_{BÀI 28. CHỨC NĂNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐỐI VỚI SINH VẬT}

Mở đầu: Con người, động vật, thực vật,... đều cần không khí, nước, thức ăn,... để hoạt động, lớn lên, sinh sản. Tất cả những yếu tố đó được lấy từ đâu? 

Giải nhanh:

Tất cả những yếu tố đó được lấy từ môi trường.

1. MÔI TRƯỜNG CUNG CẤP CHỖ Ở, THỨC ĂN, CÁC NHU CẦU SỐNG CẦN THIẾT VÀ BẢO VỆ SINH VẬT

Hoạt động khám phá

Câu 1: Quan sát từ hình 1 đến hình 5 và cho biết:

- Tên những yếu tố của môi trường thể hiện trong mỗi hình. 

- Môi trường cung cấp những gì cho động vật, thực vật, con người sinh sống? 

Giải nhanh:

- Môi trường gồm các yếu tố như:  ánh sáng, không khí, nhiệt độ, đất, nước, động vật, thực vật, khoáng sản, cây cối,...

- Môi trường cung cấp thức  ăn, nơi ở và các điều kiện cần thiết khác cho động vật, thực vật, con người sinh sống.

Câu 2: Tìm ví dụ cho thấy môi trường cung cấp thức ăn, chỗ ở và các nhu cầu sống thiết yếu khác cho sinh vật, con người.

Giải nhanh:

Trong một rừng ngập nước, cá sẽ tìm thấy thức ăn từ các loại côn trùng, cái mà chúng cần để sinh tồn. Ngoài ra, rừng cung cấp nơi trú ẩn và bảo vệ cho cá khỏi kẻ săn mồi.

Luyện tập, vận dụng 

Câu 1: Quan sát từ hình 6 đến hình 11 và cho biết môi trường đã bảo vệ sinh vật, con người tránh khỏi các tác động từ bên ngoài như thế nào. 

Nêu vai trò của rừng đối với động vật, con người.

Giải nhanh:

- Môi trường đã bảo vệ sinh vật, con người tránh khỏi các tác động từ bên ngoài: Gấu bắc cực có nơi để tránh rét, người có nhà để bảo vệ con người tránh điều kiện môi trường không thuận lợi, rừng bảo vệ động vật, hạn chế sạt lở đất, rừng ngập mặn giúp chắn sóng, bảo vệ bờ biển, sư tử có nơi tránh nắng, tầng ô-dôn ngăn tia sáng có hại.

Vai trò của rừng đối với động vật: 

- Cung cấp môi trường sống và sinh sản cho chúng. 

- Cung cấp thức ăn phong phú 

Vai trò của rừng đối với con người: 

- Cung cấp nguồn lương thực, gỗ, và nguyên liệu dược phẩm quý giá. 

- Làm nguồn cung cấp oxy, hấp thụ CO2, và giữ đất, giúp kiểm soát khí hậu và ngăn chặn sạt lở đất. 

- Mang lại các dịch vụ sinh thái như du lịch, sinh quả, và nghiên cứu khoa học. 

Câu 2: Quan sát xung quanh em, nêu những ví dụ khác cho thấy môi trường bảo vệ sinh vật và con người.

Giải nhanh:

1. Vườn cây trái: Tạo ra môi trường sống cho nhiều loài động vật và cung cấp thực phẩm cho con người.

2. Khu rừng ngập mặn: Là nơi sinh sống của nhiều loài động vật đặc hữu và bảo vệ bờ biển.

3. Vùng đất canh tác: Cung cấp điều kiện sống cho nhiều loại côn trùng, động vật nhỏ và cung cấp thực phẩm cho con người

2. MÔI TRƯỜNG LÀ NƠI CHỨA ĐỰNG CHẤT THẢI CỦA SINH VẬT

Hoạt động khám phá: 

Câu 1: Quan sát từ hình 12 đến hình 16 và trả lời các câu hỏi: 

- Hằng ngày, sinh vật, con người thải ra môi trường những gì trong quá trình sống? 

- Chất thải trong môi trường được phân huỷ nhờ đâu? 

Giải nhanh:

- Hằng ngày, sinh vật, con người thải ra môi trường chất thải; lá cây rụng, héo; phân và xác sinh vật, rác thải sinh hoạt; khí thải từ các hoạt động sản xuất, giao thông của con người.

Câu 2: Kể những chất thải khác mà sinh vật và con người thải ra môi trường.

Giải nhanh:

• CO2 (carbon dioxide) từ hô hấp và quá trình sinh tồn.

• Chất thải hữu cơ từ phân bón và phân bón động vật.

• Chất thải hóa học từ sản xuất công nghiệp và hoạt động nông nghiệp.

• Chất thải nhựa từ túi ni lông, chai nhựa và sản phẩm tiêu dùng khác.

• Chất thải sinh học từ phân, urê và các sản phẩm chất hữu cơ khác.

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Nếu môi trường không có chức năng chứa đựng chất thải, điều gì sẽ xảy ra với sinh vật và con người?

Giải nhanh:

• Ô nhiễm môi trường

• Sự suy giảm của nguồn tài nguyên

• Bệnh tật và nguy cơ sức khỏe

• Sự suy giảm đa dạng sinh học

Câu 2: Tìm hiểu chức năng cơ bản của môi trường đối với sinh vật và con người theo gợi ý:

- Lựa chọn nội dung.

- Thu thập thông tin và lựa chọn hình thức trình bày.

- Chia sẻ sản phẩm với bạn và người thân.

Giải nhanh:

- Chức năng cung cấp chỗ ở

- Môi trường cung cấp môi trường sống và chỗ ở cho sinh vật, bao gồm tự nhiên như rừng, hồ, sông, và cả môi trường được tạo ra như tổ, hang.