CHƯƠNG 3. ĐẠI CƯƠNG HÓA HỌC HỮU CƠ

BÀI 11: CẤU TẠO HÓA HỌC HỢP CHẤT HỮU CƠ

KHỞI ĐỘNG

Ngay từ khi hóa học hữu cơ mới ra đời, các nhà khoa học đã nỗ lực nghiên cứu vấn đề thứ tự và cách thức liên kết của các nguyên tử trong phân tử, người ta gọi đó là cấu tạo hóa học. Cấu tạo hóa học của hợp chất hữu cơ được biểu diễn như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Trong hợp chất hữu cơ các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. 

1. THUYẾT CẤU TẠO HOÁ HỌC

Bài 1: So sánh cấu tạo hóa học của ethanol và dimethyl ether. Nhận xét về một số tính chất cơ bản của hai chất này dựa vào dữ liệu đã cung cấp trong ví dụ 1

Đáp án chuẩn:

Cấu tạo giống thành phần phân tử nhưng khác cấu tạo hóa học

Tính chất cơ bản khác nhau.

Bài 2: Hãy cho biết dạng mạch carbon tương ứng với các chất có trong hình 11.1

Đáp án chuẩn:

Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng, mạch vòng.

Bài 3: Quan sát bảng 11.1 so sánh thành phần phân tử cấu tạo tạo hóa học và tính chất của các chất sau

a) CH₄ và CCl₄

b) CH₃Cl và CHCl₃

c) CH₃OH, CH₃CH₂OH và CH₃OCH₃

Đáp án chuẩn:

a) Khác nhau về thành phần, cấu tạo và tính chất

b) Giống về thành phần, khác cấu tạo và tính chất

c) Giống về thành phần.

CH₃OH, CH₃CH₂OH giống cấu tạo và tính chất.

CH3OCH3 khác so với 2 chất trên.

Bài 4: Cho biết ý nghĩa công thức phân tử và công thức cấu tạo 

Đáp án chuẩn:

Giống: cho biết số lượng mỗi nguyên tố trong phân tử.

Khác nhau:

Bài 5: Công thức cấu tạo đầy đủ và công thức cấu tạo thu gọn khác nhau điểm gì?

Đáp án chuẩn:

CTCT thu gọn không biểu diễn liên kết đơn 

CTCT đầy đủ, biểu diễn liên kết đơn 

Bài 6: Viết công thức khung phân tử của hợp chất hữu cơ sau 

Đáp án chuẩn:

Bài 7: Viết công thức cấu tạo đầy đủ của những hợp chất hữu cơ sau

CH₂Br - CH₂Br

CH₂ = CH₂

(CH₃)₂CHOH

HCH=O

Đáp án chuẩn:

2. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN 

Bài 1: Nhận xét đặc điểm cấu tạo (thành phần nguyên tử, số lượng nguyên tử của các nguyên tố, liên kết đơn, liên kết bội, nhóm chức) của các hợp chất hữu cơ trong hai nhóm chất ở ví dụ 3: nhóm 1(A, B, C) và nhóm 2 (X, Y, Z) Đáp án chuẩn:

Nhóm 1:

+ A ít hơn B một CH₂,  t B ít hơn C một CH₂. 

+ Chứa liên kết đơn

Nhóm 2:

+ X ít hơn Y một CH₂,  Y ít hơn Z một CH₂

+ Chứa liên kết đơn và có -OH

Bài 2: Hãy cho biết các chất: CH₂ = CH₂ , CH₂= CH - CH₃, CH₂ = CH - CH₂ - CH₃ có thuộc cùng dãy đồng đẳng không. Giải thích

Đáp án chuẩn:

Có vì chứa C = C, hơn kém nhau CH₂

Bài 3: Hãy nhóm các chất hữu cơ theo đồng phân cấu tạo 

Đáp án chuẩn:

- Mạch carbon: A và B; C và D

- Vị trí nhóm chức: A và E; C và G; B và F

- Loại nhóm chức: [A,B,E,F]; [C, D, G]

BÀI TẬP

Bài 1: Viết công thức cấu tạo đầy đủ, thu gọn của các chất có công thức phân tử sau C₄H₁₀, C₂H₆O

Đáp án chuẩn:

Bài 2: Những công thức cấu tạo nào dưới đây biểu diễn cùng một chất? 

Đáp án chuẩn:

- (1); (2); (3) : CH₃CH₂OH.

- (5) và (6) : CH₂Cl₂.

Bài 3: Những chất nào sau đây là đồng đẳng của nhau, đồng phân của nhau?

Đáp án chuẩn:

- Đồng đẳng: (a) và (b);

- Đồng phân: (c) và (d); (e) và (g).