VĂN BẢN. TRONG LÒNG MẸ

CHUẨN BỊ

Câu 1: Khi đọc hồi kí các em cần chú ý:

- Tác giả viết về ai, về sự việc gì? Viết như thế nhằm mục đích gì?

- Những yếu tố nào của văn bản cho biết tính xác thực của điều được kể?

- Cảm xúc thái độ của người kể chuyện đối với sự viếc và các nhân vật trong đó như thế nào?

Đọc trước đoạn trích Trong lòng mẹ tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyên Hồng và hồi kí những ngày thơ ấu

Giải nhanh:

- Tác giả viết về cậu bé Hồng về cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô và giây phút em gặp lại mẹ. 

- Mục đích: thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng và vạch trần hiện thức xã hội phong kiến cổ hủ với những thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư sản.

- Ngôi kể thứ nhất khiến cho câu chuyện xác thực hơn do góc nhìn đặt ở những suy nghĩ tình cảm của nhân vật chính

- Cảm xúc của các nhân vật trong truyện:

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Phần 1 cho biết hoàn cảnh của nhân vật "tôi" như thế nào?

Giải nhanh:

- Hồng là kết quả của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. 

+ Cha mất sớm. 

+ Người mẹ vì cùng túng quá phải tha hương cầu thực. 

- Hồng phải sống xa mẹ, sống cùng họ hàng ở bên nội, sống trong sự ghẻ lạnh và cay nghiệt của những người được gọi là thân thích.

Câu 2: Phản ứng của nhân vật:" tôi" trước lời kể của người cô như thế nào?

Giải nhanh:

- Muốn trả lời là có khi bà cô hỏi: "Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?" nhưng chợt ngân ra ngay ý nghĩa cay độc trong lời nói của bà cô lặng lẽ cúi đầu không đáp. 

- Cười đáp lại người cô là không muốn vào vì cuối năm kiểu gì mẹ cũng về

Câu 3: Phần 3 kể về việc gì? Đây có phải là nội dung chính của văn bản không? Có liên quan gì đến nhan đề văn bản?

Giải nhanh:

- Kể về cuộc gặp mặt của mẹ con Hồng sau bao ngày xa cách. 

- Đây là nội dung chính của văn bản và có liên quan đến nhan đề: "Trong lòng mẹ"

Câu 4: Tìm các từ ngữ tả hành động và cảm xúc của nhân vật tôi khi gặp lại mẹ?

Giải nhanh:

- "Chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ", " tôi liền đuổi theo gọi bối rối:" Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!

- Sợ rằng chỉ là nhầm lẫn: "Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn.....sa mạc"

- "Tôi đuổi kịp"," thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại"

- "Oà lên khóc rồi cứ thể nức nở"

- "tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp … sung túc"

- "đùi áp đùi mẹ tôi"," đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi", ngửi hương quần áo thơm tho lạ thường.

Câu 5: Người mẹ hiện lên trong cái nhìn của:" tôi" như thế nào?

Giải nhanh:

- “không còm cõi xơ xác quá như lời cô tôi nhắc lại lời người họ nôi của tôi nói"

- "gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn màng làm nổi bật màu hông của hai gò má"

- quần áo thơm tho, khuôn miệng xinh xắn nhai trầu

Câu 6: Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ gì về tình mẫu tử?

Giải nhanh:

Từ hình ảnh minh họa ta nhận thấy tình cảm mẫu tử thật thiêng liêng không gì có thể sánh được. 

Câu 7: Tình mẫu tử thể hiện như thế nào qua hành động, cảm xúc của " tôi"?

Giải nhanh:

Chính tình yêu thương mẹ khiến cậu có những suy nghĩ mạnh mẽ, dứt khoát, muốn hết lòng bảo vệ mẹ. 

Câu 8: Vì sao "câu nói ấy bị chìm ngay đi"?

Giải nhanh:

"câu nói ấy bị chìm ngay đi" là do lúc này Hồng đã được gặp mẹ, được ở trong lòng mẹ, được cảm nhận hơi ấm của mẹ, chính vì thế lúc này đây những câu nói độc ác ấy chìm ngay đi, em chẳng để tâm tới nó nữa. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Sự việc chính mà tác giả kể lại ở đoạn trích Trong lòng mẹ là gì? Sự việc ấy được tập trung thể hiện ở phần nào của văn bản?

Giải nhanh:

- Cuộc đối thoại cay nghiệp giữa Hồng và bà cô về mẹ ( phần 2)

- Giây phút thiêng liêng khi Hồng gặp lại mẹ phần 3

Câu 2: Hình ảnh người mẹ qua lời kể của người cô và trong suy nghĩ, tình cảm của nhân vật “tôi” có gì khác nhau?

Giải nhanh:

Câu 3: Dẫn ra một số câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” khi gặp lại mẹ. Từ đó, hãy nêu nhận xét về nhân vật này.

Giải nhanh:

- Một số câu văn:

" Chiều hôm đó, tan buổi học trường xa, tôi chợt thoáng thấy.... Mợ ơi! Mợ ơi!..."

" Nếu người quay lại ấy là người khác.... sa mạc"

- Nhận xét: 

- Khi “thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo”, chú bé đã vội vã chạy đuổi theo từ đây ta thấy được tâm trạng hồi hộp, niềm khát khao mong được gặp mẹ của Hồng. 

- Tâm trạng cô đơn khi thiếu vắng mẹ và mong ước cháy bỏng được gặp lại mẹ của Hồng được bộc lộ rõ qua những suy nghĩ, những giả thiết ngây thơ, trong sáng mà chứa đựng nhiều nỗi đau.

Câu 4: Chỉ ra một số biểu hiện của đặc điểm thể loại hồi kí trong đoạn trích.

Giải nhanh:

- Ghi chép lại những sự việc, những quan sát, nhận xét và tâm trạng có thực mà tác giả đã trải qua bởi văn bản là dòng suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật bé Hồng kể lại cuộc trò chuyện với bà cô và những suy nghĩ của cậu bé trong giây phút gặp lại mẹ

Câu 5: Viết khoảng 4 - 5 dòng nêu lên tình cảm và suy nghĩ của em sau khi đọc đoạn trích Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng.

Gợi ý:

"Trong lòng mẹ" sử dụng ngôn từ giản dị, nhưng kết hợp với những hình ảnh so sánh rất đặc sắc. Giọng văn của tác phẩm mang tính trữ tình, tình cảm sâu sắc. Những yếu tố này đã tạo nên một minh chứng điển hình cho tình mẫu tử bất diệt. Có thể nhận định rằng Nguyên Hồng, thông qua tác phẩm "Trong lòng mẹ", đã mở ra trước mắt độc giả một thế giới tâm hồn phong phú. Đây là một thế giới luôn khiến chúng ta ngạc nhiên vì những ánh sáng nhân đạo lấp lánh của tình người. Có thể nói, “Trong lòng mẹ" chính là một lời khẳng định chân thành và đầy cảm động về sự bất diệt của tình mẫu tử. Tình cảm thiêng liêng, cao cả ấy đã lay động đến hàng triệu trái tim, và như một lời nhắc nhở để mỗi người con luôn biết yêu thương và kính trọng cha mẹ.