BÀI 5. KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC RỪNG

Khởi động: Trồng rừng thường được thực hiện vào những thời gian nào trong năm? Trồng rừng như thế nào là đúng kĩ thuật? Chăm sóc rừng trồng (Hình 5.1) gồm những công việc nào?

Giải nhanh:

• Thời gian trồng rừng: mùa xuân hoặc mùa mưa.

• Trồng rừng đúng kĩ thuật:

• Chuẩn bị: chọn giống cây phù hợp, chuẩn bị đất trồng.

• Kĩ thuật trồng cây: lựa chọn thời vụ, mật độ và kĩ thuật phù hợp

• Chăm sóc: tưới nước, bón phân, phòng sâu bệnh, cắt tỉa và vun xới.

• Chăm sóc rừng trồng gồm: Phát quang, làm cỏ; xới đất, vun gốc; bón phân, tưới nước; tỉa dặm; phòng trừ sâu bệnh.

I. TRỒNG RỪNG

Khám phá: Giải thích cơ sở lựa chọn thời vụ trồng rừng ở các vùng miền khác nhau của nước ta.

Giải nhanh:

• Miền bắc: Mùa xuân có mưa phùn, ẩm ướt, thích hợp cho cây con bén rễ, phát triển.

• Miền trung: Mùa mưa có lượng mưa lớn, giúp cây con sinh trưởng mạnh mẽ. 

• Miển nam: Mùa mưa có lượng mưa dồi dào, thích hợp cho cây phát triển.

Khám phá: So sánh ưu, nhược điểm của trồng rừng bằng gieo hạt thẳng và trồng rừng bằng cây con.

Giải nhanh:

Kết nối năng lực: Mô tả kĩ thuật trồng một loài cây rừng mà em biết.

Giải nhanh:

Gợi ý: Kỹ thuật trồng cây keo lai

• Chuẩn bị: Chọn giống cây keo lai có nguồn gốc rõ ràng; trồng trên đất thịt nhẹ, tơi xốp, thoát nước tốt; trồng vào vụ xuân và vụ thu.

• Trồng cây: 1600 - 2000 cây/ha, hàng cách hàng 3m, cây cách cây 2m.

• Chăm sóc: Tưới nước thường xuyên, bón phân, phòng trừ sâu bệnh, cắt tỉa, vun xới.

II. CHĂM SÓC RỪNG

Khám phá: Vì sao nên làm cỏ, vun xới trước khi phân thúc?

Giải nhanh:

Vì làm cỏ, vun xới có tác dụng làm cho đất tơi xốp, tăng khả năng thấm nước.

Khám phá: Quan sát, nêu tên, ý nghĩa các biện pháp chăm sóc rừng phù hợp trong Hình 5.2.

Giải nhanh:

• Hình 5.2.a: Bón phân thúc giúp nâng cao độ phì nhiêu của đất.

• Hình 5.2.b: Tỉa cành, tỉa thưa giúp nâng cao hiệu quả quá trình trao đổi chất.

• Hình 5.2.c: Tưới nước để cung cấp đủ nước cho cây rừng.

• Hình 5.2.d: Làm cỏ, vun xới làm cho đất tơi xốp, tăng khả năng thấm nước.

Kết nối năng lực: Nêu thực trạng chăm sóc rừng trồng ở nước ta.

Giải nhanh:

• Nhận thức về tầm quan trọng của chăm sóc rừng trồng ngày càng được nâng cao

• Kỹ thuật chăm sóc rừng trồng ngày càng được cải thiện

• Công tác bảo vệ rừng được tăng cường

• Công tác chăm sóc rừng trồng chưa được thực hiện đồng bộ

• Hệ thống khuyến nông, khuyến lâm chưa hiệu quả

• Tình trạng khai thác rừng trái phép còn xảy ra

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Nêu các thời vụ chính ở nước ta. Giải thích vì sao thời vụ trồng rừng ở miền Bắc, miền Trung, miền Nam khác nhau

Giải nhanh: 

• Miền bắc: Mùa xuân có mưa phùn, ẩm ướt, thích hợp cho cây con bén rễ, phát triển.

• Miền trung: Mùa mưa có lượng mưa lớn, giúp cây con sinh trưởng mạnh mẽ. 

• Miển nam: Mùa mưa có lượng mưa dồi dào, thích hợp cho cây phát triển.

Câu 2: Mô tả kĩ thuật trồng rừng bằng hạt và bằng cây con. Nêu ưu nhược điểm của từng phương pháp.

Giải nhanh:

• Trồng rừng bằng hạt: Chọn hạt giống ® Làm đất ® Gieo hạt ® Chăm sóc.

• Ưu điểm: Chi phí thấp hơn, tỷ lệ cây sống cao 

• Nhược điểm: Thời gian sinh trưởng dài hơn, khó kiểm soát chất lượng cây con 

• Trồng rừng bằng cây con: Chọn cây con ® Làm đất ® Trồng cây ® Chăm sóc.

• Ưu điểm: Thời gian sinh trưởng ngắn hơn, tỷ lệ cây sống cao, dễ kiểm soát chất lượng cây con.

• Nhược điểm: Chi phí cao hơn.

Câu 3: Hãy mô tả kĩ thuật chăm sóc rừng

Giải nhanh:

• Làm cỏ, vun xới: Định kì 3 năm liên tục sau khi trồng. 

• Bón phân thúc, tưới nước: tùy thuộc vào điều kiện đất đai, loài cây, giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây.

• Tỉa dặm, tỉa thưa: Tiến hành vào mùa khô, thời tiết khô ráo.

• Trồng dặm: Sau khi trồng 20-30 ngày phải kiểm tra tỉ lệ sống. Nếu đạt dưới 85% phải trồng dặm. 

IV. VẬN DỤNG

Hãy đề xuất thời vụ và kĩ thuật trồng rừng phù hợp cho một loài cây rừng mà em biết.

Giải nhanh:

Gợi ý: Cây keo lai (Acacia mangium Willd.)

• Thời vụ trồng: vụ xuân và vụ thu.

• Kỹ thuật trồng:

• Chọn giống: Chọn giống keo lai phù hợp.

• Làm đất: Xử lý đất tơi xốp.

• Trồng cây: Đặt cây con vào hố, lấp đất nhẹ nhàng và tưới nước.

• Mật độ trồng: 1.600 - 2.000 cây/ha.

• Chăm sóc: Tưới nước thường xuyên, bón lót NPK trước khi trồng, bón thúc sau khi trồng 1 - 2 tháng.