BÀI 2. Ô NHIỄM, XÓI MÒN ĐẤT 

VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG ĐẤT

Mở đầu: Điều gì xảy ra khi môi trường đất nơi con người, động vật và thực vật bị ôi nhiễm?

Giải nhanh:

Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đất:

+ Làm giảm khả năng nuôi trồng cây và phát triển của thực vật. 

+ Gây ra các vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm, các bệnh ung thư, và các vấn đề

hệ tiêu hóa ở người khi ăn phải cây trồng ở nơi bị ô nhiễm.

+ Làm mất mát đa dạng sinh học, ảnh hưởng xấu đến đời sống của động, thực vật.

+ Nếu ô nhiễm đất không được xử lý, nó có thể gây ra các vấn đề về cơ sở hạ tầng như ổ gàu, sạt lở đất, và mất mát đất nông nghiệp.

1. NGUYÊN NHÂN, TÁC HẠI VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG Ô NHIỄM ĐẤT

Hoạt động khám phá

Câu 1:

 - Quan sát hình 1 và cho biết các nguyên nhân gây ô nhiễm đất. Nguyên nhân nào do con người gây ra?

- Nêu một số nguyên nhân khác gây ô nhiễm đất.

Giải nhanh:

- Nguyên nhân gây ô nhiễm đất: Rác thải sinh hoạt, núi lửa phun trào, xả nước thải, phun thuốc trừ sâu. Trong đó do con người gây ra là :xả rác thải sinh hoạt và xả nước thải, phun thuốc trừ sâu.

- Một số nguyên nhân khác :Bón phân hóa học, phun thuốc trừ sâu, nhiễm mặn, cháy rừng, núi lửa phun trào,…

Câu 2: Quan sát hình 2 và từ thực tế, cho biết tác hại của ô nhiễm đất với thực vật, động vật và sức khỏe con người

Giải nhanh:

Ô nhiễm đất gây hại cho nguồn nước ngầm , làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người( ung thư, tiêu hóa,...)

Câu 3: Quan sát hình 3, nêu các biện pháp phòng chống ô nhiễm đất

Kể tên một số biện pháp phòng chống ô nhiễm đất

Giải nhanh:

- Quan sát hình 3: Tái chế phế liệu, phun thuốc cho cây 1 cách hợp lí , sử dụng phân bón hữu cơ.

- Một số biên pháp khác : Xử lý rác thải theo đúng quy định, trồng nhiều cây, làm ruộng bậc thang.

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Ở gia đình và địa phương em có những việc làm nào đã và đang gây ô nhiễm đất?

Giải nhanh:

 Phá rừng, xả nước thải không qua xử lý, phun thuốc trừ sâu,…

Câu 2: Vì sao phải phân loại rác thải sinh hoạt? 

Giải nhanh:

Phân loại rác thải sinh hoạt giúp bảo vệ môi trường và sức khỏe con người, giảm ô nhiễm môi trường, và ngăn chặn tiếp xúc với chất độc hại. 

2. NGUYÊN NHÂN, TÁC HẠI VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG XÓI MÒN ĐẤT

Hoạt động khám phá: 

Câu 1:

- Quan sát hình 4 và cho biết các nguyên nhân gây ra xói mòn đất. Nguyên nhân nào do con người gây ra?

- Kể thêm một số hoạt động của con người làm gia tăng xói mòn đất.

Giải nhanh:

- Nguyên nhân gây xói mòn đất: Lũ lụt, đất dốc, khai thác đất đá bừa bãi, gió lớn, chặt cây phá rừng. Trong đó chặt cây phá rừng, khai thác đất đá bừa bãi do con người gây ra.

- Một số hoạt động của con người làm gia tăng xói mòn đất: 

+ Khai thác rừng quá mức.

+ Sử dụng phân bón và hóa chất nông nghiệp không bền vững.

+ Quá trình quy hoạch đô thị không khoa học, dẫn đến đất bị lún sụt.

   ... 

Câu 2: Nêu tác hại của xói mòn đất đối với thực vật, động vật và con người.

Giải nhanh:

- Làm mất đất canh tác, cây chậm lớn, năng suất giảm, có thể bị mất mùa,...

- Gia tăng lũ lụt, sạt lở, mất đất ở,...

- Động vật, thực vật mất môi trường sống

Câu 3: Quan sát hình 5 và cho biết ý nghĩa của mỗi biện pháp phòng chống xói mòn đất. 

Kể thêm một số biện pháp chống xói mòn đất

Giải nhanh:

- Trồng cây gây rừng: Giữ đất lại, giảm tốc độ xói mòn đất.

   Trồng thảm cỏ: Tạo ra một lớp bảo vệ cho đất 

   Xây bờ kè: Ngăn chặn dòng chảy của nước mưa, giảm sức xói mòn và ngăn chặn nguy cơ lũ lụt.

- Một số biện pháp chống xói mòn đất:

+ Làm ruộng bậc thang

+ Xây dựng hệ thống kênh dẫn nước và hồ chứa 

+ Trồng rừng.

+ Canh tác bón phân hữu cơ, tạo đất bụi, tạo mạng cỏ che phủ.

Luyện tập, vận dụng

Vì sao trồng cây gây rừng là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống xói mòn đất?

Giải nhanh:

Gốc cây sâu giúp củng cố đất, hệ rễ giữ chặt lớp đất và hấp thụ nước mưa, đồng thời lá cây che phủ giúp bảo vệ bề mặt đất khỏi tác động của mưa và gió.