trời lại thu được các hạt muối (Hình 8).

Trả lời:

Trong quá trình sản xuất muối biển, người dân phơi nước biển dưới ánh nắng mặt trời bởi: nước biển chứa nhiều muối và nước, khi phơi nước biển sẽ làm cho nước bị bay hơi và người đân sẽ thu được các hạt muối.

Câu 5: Giải thích được mưa hình thành như thế nào.

Trả lời:

Mưa được hình thành từ quá trình chuỗi các sự kiện trong chu kỳ nước, gồm các bước sau đây: hơi nước trong không khí lạnh dần, ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ li ti và hợp thành những đám mây, khi những đám mây quá nặng để nổi trong không khí, chúng rơi xuống tạo thành mưa.

Câu 6: Làm cho nước chuyển từ thể này sang thể khác để sử dụng trong cuộc sống hằng ngày. 

Trả lời:

Trong cuộc sống hàng ngày, ta dùng nước đông đặc thành đá để giải khát trong những này nắng nóng; nước cũng được sử dụng bằng cách làm cho bay hơi để xông hơi cải thiện sức khỏe con người, ...