KHÁM PHÁ

1. Quan niệm, vai trò của đạo đức kinh doanh

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      THÔNG TIN

      Ông Bạch Thái Bưởi sinh năm 1874 tại làng An Phú, huyện Thanh Trì, tỉnh Hà Đông (nay thuộc ngọai thành Hà Nội), ông chính là người đầu tiên khẳng định vị thế của doanh nhân Việt, người lãm kinh doanh với khát vọng to lớn là cải tạo xã hội, mà cụ thể là ước vọng có thể xây dựng một Hà Nội lung linh, hoa lệ như Paris. Từ một công chức làm trong môt hãng thầu công chánh của Pháp, một dịp may đến với ông là năm 1895, Hội chợ Bordeaux được tổ chức tại Pháp, Bạch Thái Bưởi được chọn, qua đề cử của công sứ Bonnet. Trong những ngày ở Pháp, không như những người khác dành thời gian du hí đây đó, ông nỗ lực tìm hiểu, học hỏi cung cách buôn bán, cách tổ chức và quản lí sản xuất, nghệ thuật khuếch trương thương nghiệp. Trên chuyến tàu trở về nước, Bạch Thái Bưởi đã manh nha một quyết định táo bạo: xin nghỉ việc để đi vào con đường kinh doanh với quan điểm "Phải biết cung cấp cái mà người ta đang thiếu, cái mà người ta đang cần. Nhưng phải kịp thời". Ông đã hùn tiền với một người Pháp để chuyên khai thác gỗ làm tà-vẹt bán cho Sở Hoà xa Đông Dương. Trong công việc, Bạch Thái Bưởi tỏ ra rất khắc nghiệt khi nghiệm thu sản phẩm. Ông bảo:“Tiền mất đi còn có thể tìm lại được, chứ chữ tín mất đi là hỏng việc lớn sau này".

      Bạch Thái Bưởi thành công và thu hút được nhiều người tài về cùng dựng nghiệp vì ông là người rất biết cách đối đãi và tin tưởng những cộng sự của mình. Có lẽ, Bạch Thái Bưởi là nhà doanh nghiệp Việt Nam trước nhất đầu thế kỉ XX đã có ý thức vận dụng tinh thần yêu nước, khai thác tinh thần tự tôn dân tộc như một vũ khí sắc bén để chiến thắng vẻ vang đối thủ cạnh tranh của mình.

(Trích Lê Minh Quốc, Bạch Thái Bưởi - khẳng định doanh tài nước Việt, NXB Trẻ, 2007)

      Trường hợp 1

      Trong nhiều năm qua, Công ty T luôn giữ vững các nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức trong hoat động sản xuất - kinh doanh. Công ty luôn đặt lợi ích và yêu cầu của khách hàng lên hàng đầu nên các loại sản phẩm luôn đạt chất lượng cao, năng lực cạnh tranh và danh tiếng của công ty lan toả rộng rãi trên thị trường trong và ngoài nước. Công ty T đã nhận được nhiều giải thưởng uy tín của quốc gia và quốc tế cho hoạt động kinh doanh vì lợi ích người tiêu dùng, cộng đồng vã góp phần bảo vệ môi trường.

      Trường hợp 2

     Công ty D chuyên sản xuất bột ngọt, tinh bột, nước đường. Trong quá trình sản xuất các sản phẩm này, công ty đã thiết kế và lắp đặt hệ thống đường ống kĩ thuật để bơm dịch thải lỏng của nhà máy sản xuất, xả trực tiếp vào sông không đúng với nội dung báo cáo môi trường đã được phê duyệt, gây ô nhiễm môi trường ở địa phương.

Câu hỏi:

- Em hãy nhận xét việc làm của doanh nhân Bạch Thái Bưởi, Công ty T và Công ty D trong các thông tin, trường hợp trên. Những việc làm đó ảnh hưởng như thế nào đến người sản xuất, người tiêu dùng và xã hội?

- Theo em, người kinh doanh cần có những phẩm chất gì?

- Em hiểu thế nào là đạo đức kinh doanh? Đạo đức kinh doanh có vai trò gì?

LUYỆN TẬP

Bài tập 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Đạo đức kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp chỉ cần giữ gìn tính trung thực trong các hoạt động kinh tế.

b. Nhà kinh doanh trung thực, có trách nhiệm và luôn bảo đảm chất lượng sản phẩm sẽ được đánh giá cao, doanh thu doanh nghiệp tăng lên.

c. Giữ gìn đạo đức trong kinh doanh sẽ duy trì và hoàn thiện thái độ, hành vi của nhà kinh doanh theo hướng đúng đắn, tốt đẹp, có lợi cho người tiêu dùng và xã hội.

d. Đạo đức kinh doanh giúp thay đổi thái độ, điều chỉnh hành vi theo hướng có lợi cho nhà kinh doanh.

Bài tập 3: Em hãy chỉ rõ vai trò của đạo đức kinh doanh trong các trường hợp sau:

a. Bà K là giám đốc của một công ty thời trang lớn. Trong việc quản lí, bà biết thông cảm với những sai sót của nhân viên, hướng dẫn họ cách khắc phục. Những nhân viên có sáng kiến tốt, giúp tăng năng suất lao động đều nhận được khen thưởng theo chế độ đãi ngộ công minh, bình đẳng. Bà K cũng thường xuyên quan tâm, hỗ trợ những gia đình công nhân, nhân viên gặp khó khăn trong cuộc sống. Do vậy, đội ngũ công nhân viên luôn gắn bó và hết lòng cống hiến cho công ty.

b. Anh Q, Giám đốc Công ty A là một doanh nhân bản lĩnh. Với kinh nghiệm thương trường dày dặn, anh đã xác lập được mối quan hệ rộng rãi, uy tín với nhiều đối tác quan trọng. Các đối tác rất hài lòng với phong cách làm việc vừa quyết đoán, vừa linh hoạt, mềm dẻo của anh. Anh Q luôn duy trì quan hệ vừa hợp tác cùng có lợi, vừa kiên quyết cạnh tranh lành mạnh để bảo vệ các nhãn hiệu, thương hiệu với chất lượng độc đáo của công ty. Do vậy, danh tiếng và năng lực cạnh tranh của công ty luôn giữ vững trên thị trường trong và ngoài nước.

Bài tập 5: Em hãy nhận xét việc làm và đưa ra lời khuyên cho bà B và ông T trong các trường hợp sau:

a. Bà B là chủ cửa hàng kinh doanh hải sản. Để bảo quản mực, tôm không bị hư hỏng và bán được lâu, bà đã ngâm những thực phẩm này vào chậu nước có chứa hoá chất. Theo bà, nếu dùng ít hoá chất sẽ không ảnh hưởng nhiểu đến sức khoẻ.

b. Doanh nghiệp A có đội ngũ nhân viên nhiều kinh nghiệm. Gần đây, ông T - giám đốc mới đã giảm lương nhân viên và cắt giảm các chế độ đãi ngộ khiến nhiều nhân viên than phiền. Nhiều nhân viên đã viết đơn xin nghỉ việc khiến ông T rất lo lắng.