KHÁM PHÁ

1. Vai trò của tiêu dùng đối với sự phát triển kinh tế

      THÔNG TIN

      Phát triển bền vững và xu hướng tiêu dùng sản phẩm xanh đang là xu hướng phổ biến trên thế giới. Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy này. Các doanh nghiệp chú trọng sán xuất xanh, tạo ra sản phẩm tốt cho sức khoẻ và lan toả lối sống xanh, xây dựng ý thức bảo vệ môi trường đến cộng đồng.

(Theo Báo diện tử Chính phủ, Tiêu dùng bền vững: Xu hướng cần được doanh nghiệp nắm bắt để phát triển, ngày 14 - 9 - 2022)

      Trường hợp

        Trong quá trình phát triển, Công ty A luôn xác định mục đích của quá trình sản xuất là hướng đến người tiêu dùng. Nhận thấy nhu cầu tiêu dùng sản phẩm điện tử, thiết bị gia dụng thông minh tăng nhanh trong thời gian gần đây, công ty đã đầu tư dây chuyền sản xuất, cung ứng các thiết bị, phụ kiện và dịch vụ sửa chữa đi kèm. Chính việc chuyến đổi mục đích sản xuất này đã giúp công ty mang về lợi nhuận cao, đáp ứng kịp thời nhu cầu của người tiêu dùng.

Câu hỏi: 

- Em hãy cho biết xu hướng tiêu dùng sản phẩm xanh trong xã hội hiện nay có trò như thế nào?

- Theo em, tiêu dùng có vai trò gì đối với sự phát triển kinh tế và xã hội?

3. Vai trò của văn hóa tiêu dùng

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      THÔNG TIN

     Các sản phẩm và dịch vụ văn hoá không chỉ có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, thực hiện chức năng giải trÍ mà còn góp phần thực hiện chức năng giáo dục, bồi đắp các giá trị thẩm mĩ, chức năng kế tục và phát triển lịch sử Mỗi sân phẩm và địch vụ văn hoá luôn chứa đựng giá trị văn hoá truyền thống cũng như giá trị văn hoá hiện đại của dân tộc. Vì vậy, với những sản phẩm và dịch vụ văn hoá lành mạnh, việc tiêu dùng chúng sẽ góp phần nâng cao nhận thức của bản thân người sử dụng. Đó chính là chức năng giáo dục, định hướng giá trị, giải trí... cho người tiêu đùng của các sản phẩm và dịch vụ văn hoá.

 (Theo Tạp chí Cộng sản, Phát tiển sản phẩm và dịch vụ văn hoá ở nước ta hiện nay, ngày 13-12 - 2021)

        Trường hợp

      Nắm bắt được xu hướng tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường, có yếu tố “xanh” hữu cơ, có thể tái chế,... Công ty T đã nhanh chóng chuyển sang sản xuất, cung ứng hàng hoá, dịch vụ theo tiêu chí xanh, sạch, minh bạch thông tin sản phẩm. Bên cạnh đó, công ty T luôn chọn lọc kĩ yếu tố đầu vào của sản xuất, không ngừng đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên, đưa ra các chính sách khuyến mãi nhằm kích cầu tiêu dùng các sản phẩm. Điều đó góp phần bảo đảm sản xuất bền vững, thúc đẩy sự phát triển hài hoà kinh tế, văn hoá, xã hội.

5. Biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

      THÔNG TIN 1

      Căn cứ Chỉ thị 03-CT/TW ngày 19 - 5 - 2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng; tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ triển khai Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đảm bảo thiết thực hiệu quả trong tình hình mới; tạo sự thống nhất đồng bộ từ trung ương đến các địa phương về triển khai các nội dung Cuộc vận động; tiếp tục phát huy vai trò của các doanh nghiệp; khơi dậy tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc của người dân Việt Nam; xây dựng văn hoá sản xuất kinh doanh và tiêu dùng Việt Nam. Theo đó, nội dung trọng tâm của Cuộc vận động trong năm 2022 là tập trung vào công tác tuyên truyền; rà soát các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của bộ, ngành, địa phương. Tăng cường các hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường; nâng cao hiệu quả công tác giám sát, khảo sát. Tập trung vào các hoạt động thường xuyên kiểm tra, kiểm soát thị trường; xử lí nghiêm các hành vi gian lận thương mại vận chuyển, mua bán hàng giả hàng kém chất lượng. Đồng thời khảo sát việc đăng kí nhãn hàng Việt Nam của các doanh nghiệp sản xuất; hoạt động tạm nhập tái xuất; việc thực hiện cam kết của các doanh nghiệp bán lẻ về tỉ lệ hàng hoá có xuất xứ Việt Nam, về tỉ trọng hàng Việt trong các trung tâm thương mại, chợ truyền thống,... Một trong những hoạt động trọng tâm khác là tổ chức các chương trình tuyên dương doanh nghiệp tiêu biểu, bình chọn sản phẩm chất lượng. Tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

(Trích Chỉ thị 03-CT/TW ngày 19 - 5 - 2021 của Ban Bí Thư Trung ương Đảng, ngày 19 - 5 - 2021)

        THÔNG TIN 2

      Chương trình bình chọn “Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích” là một trong những hoạt động quan trọng trong việc xây dựng văn hoá tiêu dùng của người Việt với hàng Việt, kết nối cung cầu, thúc đầy sản xuất tiêu thụ hàng Việt trên thị trường. Đồng thời, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các doanh nghiệp có ý thức sản xuất hàng hoá chất lượng cao, tăng khả năng cạnh tranh cho thương hiệu Việt, đẩy mạnh thực hiện thiết thực hiệu quả cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

 (Theo Cổng thông tin Đảng Cộng sản Vệt Nam, Hà Nội: Tôn vinh 213 sản phẩm hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích ngày 12 - 11 - 2022)

       Trường hợp 1

      Công ty M trong quá trình sản xuất và kinh doanh luôn đặt tiêu chí chất lượng sản phẩm lên hàng đầu. Vì vậy, họ tập trung cải tiến máy móc, dây chuyền sản xuất, chọn lọc những nguồn nguyên liệu chất lượng,... Từ khi thành lập, Công ty M đã giải quyết vấn đề việc làm cho hàng nghìn người lao động. Đồng thời, ngoài việc đóng thuế, công ty luôn gắn lợi ích doanh nghiệp với lợi ích xã hội thông qua việc trích một khoản lợi nhuận để xây dựng đường xá, trường học, trao học bổng khuyến học cho những em học sinh các vùng khó khăn.

         Trường hợp 2

        Nhận thức được tác hại của túi ni lông với môi trường, chị T đã chuyển sang sử dụng túi vải khi đi chợ. Chị không còn mua sắm theo thói quen, sở thích. Chị ưu tiên mua và sử dụng hàng hoá do doanh nghiệp Việt Nam cung ứng, phù hợp với năng lực tài chính, nhu cầu của gia đình, tốt cho sức khoẻ, không gây hại môi trường và phù hợp chuẩn mực văn hoá chung. Bên cạnh đó, chị T còn vận động bạn bè, người thân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Câu hỏi:

- Nhà nước Việt Nam có những chính sách và biện pháp nào để xây dựng văn hóa tiêu dùng và bảo vệ người tiêu dùng?

- Mục đích và ý nghĩa của cuộc vộn động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt" là gì?

- Chủ thể trong các trường hợp trên đã làm gì để góp phần xây dựng văn hoá tiêu dùng?

Bài tập 2: Em hãy nhận xét về việc làm của chủ thể kinh tế trong các trường hợp sau:

a. Chị B vận động các bạn tích cực tham gia Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".

b. Chị A ưu tiên lựa chọn sản phẩm nhựa, sử dụng một lần vì sự tiện lợi.

c. Anh P lựa chọn hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mỗi khi mua sắm vì sự thuận tiện.

d. Doanh nghiệp M đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác trong xây dựng văn hóa tiêu dùng.

Bài tập 4: Em hãy nhận xét về biện pháp xây dựng văn hoá tiêu dùng của chủ thể trong các trường hợp sau:

a. Công ty A khi đưa ra chiến lược kinh doanh, quảng cáo các sản phẩm luôn chú ý đến yếu tố mang tính truyền thống, bản sắc dân tộc và sức khoẻ người tiêu dùng. Công ty A chú trọng đầu tư, cải tiến mẫu mã, chất lượng sản phẩm và đặc biệt là chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.

b. Anh B cho rằng, người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình; cần có kiến thức, thông tin nhất định về chất lượng, giá cả, nguồn gốc xuất xứ,... trước khi ra quyết định lựa chọn tiêu dùng sản phẩm. Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường về sản phẩm của doanh nghiệp, chúng ta cần báo với cơ quan có liên quan để giải quyết kịp thời.

VẬN DỤNG

Bài tập 1: Em hãy sưu tầm và chia sẻ thông tin, câu chuyện về văn hóa tiêu dùng

HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ RỘNG

Câu hỏi 1: Phân tích vai trò của tiêu dùng trong việc kích thích sản xuất và thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Câu hỏi 3: Đánh giá vai trò của văn hóa tiêu dùng trong việc bảo tồn và phát triển các giá trị truyền thống cũng như tiếp thu các giá trị mới về tiêu dùng.