BÀI 2. TÔN TRỌNG SỰ KHÁC BIỆT CỦA NGƯỜI KHÁC

KHỞI ĐỘNG

Tham gia trò chơi “Bạn ấy là ai?”

Em hãy mô tả nét riêng về ngoại hình, tính cách, sở thích,…của một bạn trong lớp để các bạn khác đoán xem đó là ai

Đáp án chuẩn:

Ví dụ:

- Ngoại hình: Tóc dài đen, xõa hoặc buộc cao.

- Tính cách: Hòa đồng, vui vẻ, hay giúp đỡ, lắng nghe tốt, thân thiện, hài hước.

- Sở thích: Hát hò, văn nghệ.

- Câu hỏi: Bạn nữ nào trong lớp có những đặc điểm trên?

1. TÌM HIỂU MỘT SỐ BIỂU HIỆN TÔN TRỌNG SỰ KHÁC BIỆT

Đọc các trường hợp dưới đây và thực hiện yêu cầu: 

a, Thái có cơ thể mập mạp nên khi được các bạn gọi sân đá bóng, bạn sợ mình chạy không nhanh sẽ khiến đội bị thua. Thấy vậy, Minh động viên: “Đừng lo! Bạn có thể di chuyển không nhanh nhưng lại có khả năng tranh chấp bóng tốt hơn chúng tớ đấy!”. 

b, Lớp Nga có một bạn bị khuyết tật ở chân, phải ngồi xe lăn nhưng điều đó không cản trở việc bạn hòa nhập với các bạn trong lớp. Các bạn cũng thường xuyên chơi đùa cùng nhau rất vui vẻ. 

c, Trong chuyến du lịch ở vùng cao, Hoa chăm chú nhìn các bạn người dân tộc thiểu số và nói với mẹ: “Con thấy các bạn kia ăn mặc lạ lắm mẹ ạ!”. Nghe mẹ giải thích rằng mỗi dân tộc đều có nét đặc trưng riêng về trang phục, Hoa vui vẻ nói: “Con hiểu rồi ạ! Con đến làm quen và hỏi thêm về trang phục của các bạn, mẹ nhé!”. 

d, Lớp 5A tổ chức Đại hội Chi đội. Thấy Huy băn khoăn không biết nên bầu cho bạn nam hay bạn nữ làm Chi đội trưởng, Luân gợi ý: “Nam hay nữ đều có thể làm Chi đội trưởng, miễn là bạn đó gương mẫu, tích cực với hoạt động của lớp”. 

- Nêu biểu hiện tôn trọng sự khác biệt của người khác trong mỗi trường hợp trên. 

- Kể thêm các biểu hiện tôn trọng sự khác biệt của người khác mà em biết

Đáp án chuẩn:

- Biểu hiện:

a. Minh: Khuyến khích, tìm điểm mạnh của Thái (chấp nhận sự mập mạp, khích lệ khả năng tranh bóng).

b. Các bạn lớp Nga: Chấp nhận bạn khuyết tật, hòa nhập, chơi đùa cùng nhau (môi trường vui vẻ, chào đón).

c. Hoa: Chủ động học hỏi, hiểu trang phục dân tộc thiểu số (tò mò, tìm hiểu, kết nối).

d. Luân: Khuyến khích Huy bầu Chi đội trưởng dựa vào phẩm chất (không quan trọng giới tính).

- Biểu hiện khác:

+ Lắng nghe, tôn trọng quan điểm người khác.

+ Không đánh giá, phân biệt đối xử (ngoại hình, khuyết tật, giới tính, dân tộc, tôn giáo).

+ Tạo cơ hội cho người khác phát triển.

+ Đối xử công bằng, không thiên vị.

+ Tôn trọng, chấp nhận sự đa dạng.

2. TÌM HIỂU VÌ SAO PHẢI TÔN TRỌNG SỰ KHÁC BIỆT GIỮA MỌI NGƯỜI

Đọc câu chuyện “Cây cọ nhí” và trả lời câu hỏi: 

- Thái độ của các cây cọ khác đối với cọ nhí thể hiện điều gì?

- Vì sao các cây cọ khác lại cảm thấy hối hận? 

- Nêu những lí do cần phải tôn trọng sự khác biệt giữa mọi người. 

Đáp án chuẩn:

- Thái độ: Cọ khác coi thường cọ nhí vì nhỏ, nghĩ cọ nhí không quan trọng, chỉ vẽ nét phụ.

- Hối hận vì cọ khác nhận ra cọ nhí có sứ mệnh riêng, vẽ hoa đỏ, vân nhỏ trên thân đào.

- Lí do tôn trọng sự khác biệt:

+ Mỗi người có sứ mệnh riêng.

+ Học hỏi, khám phá, mở rộng tầm hiểu biết.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em tán thành hay không tán thành với các ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

a. Sự khác biệt của mỗi người tạo nên sắc màu đa dạng cho cuộc sống

b. Các bạn nữ không nên chơi cùng các bạn nam. 

c. Chỉ nên chơi với những bạn có cùng hoàn cảnh với mình. 

d. Mỗi dân tộc đều có những giá trị văn hoá đặc trưng cần được trân trọng và gìn giữ. 

Đáp án chuẩn:

Tán thành: a, d. 

Không tán thành: b,c vì:

a. Sự khác biệt tạo nên:

+ Sắc màu đa dạng cho cuộc sống.

+ Cơ hội học hỏi, phát triển toàn diện.

b. Giới tính không gò bó việc chơi với bạn nam/nữ. Mọi người tự do chọn bạn bè, tham gia hoạt động theo sở thích, sở trường.

c. Mở rộng tầm nhìn, hiểu biết, học hỏi, khám phá trải nghiệm mới. Trở nên thông cảm, đồng cảm, phát triển bản thân và cộng đồng.

d. Trân trọng và gìn giữ giá trị văn hóa mỗi dân tộc để:

+ Bảo tồn, phát triển di sản văn hóa đa dạng.

+ Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, hòa hợp, đoàn kết.

Câu 2: Nhận xét việc làm của các bạn trong những trường hợp dưới đây: 

a. Mỗi lần bị các bạn trêu chọc vì có vóc dáng nhỏ bé, Tân đều được Phong đứng ra bênh vực, bảo vệ. 

b. Vì Vân thích chơi đàn pi-a-nô nên bạn không ủng hộ em gái đăng kí học chơi nhạc cụ dân tộc

c. Nghỉ hè, Tú được bố mẹ cho về quê hương. Thấy các bạn trong xóm đá bóng trên mặt ruộng nhưng Tú vẫn vui vẻ tham gia cùng các bạn. 

d. Vì mới từ nơi khác chuyển đến, lại nói giọng địa phương nên Linh ngại tiếp xúc và trò chuyện với các bạn trong lớp. Thấy vậy, Nga chủ động bắt chuyện với Linh để bạn tự tin hơn.

Đáp án chuẩn:

a. Phong: Bênh vực, bảo vệ Tân khi bị trêu chọc, thể hiện lòng hỗ trợ, tôn trọng, giúp Tân cảm thấy được tin tưởng và có sự đồng hành.

b. Sai: Không ủng hộ Vân học nhạc cụ dân tộc, nên hỗ trợ, khích lệ sở thích cá nhân để tôn trọng và khuyến khích sự phát triển.

c. Tú: Vui vẻ tham gia bóng đá, thể hiện tinh thần hòa nhập, sẵn sàng tham gia hoạt động cộng đồng, tạo mối quan hệ tốt đẹp, xây dựng môi trường đoàn kết.

d. Nga: Chủ động bắt chuyện, khích lệ Linh, thể hiện tinh thần hỗ trợ, tôn trọng sự khác biệt và thích nghi, giúp Linh cảm thấy được chấp nhận, tạo môi trường học tập tích cực.

Câu 3: Đưa ra lời khuyên cho bạn. 

a. Mai đang chơi với một nhóm bạn thì thấy Hà đi qua. Mai định rủ Hà vào chơi cùng thì một bạn trong nhóm nói: “Chơi với Hà làm gì! Bạn ấy điệu lắm!”. 

Nếu là Mai, em sẽ nói gì với bạn? Vì sao? 

b. Cùng là thành viên trong đội văn nghệ của trường, Hương chia sẻ với Lan: “Tớ mong sau này sẽ trở thành nghệ nhân quan họ như bà của tớ”. Lan tỏ vẻ chê bai:”Cậu buồn cười thật! Lẽ ra phải mơ ước thành ca sĩ nổi tiếng chứ!”

Em sẽ khuyên Lan điều gì? Vì sao? 

c. Cuối tuần, hai chị em Na được mẹ đưa đi mua quần áo mới. Thấy em định chọn chiếc áo màu hồng, Na cằn nhằn: “Sao em có thể thích cái màu này được nhỉ!”. 

Em sẽ khuyên Na điều gì? Vì sao? 

Đáp án chuẩn:

a. 

- Tôn trọng sự khác biệt, sở thích cá nhân.

- Cho mọi người cơ hội tham gia, kết bạn.

b. 

- Tôn trọng ước mơ, sở thích của Hương.

- Khuyến khích, ủng hộ ước mơ, sở thích cá nhân.

c. 

- Tôn trọng sở thích cá nhân của bản thân và người khác.

- Không phán xét, chê trách sở thích của người khác.

Câu 4: Xử lí tình huống

a. Thái và Ba là đôi bạn thân, đi đâu hay làm gì có nhau. Gần đây, Thái rất thích chơi cờ vua với anh trai sau mỗi giờ tan học. Ba lại không muốn bỏ qua một buổi đá cầu nào với các bạn trong xóm nên rủ Thái bỏ chơi cờ vua để đá cầu cùng mình. Thái không đồng ý. Bởi vậy, Ba giận và không chơi với bạn nữa. 

Nếu là Thái, em sẽ làm gì? 

b. Thắng cùng các bạn và thầy, cô giáo trong trường đi thăm trung tâm nuôi dạy trẻ khuyết tật. Thắng thấy một số bạn trong lớp tỏ ra e ngại, không thích trò chuyện vì các bạn ở đó có ngoại hình khác biệt so với mọi người. 

Nếu là Thắng, em sẽ làm gì? 

c. Chung cư nơi An ở có một số bạn người nước ngoài sinh sống. An định lại gần trò chuyện thì anh trai An tỏ vẻ không đồng tình và cho rằng các bạn nước ngoài có nhiều điểm khác biệt khác biệt nên khó hoà hợp. 

Nếu là An, em sẽ làm gì? 

Đáp án chuẩn:

a. Thái:

+ Đề xuất lịch trình linh hoạt: chơi cờ vua với anh trai, sau đó chơi đá cầu với Ba và bạn bè.

+ Cả hai đều thỏa mãn sở thích mà không xung đột.

b. Thắng:

+ Khám phá sở thích, sở trường của từng bạn.

+ Tạo cầu nối qua sở thích chung.

+ Thể hiện sự đồng cảm, tôn trọng.

+ Lắng nghe, hỗ trợ khi cần thiết.

c. An:

+ Hiểu quan điểm, lo lắng của anh trai.

+ Trò chuyện chân thành.

+ Chia sẻ trải nghiệm tích cực với người nước ngoài.

+ Nhấn mạnh sự đa dạng, cần được khám phá.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết, vẽ, làm video, tranh kí hoạ,…về chủ đề “Tôi khác biệt” để giới thiệu về những điểm đặc biệt của bản thân mình với các bạn. 

Đáp án chuẩn:

Ví dụ:

- Giới thiệu bản thân:

+ Đam mê nghệ thuật: sáng tạo, truyền cảm hứng, chia sẻ bản thân.

+ Lòng nhân ái: đối xử tốt với mọi người, giúp đỡ cộng đồng.

+ Tinh thần khám phá: học hỏi, đón nhận sự khác biệt, tôn trọng đa dạng.

- Thông điệp:

+ Tự hào về bản thân, lan tỏa thông điệp về sự khác biệt và lòng yêu thương.

Câu 2: Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về sự khác biệt của các bạn trong lớp. 

Đáp án chuẩn:

Cảm nhận về sự khác biệt trong lớp: Tích cực, thú vị:

- Ngoại hình: Mỗi người một vẻ, độc đáo, cá tính.

- Sở thích: Phong phú, đa dạng, học hỏi lẫn nhau.

- Tài năng: Mỗi người một điểm mạnh, hỗ trợ, khuyến khích nhau.