Đặc điểm

Giun đất 

Ruồi

Cá

Người 

Bề mặt trao đổi khí

Bề mặt cơ thể

Lỗ khí

Mang

Phổi

Hoạt động trao đổi khí

O₂ và CO₂ được khuếch tán trực tiếp qua màng tế bào hoặc lớp biểu bì quanh cơ thể

Không khí giàu O₂ trong không khí được khuếch tán qua các lỗ thở vào ống khí rồi đến mọi tế bào của cơ thể

O₂ hòa tan trong nước được khuếch tán vào máu, CO₂ từ máu khuếch tán vào nước khi nước chảy giữa các phiến mỏng của mang

O₂ và CO₂ được khuếch tán qua màng các phế nang trong phổi

Bệnh thường gặp

Nguyên nhân

Triệu chứng

Cách phòng tránh

Viêm đường hô hấp cấp do virus

Do nhiều loại virus gây nên như virus SARS-CoV-2, virus MERS-CoV, Rhinovirus, Adenovirus,…

Một số triệu chứng phổ biến: tắc nghẽn ở các xoang mũi hoặc ở phổi, chảy nước mũi, ho, đau cổ họng, đau nhức toàn thân, mệt mỏi, sốt cao trên 39^oC và ớn lạnh, chóng mặt, khó thở.

Hạn chế tiếp xúc người bệnh viêm đường hô hấp cấp; rửa tay thường xuyên bằng nước rửa tay khô hoặc xà phòng; súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng; tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng; báo ngay cho cơ quan y tế nếu có triệu chứng,...

Viêm mũi

Viêm mũi cấp tính thường là do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc dị ứng,… Viêm mũi mãn tính thường đi kèm với các bệnh lí viêm xoang – họng mạn tính.

Một số triệu chứng phổ biến: nghẹt mũi; sổ mũi; ngứa mũi, họng, mắt và tai; chảy dịch mũi sau; hắt hơi; ho; đau đầu; đau mặt; giảm khứu giác;…

Đối với viêm mũi dị ứng, hạn chế tiếp xúc với các chất gây dị ứng và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Đối với viêm mũi không dị ứng, tránh tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, không sử dụng thuốc thông mũi quá mức, và vệ sinh mũi đúng cách,...

Viêm họng cấp

Có thể do các loại virus hoặc các chủng vi khuẩn gây ra nhưng virus là nguyên nhân thường xuyên hơn.

Các triệu chứng chung thường bao gồm họng sưng, đỏ, ngứa, rát, đau, có thể ho, khàn giọng, sốt, khó nuốt, mệt mỏi. 

Đeo khẩu trang khi ra ngoài; tránh đám đông; tránh tiếp xúc với người bệnh; giữ ấm cơ thể, tránh uống nước đá, hút thuốc và uống rượu gây kích ứng niêm mạc họng; súc miệng bằng nước muối;...

Viêm phế quản cấp

Thường là do virus, bệnh còn có thể xảy ra do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc tiếp xúc nhiều với các chất gây kích thích phổi như khói thuốc, bụi, ô nhiễm không khí.

Các triệu chứng thường gặp: ho dai dẳng, khạc đờm, mệt mỏi, sốt, ớn lạnh, khó thở hoặc tức ngực,…

Hạn chế tiếp xúc với chất kích thích, hóa chất độc hại, khói bụi; giữ ấm cơ thể; đeo khẩu trang khi cần thiết; tăng cường sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý và thể dục thường xuyên; điều trị các bệnh lý nhiễm trùng tai, mũi, họng triệt để; tiêm phòng vaccine cúm;...

Viêm phổi

Có nhiều tác nhân gây ra tình trạng viêm phổi, nhưng thường do vi khuẩn, virus và nấm.

Đau ngực khi thở hoặc ho; ho, ho có đờm; mệt mỏi; sốt, đổ mồ hôi và ớn lạnh; ở người già hoặc người suy giảm miễn dịch; buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy;…

Tiêm phòng; thường xuyên vệ sinh tay, đeo khẩu trang, súc miệng bằng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn; không hút thuốc; ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh; tăng cường hệ miễn dịch.

Lao phổi

Xảy ra khi vi khuẩn lao tấn công chủ yếu vào phổi.

Ho khan, ho khạc đờm thường có màu trắng, ho ra máu; khó thở, khám phổi thấy ran ẩm, ran nổ vùng tổn thương.

Tiêm vaccine phòng lao; hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân lao; thường xuyên mở cửa cho không khí trong phòng thông thoáng; đeo khẩu trang thường xuyên;…

Ung thư phổi

Bất kì ai cũng có thể mắc bệnh ung thư phổi và tỉ  lệ này sẽ gia tăng nếu người đó gặp phải các yếu tố sau: hút thuốc lá, tiếp xúc với các khí độc, xạ trị.

Các triệu chứng ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư phổi bao gồm: ho kéo dài, có đàm hoặc máu; thở khò khè, hụt hơi; đau ngực, đặc biệt là khi cười, thở sâu hoặc ho; mệt mỏi và suy nhược cơ thể; khan tiếng; chán ăn, suy giảm cân nặng. Các triệu chứng khi khối u lan rộng bao gồm: nổi hạch ở cổ hoặc ở xương đòn; chóng mặt, đau đầu, cảm giác tê ở tay chân, dễ mất thăng bằng; vàng mắt, vàng da; và các triệu chứng khác.

Không hút thuốc và tránh hút thuốc passively; giảm radon trong nhà bằng cách thông gió và sử dụng máy lọc không khí; phòng chống phơi nhiễm phóng xạ và ô nhiễm không khí; tăng cường sức đề kháng qua ăn uống lành mạnh và thể dục thể thao; tầm soát ung thư định kỳ để phát hiện sớm và giảm nguy cơ sức khỏe.