BÀI 10. NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT

Mở đầu: Con người sử dụng chất đốt để nấu thức ăn, đun nước uống, sưởi ấm,... Em biết những loại chất đốt nào? Chúng được sử dụng vào những việc gì? 

Giải nhanh:

Một số loại chất đốt: than đá, dầu, khí tự nhiên, gỗ và than cốc  được sử dụng để nấu ăn, đun sôi nước, sưởi ấm và cung cấp năng lượng cho các thiết bị gia đình 

1. MỘT SỐ NGUỒN NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT

Hoạt động khám phá

Câu 1: Than được khai thác từ đâu và sử dụng vào những việc gì?

Dầu mỏ được khai thác như thế nào và dùng để làm gì?

Khí tự nhiên được sử dụng vào những việc gì?

Khí sinh học được tạo ra bằng cách nào và dùng để làm gì?

Giải nhanh:

- Than được khai thác từ các mỏ than trong lòng đất và được sử dụng làm chất đốt.

- Dầu mỏ được lấy lên theo các lỗ khoan của giếng dầu, có thể tách ra xăng, dầu hoả, dầu đi-ô-den.... dùng làm chất đốt cho các máy móc.

- Khí tự nhiên được sử dụng để nấu thức ăn, sản xuất xi măng, gạch, gốm,....

- Khí sinh học được tạo ra từ việc ủ các chất thải hữu cơ. Khí sinh học là nguồn chất đốt được sử dụng trong đun nấu, tạo ra điện để thắp sáng.…

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Kể tên các nguồn năng lượng chất đốt có trong tự nhiên và do con người tạo ra.

Giải nhanh:

Than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên và than cốc có trong tự nhiên.

Sinh khối, gas từ rác thải, và năng lượng từ việc đốt chất thải do con người tạo ra.

2. VAI TRÒ CỦA NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT CÓ TRONG TỰ NHIÊN VÀ DO CON NGƯỜI TẠO RA

Hoạt động khám phá: 

Câu 1: Quan sát hình 2 và cho biết năng lượng chất đốt sử dụng vào những việc gì.

Giải nhanh:

Năng lượng chất đốt sử dụng làm nhiên liệu cho máy bay, nấu ăn, nhiên liệu cho tàu thuyền, sưởi ấm, nhiên liệu cho xe cộ, máy móc.

Câu 2: Nêu những lợi ích của việc sử dụng năng lượng chất đốt trong cuộc sống.

Giải nhanh:

+ Dễ dàng tiếp cận và sử dụng.

+ Cung cấp năng lượng cho nhiều mục đích khác nhau 

+ Giúp tiết kiệm chi phí và thuận tiện 

+ Ổn định và đáng tin cậy 

+ Tăng hiệu quả sản xuất và giúp con người giảm bớt sức lao động.

Luyện tập, vận dụng

Nêu một số ví dụ về việc sử dụng năng lượng chất đốt đã làm tăng hiệu quả sản xuất và giúp con người giảm bớt sức lao động.

Giải nhanh:

- Sử dụng lò nung trong ngành sản xuất gốm sứ để nung gốm một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm thời gian và công sức so với việc sử dụng lò nhiên liệu truyền thống.

- Sử dụng máy sấy chuyên dụng trong ngành nông nghiệp để sấy khô sản phẩm như lúa mì, hạt cà phê, hoa quả... giúp tiết kiệm thời gian và sức lao động hơn việc phơi khô truyền thống ngoài trời.

3. SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT AN TOÀN, TIẾT KIỆM

Hoạt động khám phá: 

Câu 1: Quan sát hình 3, cho biết trường hợp nào có thể gây nguy hiểm cho con người, trường hợp nào gây ô nhiễm môi trường và đề xuất biện pháp phòng tránh.

Giải nhanh:

- Sang chiết ga không an toàn, chất đốt để gần tủ điện, xe máy để nơi hàn điện gây nguy hiểm cho con người

- Đun nấu bằng bếp than gây ô nhiễm môi trường

- Đề xuất biện pháp phòng tránh:

• Cấm các cơ sở sang chiết ga trái phép 

• Các cơ sở được phép thực hiện cần đảm bảo những yêu cầu nhất định về an toàn cháy nổ

• Khuyến khích việc đặt chất đốt ở xa tủ điện ít nhất 1-2 mét 

• Đảm bảo không có chất đốt rò rỉ và kiểm tra định kỳ các dây dẫn điện và ổ cắm.

• Khuyến nghị không đậu xe máy gần khu vực hàn điện hoặc các nguồn điện khác.

• Sử dụng than hoạt tính hoặc các biện pháp khác 

• Thay thế hình thức đun nấu bếp than thành những hình thức thân thiện với môi trường hơn như bếp điện.

Câu 2: Lựa chọn một nguồn năng lượng chất đốt, thảo luận cùng bạn để trình bày về cách sử dụng nguồn năng lượng đó trong dun nấu hằng ngày mà không gây cháy, nổ.

Giải nhanh:

-Cách sử dụng khí gas tự nhiên  an toàn:

• Kiểm tra định kỳ hệ thống gas để phát hiện sớm bất kỳ rò rỉ nào và sửa chữa ngay lập tức.

• Đảm bảo các ống dẫn gas được lắp đặt chính xác và không bị móp méo, gãy nứt.

• Sử dụng bếp gas có van an toàn 

• Tắt gas sau khi sử dụng và kiểm tra kỹ trước khi rời khỏi nhà hoặc khi không sử dụng.

Câu 3: Quan sát hình 4 và cho biết trường hợp nào gây lãng phí chất đốt, trường hợp nào tránh được lãng phí chất đốt. Vì sao?

Giải nhanh:

Trường hợp 4a tránh gây láng phí chất đốt 

Trường hợp 4b gây lãng phí vì dùng lửa quá to và mất nhiều chất đốt.

Trường hợp 4c gây lãng phí

Câu 4: Chia sẻ với bạn về:

Năng lượng chất đốt mà gia đình em sử dụng.

Những việc em và gia đình đã làm để tiết kiệm năng lượng chất đốt.

Giải nhanh:

Gia đình em sử dụng bếp điện. Để tiết kiệm điện, gia đình em thực hiện việc sử dụng nồi chảo phù hợp, tắt bếp khi không sử dụng, điều chỉnh nhiệt độ thấp, nấu nhanh và bảo dưỡng định kỳ để tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm năng lượng.

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Vì sao không sử dụng bếp than, củi để sưởi ấm trong phòng kín?

Giải nhanh:

Vì nó ẩn chứa nguy cơ cháy, nổ và sử dụng bếp than, củi sẽ tạo ra nhiều khí CO2 trong không gian hẹp có thể gây khó thở và ảnh hưởng đến sức khỏe của người dùng.

Câu 2: Điều chỉnh ngọn lửa ở bếp ga khi đun nấu có tác dụng gì?

Giải nhanh:

• Giúp tiết kiệm nhiên liệu cũng như kiểm soát nhiệt độ đảm bảo nấu chín thực phẩm một cách đồng đều và hiệu quả.

Câu 3: Việc đi bộ, đi xe đạp hoặc đi phương tiện công cộng chạy bằng điện trong thành phố đã mang lại lợi ích gì?

Giải nhanh:

• Giảm kẹt xe và ùn tắc giao thông, từ đó giảm thời gian di chuyển và tiêu hao nhiên liệu chất đốt

• Giảm tiếng ồn, ô nhiễm không khí và góp phần bảo vệ môi trường.

Câu 4: Đề xuất thêm một số biện pháp phòng chống cháy, nổ, ô nhiễm môi trường khi sử dụng năng lượng chất đốt.

Giải nhanh:

Kiểm tra định kỳ hệ thống gas, không đun nấu dưới tác dụng của rượu, thuốc lá, không đốt rác trong nhà.