Bài 11. Hành trình phát triển và thành tựu văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại

MỞ ĐẦU

Câu hỏi. Đông Nam Á là một trong những trung tâm văn minh hình thành sớm của văn minh nhân loại. Văn minh Đông Nam Á mang đậm tính bản địa và tính thống nhất trong đa dạng. Văn minh Đông Nam Á cổ - trung đại có hành trình phát triển và đạt được những thành tựu như thế nào, có những giá trị gì đối với khu vực nói chung, Việt Nam nói riêng?

Giải nhanh:

• Thời kì từ những thế kỉ trước Công nguyên đến thế kỉ VII
• Thời kì từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV
• Thời kì từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Hành trình phát triển

Câu hỏi . Trình bày các thời kì phát triển của văn minh Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Giải nhanh:

• Thời kì từ những thế kỉ trước Công nguyên đến thế kỉ VII: Từ TCN, một số quốc gia sơ kì hình thành và phát triển ở Đông Nam Á: Văn Lang, Âu Lạc, Phù Nam. 
• Thời kì từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV: các quốc gia phong kiến Đông Nam Á bước vào thời kì phát triển rực rỡ
• Thời kì từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: nhiều nước Đông Nam Á bước vào thời kì khủng hoảng, suy thoái và phải đối diện với sự xâm nhập 

2. Thành tựu văn minh tiêu biểu

a, Tin ngưỡng và tôn giáo

Câu hỏi 1. Nêu một số nét về tín ngưỡng và tôn giáo Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Giải nhanh:

- Tín ngưỡng: sùng bái tự nhiên; phồn thực; thờ cúng người đã chết.

=> Các hình thức tín ngưỡng bản địa được bảo tồn trong quá trình phát triển của lịch sử Đông Nam Á và tiếp tục tồn tại đến ngày nay như một nét văn hóa truyền thống độc đáo của các quốc gia trong khu vực.

- Tôn giáo: các tôn giáo lớn của thế giới như Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo,...lần lượt được du nhập vào Đông Nam Á và có ảnh hưởng trong đời sống tinh thần của cư dân từng quốc gia trong khu vực.

=> Là một khu vực đa tôn giáo nhưng các tôn giáo ở Đông Nam Á cùng tồn tạo, phát triển một cách hòa hợp.

Câu hỏi 2. Tín ngưỡng nào thể hiện tính bản địa của cư dân ở Đông Nam Á?

Giải nhanh:

Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên là tín ngưỡng thể hiện tính bản địa của cư dân nông nghiệp lúa nước ở Đông Nam Á

b, Văn tự và văn học

Câu hỏi: Nêu nét chính về văn tự và văn học Đông Nam Á thời cổ - trung đại.

Giải nhanh:

- Văn tự:

• Tiếp nhận nhiều chữ viêt từ bên ngoài và sáng tạo thành chữ viết của mình
• Việt Nam tiếp nhận chữ Hán tạo thành chữ Nôm
• Từ thế kỉ XVI, chữ viết của nhiều quốc gia Đông Nam Á được La – tinh hóa

- Văn học:

• Văn học dân gian có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của các cư dân Đông Nam Á
• Phong phú về thể loại: thần thoại, cổ tích, truyện cười, ngụ ngôn,… thơ ca dân gian: ca dao, tục ngữ, dân ca,…

c, Kiến trúc và điêu khắc

Câu hỏi: Nêu thành tựu về kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á thời cổ - trung đại

Giải nhanh:

- Đền, chùa, tháp mang phong cách Phật giáo và Hin đu giáo

- Chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ kiến trúc Ấn Độ và kiến trúc Hồi giáo

- Điêu khắc chịu ảnh hưởng rõ nét của điêu khắc Ấn Độ và Trung Quốc

LUYỆN TẬP

Câu hỏi. Lập niên biểu các thời kì phát triển văn minh Đông Nam Á từ khi hình thành đến giữa thế kỉ XIX theo gợi ý sau vào vở: 

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 1. Nếu được lựa chọn để giới thiệu cho bạn bè, em sẽ chọn giới thiệu thành tựu văn minh tiêu biểu nào ở khu vực Đông Nam Á? Vì sao?

Giải nhanh:

- Nếu được lựa chọn để giới thiệu thành tựu văn minh tiêu biểu ở khu vực Đông Nam Á, em sẽ chọn giới thiệu các công trình kiến trúc ở Đông Nam Á. Vì: Những công trình kiến trúc cho thấy sức lao động và khả năng sáng tạo tuyệt vời của cư dân Đông Nam Á.

Câu hỏi 2. Những giá trị nào của các di sản văn minh Đông Nam Á nói chung, Việt Nam nói riêng cần được bảo tồn và phát huy ảnh hưởng cho sự phát triển ngày này?

Giải nhanh:

- Giá trị lịch sử: phản ánh những giai đoạn lịch sử của một quốc gia, dân tộc. 

- Giá trị văn hóa - xã hội: Giúp thế hệ trẻ ngày nay có ý thức trách nhiệm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

- Giá trị kinh tế: Các di sản văn minh hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.