BÀI 21: QUỐC HỘI, CHỦ TỊCH NƯỚC, CHÍNH PHỦ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy kể một số hoạt động của Quốc hội (hoặc Chủ tịch nước, Chính phủ) trong thực tiễn và chia sẻ ý nghĩa của hoạt động đó.

Giải nhanh: 

Các Nghị quyết góp phần phục hồi nền kinh tế - xã hội và đảm bảo an sinh xã hội, cuộc sống của người dân trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường. 

Khám phá 1

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1. Quốc hội đã thực hiện chức năng lập pháp như thế nào trong kì họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV?

2. Chức năng lập hiến, lập pháp của Quốc hội được biểu hiện như thế nào?

Giải nhanh: 

1. Thông qua Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sửa đổi, bổ sung năm 2013; thông qua 10 luật.

2. Soạn thảo, sửa đổi, bổ sung, thông qua, ban hành Hiến pháp, các văn bản luật.
 

Khám phá 2

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1. Trong nhiệm kì khóa XIV, Quốc hội đã quyết định những vấn đề quan trọng nào của đất nước?

2. Theo em, Quốc hội có quyền quyết định những vấn đề nào để thực hiện chức năng của mình? Nêu ví dụ minh họa.
Giải nhanh: 

1.

 - Dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành

- Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía đông giai đoạn 2017- 2020,

- Đề án tổng thể phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2012-2030, ...

2. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng, phát triển nhà nước và nâng cao đời sống của nhân dân, những vấn đề đối nội, đối ngoại và quốc phòng, an ninh đất nước.

Ví dụ: dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành.

 Khám phá 3

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin sau để trả lời câu hỏi:

Theo em, tại sao hoạt động của Nhà nước cần có sự giám sát tối cao của Quốc hội?
Giải nhanh: 

Quốc hội giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội 

Khám phá 4

Câu 1: Em hãy quan sát sơ đồ để trả lời câu hỏi:

Theo em, có thể thay đổi vị trí của các thành phần trong sơ đồ trên được không? Vì sao?

Giải nhanh: 

Không thể vì cơ cấu tổ chức của Quốc hội đã được quy định tại Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 

Khám phá 5

Câu 1: Em hãy cho biết, kì họp của Quốc hội có phải là hình thức hoạt động của Quốc hội không. Vì sao?

Giải nhanh: 

- Kì họp là nơi biểu hiện trực tiếp và tập trung nhất quyền lực nhà nước của Quốc hội; đồng thời là nơi thể hiện trí tuệ tập thể của các đại biểu Quốc hội.

- Tại kì họp, Quốc hội thảo luận dân chủ và quyết định những vấn đề quan trọng nhất của đất nước và của nhân dân; thực hiện quyền giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước.

Câu 2: Nêu các hình thức hoạt động của Quốc hội mà em biết

Giải nhanh: 

Kì họp Quốc hội, phiên họp Quốc hội, cuộc họp Quốc hội.

Khám phá 6

Câu 1: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

Em hãy cho biết, các thông tin trên đề cập đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn gì của Chủ tịch nước.

Giải nhanh: 

- Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.

- Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh dự nhà nước;

- Quyết định cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

Khám phá 7

Câu 1: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

Dựa vào các thông tin trên, em hãy cho biết hình thức hoạt động của Chủ tịch nước là gì.

Giải nhanh: 

- Các hoạt động cá nhân: lắng nghe, tìm hiểu đời sống nhân dân,...

- Việc ban hành lệnh, quyết định.

- Việc ủy nhiệm cho Phó Chủ tích nước thực hiện một số nhiệm vụ thay thế mình.

Khám phá 8

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1. Việc Chính phủ ban hành Nghị định số 80/2017/NĐ-CP thể hiện chức năng gì?

2. Vì sao Chính phủ phải báo cáo với Quốc hội ở phiên họp, kì họp của Quốc hội?

3. Chức năng hành pháp của Chính phủ là gì? Vì sao Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội?

Giải nhanh: 

1. Chức năng hành pháp của chính phủ.

2. Luật Tổ chức Chính phủ quy định

3. Tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.

Khám phá 9

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ 2, em hãy trình bài cơ cấu tổ chức của Chính phủ. Kể tên các bộ và cơ quan ngang bộ của nước ta hiện nay.

Giải nhanh: 

+ Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao.

+ Cơ cấu tổ chức của Chính phủ gồm bộ và cơ quan ngang bộ. 

+ Cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ gồm vụ, văn phòng, thanh tra, cục, tổng cục, đơn vị sự nghiệp công lập.

- Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Giao thông vận tải, Bộ kế hoạch và đầu tư, Bộ khoa học và công nghệ, Bộ Lao động – Thương binh và xã hội, Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ,…

Khám phá 10

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1. Chính phủ hoạt động theo hình thức nào?

2. Việc Chính phủ làm việc theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số thể hiện nguyên tắc gì trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam?
Giải nhanh: 

1.

- Thông qua các phiên họp của Chính phủ

- Thông qua hoạt động của Thủ tướng Chính phủ

- Thông qua hoạt dộng của Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

2. Nguyên tắc chế độ tập thể quyết định theo đa số trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Luyện tập 1

Câu 2: Em hãy cho biết các ý kiến sau đây đúng hay sai. Vì sao?

Giải nhanh: 

a. Đúng. Vì Quốc hội thực hiện quyền lập pháp thông qua các văn bản pháp luật 

b. Sai. Chỉ có công dân từ đủ 18 tuổi trở lên mới được tham gia biểu quyết 

c. Đúng. Vì nhân dân là người gián tiếp bầu Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ.

Luyện tập 2

Câu hỏi: Em có nhận xét gì về hành vi của mỗi nhân vật trong các tình huống sau?   

Giải nhanh: 

a. Việc làm của B là đúng, B đã giúp người dân hiểu rõ và chính xác quy định quản lý, sử dụng pháo của Chính phủ.

b. A làm đúng. Việc xem tường thuật phiên chất vấn của đại biểu Quốc hội giúp chúng ta có thêm nhiều thông tin bổ ích về tình hình đất nước.

c. bà N đã làm sai vì không có quyền được bỏ phiếu bầu cử thay người khác, trừ một số trường hợp theo luật định.

d. K đã làm đúng. K đã thực hiện tốt trách nhiệm, nghĩa vụ công dân đối với các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

Luyện tập 3

Câu hỏi: Em hãy xử lí các tình huống sau:  

Nếu là Đ, em sẽ nói gì với H?

Nếu là V, em sẽ làm gì?
Giải nhanh: 

a. Giải thích cho H hiểu về vai trò của Quốc hội đối với đất nước và nhân dân 

b. Giải thích, góp ý để chú H hiểu đúng về vị trí, vai trò lãnh đạo trong nhà nước.

Luyện tập 4

Câu hỏi: Em hãy tìm hiểu và cho biết Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ của nước ta hiện nay là ai?

Giải nhanh: 

- Chủ tịch Quốc hội: Vương Đình Huệ

- Phó Chủ tịch Quốc hội: Trần Quang Phương, Nguyễn Khắc Định, Trần Thanh Mẫn, Nguyễn Đức Hải

- Chủ tịch nước: Nguyễn Xuân Phúc

- Phó Chủ tịch nước: Võ Thị Ánh Xuân

- Thủ tướng Chính phủ: Phạm Minh Chính

- Phó Thủ tướng Chính phủ: Phạm Bình Minh, Lê Minh Khái, Vũ Đức Đam, Lê Văn Thành

Vận dụng 1

Câu hỏi: Em và các bạn hãy liệt kê các việc học sinh có thể làm để góp phần ủng hộ các chính sách của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ đối với người dân ở địa phương em.

 Giải nhanh: 

+ Đi bỏ phiếu khi đến tuổi theo quy định

+ Tìm hiểu về Hiến pháp, pháp luật.

Vận dụng 2

Câu hỏi: Em hãy viết một bài luận về ý nghĩa của việc Quốc hội tổ chức lấy ý kiến nhân dân khi làm Hiến pháp và chia sẻ sản phẩm với cả lớp.

 Giải nhanh: 

- Lấy ý kiến nhân dân về Hiến pháp 

- Tạo điều kiện người dân có thể thể hiện các quan điểm, chính kiến