BÀI 5: ĐIỀU ƯỚC CỦA VUA MI-ĐÁT

PHẦN KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Tưởng tượng và trao đổi với bạn: Điều gì sẽ xảy ra khi mọi vật xung quanh chúng ta đều biến thành vàng?

Giải nhanh: 

Không thể ăn uống, sinh hoạt; nhiều vật dụng không thể sử dụng,…

PHẦN KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP 

PHẦN ĐỌC

Bài đọc: Điều ước của vua Mi-đát

Câu 1: Vua Mi-đát xin thần Đi-ô-ni-dốt điều gì? Vì sao?

Giải nhanh: 

Mọi vật mà vua Mi-đát chạm vào đều hóa thành vàng vì ông là người tham lam.

Câu 2: Tìm các chi tiết cho thấy vua Mi-đát hài lòng với phép màu Thần ban cho.

Giải nhanh: 

Vua Mi-đát thử bẻ một cành sồi, cành đó liền biến thành vàng. Vua ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng nốt. Tưởng không có ai trên đời sung sướng hơn thế nữa!

Câu 3: Tại sao vua Mi-đát phải cầu khẩn Thần lấy lại điều ước mình đã xin?

Giải nhanh: 

Mọi thức ăn ông chạm vào đều hóa thành vàng khiến ông không thể ăn được thứ gì.

Câu 4: Theo em, vì sao thần Đi-ô-ni-dốt đồng ý tặng cho vua Mi-đát điều ước khủng khiếp?

Giải nhanh: 

Thần muốn trừng trị thói tham lam của vua Mi-đát, khiến cho ông nhận ra sự tai hại của thói tham lam đó.

Câu 5: Em học được điều gì từ câu chuyện?

Giải nhanh: 

• Không nên tham lam.

• Lòng tham là vô đáy và xấu xa; hạnh phúc không thể xây dựng bằng ước muốn tham lam.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Luyện tập về chủ ngữ

Câu 1: Xác định chủ ngữ của các câu trong mỗi đoạn văn sau:

a. Vòm trời cao xanh mênh mông. Gió từ trên đỉnh núi tràn xuống thung lũng mát rượi. Khoảng trời sau dãy núi phía đông ửng đỏ. Những tia nắng đầu tiên hắt chéo qua thung lũng, trải trên đỉnh núi phía tây những vệt sáng màu lá mạ tươi tắn...

Theo Hoàng Hữu Bội

b. Cánh diều mềm mại như cánh bướm. Chúng tôi vui sướng đến phát đại khi nhìn lên trời. Tiếng sáo diều vi vụ trầm bổng. Sáo đơn, sáo kép, sáo bè,... như gọi thấp xuống những vì sao sớm.

Theo Tạ Duy Anh

Giải nhanh: 

a.

Vòm trời / cao xanh mênh mông.

CN

Gió / từ trên đỉnh núi tràn xuống thung lũng mát rượi.

CN

Khoảng trời sau dãy núi phía đông / ửng đỏ.

CN

Những tia nắng đầu tiên / hắt chéo qua thung lũng, trải trên đỉnh núi phía tây 

CN

những vệt sáng màu lá mạ tươi tắn..

b.

Cánh diều / mềm mại như cánh bướm.

CN

Chúng tôi / vui sướng đến phát đại khi nhìn lên trời.

CN

Tiếng sáo diều / vi vụ trầm bổng.

 CN

Sáo đơn, sáo kép, sáo bè,... / như gọi thấp xuống những vì sao sớm.

CN

Câu 2: Thay* trong các đoạn văn sau bằng một chủ ngữ phù hợp trong khung:

a.

* nhọc nhằn chọc thủng màn sương, từ từ nhô lên nhành cây trên dãy núi đồi lẹt xẹt. * dần dần tươi sáng. * đầy quyến rũ, ngọt ngào mùi lúa chín.

Theo Ngô Tất Tố

b.

* vàng ruộm, cái sắc vàng rất tươi, rất trong trẻo. * nom giống như những chiếc đèn lồng xinh xinh. * buông dài mềm mại. * ngan ngát, mát dịu.

Theo Văn Linh

Giải nhanh: 

a. Mặt trời cuối thu nhọc nhằn chọc thủng màn sương, từ từ nhô lên nhành cây trên dãy núi đồi lẹt xẹt. Bầu trời dần dần tươi sáng. Hương vị thôn quê đầy quyến rũ, ngọt ngào mùi lúa chín.

b. Hoa dẻ vàng ruộm, cái sắc vàng rất tươi, rất trong trẻo. Từng chùm hoa nom giống như những chiếc đèn lồng xinh xinh. Cánh hoa buông dài mềm mại. Hương hoa dẻ ngan ngát, mát dịu.

Câu 3: Đặt 1 - 2 câu có chủ ngữ:

• Chỉ người

• Chỉ đồ vật

• Chỉ cây cối

• Chỉ loài vật

Giải nhanh: 

• Cô giáo ấy dạy rất hay.

• Chiếc thước kẻ này làm bằng nhựa.

• Cây bàng được trồng ở giữa sân trường.

• Con mèo đang bắt chuột.

PHẦN VIẾT

Viết đoạn văn cho bài văn miêu tả cây cối

Câu 1: Đọc các đoạn văn sau và Giải nhanh câu hỏi:

a. Thân cây bàng vững chãi đỡ những cành lớn vươn dài ra xa, cành nhỏ chĩa đều xung quanh. Cành cây nào cũng dày lá. Những chiếc lá non đầu cành chỉ bằng bàn tay em bé, xanh nõn, mỡ màng. Lá già xanh sẫm, dày dặn hơn, to bằng bàn tay người lớn. Lá bàng mọc thành chùm, mỗi chùm năm sáu cái giống hệt một bông hoa xanh nhiều cánh. Tán cây kết dày những bông hoa xanh ấy lặng lẽ che mát một khoảng sân trường.

Theo Vy Anh 

• Đoạn văn có nội dung gì?

• Lá bàng được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

• Theo em, cây bàng đem lại ích lợi gì cho trường của bạn nhỏ?

b. Lá si tuy nhỏ nhưng nhiều nên bao giờ cũng cho bóng mát. Bước vào dưới bóng một cây si, ta cảm thấy mát rượi và quên ngay cái nắng gay gắt ngoài đường. Cây si không bao giờ rụng lá hàng loạt như cây bàng, cây sấu, cây xà cừ, cây xoan. Cây si già hơn cây khác vì chòm râu nhưng cũng luôn trẻ hơn những cây khác vì lá xanh quanh năm.

Theo Băng Sơn

• Đoạn văn tả bộ phận nào của cây si?

• Bộ phận đó được tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?

• Tác giả đã nhân hoá cây si bằng cách nào? Cách nhân hoá đó có gì thú vị?

Giải nhanh: 

a.

• Miêu tả cây bàng.

• Những chiếc lá non đầu cành chỉ bằng bàn tay em bé, xanh nõn, mỡ màng. Lá già xanh sẫm, dày dặn hơn, to bằng bàn tay người lớn. Lá bàng mọc thành chùm, mỗi chùm năm sáu cái giống hệt một bông hoa xanh nhiều cánh.

• Che mát một khoảng sân trường.

b.

• Lá cây si.

• Lá si tuy nhỏ nhưng nhiều nên bao giờ cũng cho bóng mát; Cây si không bao giờ rụng lá hàng loạt như cây bàng, cây sấu, cây xà cừ, cây xoan. Cây si già hơn cây khác vì chòm râu nhưng cũng luôn trẻ hơn những cây khác vì lá xanh quanh năm.

• Tác giả nhân hóa cây si trong câu "Cây si già hơn cây khác vì chòm râu nhưng cũng luôn trẻ hơn những cây khác vì lá xanh quanh năm". Điều này giúp cây si trở nên gần gũi, mật thiết với con người.

Câu 2: Viết đoạn văn tả đặc điểm nổi bật (gốc, thân, lá,...) của một cây bóng mát được trồng ở trường hoặc nơi em ở.

Giải nhanh: 

Bài tham khảo 1: 

Lá cây xoài lúc còn non chỉ nhỏ như ngón tay. Lúc ấy lá có màu đỏ nâu rất đẹp, lại có hiệu ứng bóng loáng như mặt kính dưới ánh mặt trời. Khi còn non, lá xoài rất thơm, khi ăn có vị chua và chát nhẹ nhàng, nếu đem ăn cùng các món cuốn thì rất ngon. Chờ qua vài tuần, lá xoài lớn lên, sẽ to gấp năm sáu lần khi còn nhỏ. Lúc này, lá xoài chuyển sang màu xanh thẫm, độ bóng trên bề mặt cũng mất đi. Lá không dàn phẳng, mà hơi cong cong lên theo sống lá ở giữa. Nhờ vậy, khi có trời mưa hay được tưới nước, lá xoài có thể giữ lại nước trên bề mặt nhiều hơn các loại lá khác.

Bài tham khảo 2:

Nhìn từ xa, cây phượng như một chiếc ô khổng lồ màu xanh đốm đỏ. Thân cây màu nâu sẫm, xù xì đẫm những u bướu. Lại gần, em thấy những chiếc rẽ ngoằn ngoèo như đang uốn lượn trên mặt đất. Lá phượng thay đổi theo từng mùa trong năm. Mùa đông, cây rụng hết lá, phô ra những cành khẳng khiu như những bàn tay gân guốc đang ngửa xin chút gì của thời gian. Xuân sang, những giọt mưa phùn đã đánh thức các mầm non bé xíu. Chỉ sau một đêm, phượng đã khoác lên mình một chiếc áo mới màu xanh tuyệt đẹp. Từ lúc lá mơn mởn đến lúc kết nụ chẳng lâu là mấy. Nụ phượng đẹp lắm: bé bé xinh xinh như các cúc áo kết từng chùm trắng xoá. Xuân qua, hè về, phượng bắt đầu nở hoa. Mỗi bông phượng có năm cánh mỏng, màu đỏ rực. Hoa phượng có mùi hương chẳng giống loài hoa nào, một mùi hương mà chỉ đám học trò chúng em mới hiểu. Vào những ngày hè oi bức, còn gì thú vị hơn khi được vui đùa cùng đám bạn dưới gốc cây râm mát này cơ chứ!

Bài tham khảo 3:

Cây me tây được trồng ở sân trường em. Gốc cây ước chừng hai vòng tay người lớn ôm không xuê. Những cái rễ to, nhỏ đủ cỡ bò lan trên mặt đất, dùng làm ghế tạm cho khách đi đường nay đã nhẵn bóng nằm phơi mình như những con trăn khống lồ trong bóng râm. Thân cây thẳng đứng từ mặt đất lên chừng ba, bốn mét chĩa thành ba nhánh lớn tạo nên cái vòm tròn như một cái dù phi công màu xanh lục. Vỏ cây xù xì màu nâu xám. Một vài vị khách muốn lưu lại đây một vài kỷ niệm nào đấy đã dùng dao khắc lên vỏ cây ngày tháng năm và chữ ký loằng ngoằng cùng họ tên của mình. Tít trên cao, tán lá xum xuê toá rộng là nơi những chú chích bông, chào mào, sáo sậu… thỉnh thoảng tụ hội về đây dự “hội diễn ca nhạc”. Đến mùa ra hoa, cái vòm xanh lục khổng lồ này điểm sáng vô vàn những chấm nhỏ li ti màu hồng tím, trông mới đẹp làm sao!

Câu 3: Đọc lại và chỉnh sửa đoạn văn của em.

Giải nhanh: 

Học sinh tự đọc và tự chỉnh sửa

Câu 4: Chia sẻ với bạn những điều em thích trong đoạn văn của mình.

Giải nhanh: 

 "Lúc ấy lá có màu đỏ nâu rất đẹp, lại có hiệu ứng bóng loáng như mặt kính dưới ánh mặt trời."

Từ ngữ gợi tả, hình ảnh so sánh.

PHẦN VẬN DỤNG

Câu 1: Tìm vần và thêm dấu thanh (nếu cần) phù hợp với mỗi... để tạo thành từ gợi tả hình dáng, âm thanh, màu sắc,... dựa vào hình gợi ý

Giải nhanh: 

• véo von

• rậm rạp

• lấp lánh

• róc rách

• xinh xắn

• mênh mông

Câu 2: Nói 1- 2 câu có từ tìm được trên đường đi ở bài tập 1.

Giải nhanh: 

Cánh đồng rộng mênh mông.

Tiếng nước chảy róc rách