BÀI 5. BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SỐNG

KHỞI ĐỘNG

Em hãy cùng các bạn nghe/ hát bài “Em yêu cây xanh”. (sáng tác: Hoàng Văn Yến) và trả lời câu hỏi: Vì sao bạn nhỏ trong bài hát lại muốn trồng nhiều cây xanh?

Đáp án chuẩn:

- Lý do bạn nhỏ muốn trồng nhiều cây xanh:

+ Cung cấp tổ cho chim.

+ Tạo bóng mát cho sân chơi.

+ Trang trí trường học bằng hoa đẹp.

+ Có trái cây ngon để ăn.

1. TÌM HIỂU CÁC LOẠI MÔI TRƯỜNG SỐNG

Quan sát tranh, giải câu đố và trả lời câu hỏi

Tôi là ai? 

1. Tôi là nơi cư trú của con người và các loài sinh vật khác, cung cấp các chất dinh dưỡng nuôi cây phát triển

2. Tôi bao gồm đại dương, sông, suối, hồ, kênh,…có vai trò quan trọng trong việc điều tiết khí hậu, duy trì sự sống

3. Tôi bao gồm oxi, nito, cacbonic,…cung cấp sự sống cho các loài sinh vật trên trái đất

• Theo em, có những loại môi trường sống chủ yếu nào trong bức tranh trên?

• Hãy kể thêm các loại môi trường sống khác mà em biết

Đáp án chuẩn:

- Môi trường: 

1. Đất

2. Nước

3. Khí quyển

- Biết thêm môi trường sinh vật. 

2. TÌM HIỂU VÌ SAO PHẢI BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SỐNG

Đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi: 

• Môi trường sống ở nước ta hiện nay đang gặp phải những vấn đề gì? Việc ô nhiễm môi trường gây tác hại gì đối với sức khoẻ con người? 

• Theo em, vì sao chúng ta cần bảo vệ môi trường sống? 

Đáp án chuẩn:

- Vấn đề và tác hại của ô nhiễm môi trường:

+ Ô nhiễm không khí: Gây bệnh hô hấp.

+ Ô nhiễm tiếng ồn: Gây suy giảm thính lực, mất ngủ, tim mạch.

+ Ô nhiễm đất: Gây bệnh đường tiêu hóa, giun sán.

- Lý do cần bảo vệ môi trường:

+ Duy trì sự sống cho các loài động, thực vật.

+ Bảo vệ sức khỏe con người.

+ Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

3. TÌM HIỂU NHỮNG VIỆC CẦN LÀM ĐỂ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SỐNG. 

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu:

- Em hãy kể những việc cần làm để bảo vệ môi trường sống trong các tranh trên. 

- Hãy kể thêm những việc làm khác để bảo vệ môi trường sống ở nhà, ở trường, ở nơi công cộng mà em biết

Đáp án chuẩn:

- Việc bảo vệ môi trường trong các tranh:

+ Tranh 1: Trồng cây xanh ở trường học.

+ Tranh 2: Báo cáo người đốt lửa trong rừng.

+ Tranh 3: Thu gom rác trong trường học.

+ Tranh 4: Tuyên truyền bảo vệ môi trường.

+ Tranh 5: Không đổ dầu ăn thừa xuống cống.

+ Tranh 6: Hạn chế sử dụng túi ni-lông.

+ Tranh 7: Tái chế chai nhựa.

+ Tranh 8: Dọn dẹp vệ sinh sau thú cưng.

- Việc làm khác để bảo vệ môi trường:

+ Không xả rác thải bừa bãi.

+ Tiết kiệm điện, nước.

+ Sử dụng phương tiện công cộng.

+ Trồng nhiều cây xanh.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Tham gia chơi trò chơi “Nếu…thì” về chủ đề “Bảo vệ môi trường” 

Đáp án chuẩn:

- Nếu phân loại, tái chế rác đúng, thì có thể giảm rác thải, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

- Nếu trồng cây xanh ở nhà, trường học, nơi công cộng, thì có thể cải thiện chất lượng không khí, tạo không gian xanh.

- Nếu lãng phí và không tái chế rác thải thì sẽ gây ô nhiễm môi trường, suy thoái nguồn tài nguyên.

Câu 2: Em hãy cùng các bạn trong nhóm tìm hiểu và giải thích tác dụng của những việc làm dưới đây

a. Trồng và chăm sóc cây xanh

b. Phân loại rác thải trước khi xử lí

c. Giữ trật tự nơi công cộng

d. Tuyên truyền bảo vệ môi trường

e. Sử dụng túi vải, một số loại lá, giấy,…để gói, đựng sản phẩm thay cho túi ni-lông. 

Đáp án chuẩn:

a. Trồng cây xanh:

- Làm môi trường xanh mát, thoáng đãng.

- Lấy CO2, trả lại O2 cho không khí.

- Bảo vệ đất, ngăn ngừa lũ lụt.

b. Phân loại rác thải:

- Tái chế, sử dụng vật liệu có thể.

- Phân biệt rác hữu cơ và rác tái chế.

c. Giữ trật tự nơi công cộng:

- Sống trong môi trường sạch, an toàn, đẹp.

- Giữ sạch công viên, trường học, nơi công cộng.

d. Tuyên truyền bảo vệ môi trường:

- Chia sẻ thông tin về môi trường.

- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

e. Hạn chế sử dụng túi ni-lông:

- Sử dụng túi vải, lá, giấy.

- Giảm rác thải, bảo vệ môi trường.

Câu 3: Em đồng tình hay không đồng tình với những việc làm dưới đây? Vì sao? 

a. Một số người dân trong thôn thường đốt rơm rạ sau khi thu hoạch

b. Bạn Kim báo bác tổ trưởng dân phố khi thấy có gia đình trong khu phố vửt rác không đúng nơi quy định 

c. Lâm đề nghị một người đàn ông không hút thuốc lá trên xa buýt. 

d. Bạn Tư thường nhóm bếp than ở ngoài đường để tránh ô nhiễm trong nhà

e. Sau khi phun thuốc trừ sâu, bố bạn Mỉ thường vứt luôn vỏ chai ra vườn

g. Bạn An thường xem phim, đọc sách về việc bảo vệ môi trường

h. Giang thả cả túi ni-lông đựng cá xuống sông vào ngày 23 tháng Chạp

- Nếu người thân hoặc bạn bè của em làm những việc gây tổn hại đến môi trường như một số việc làm không đúng ở trên, em sẽ khuyên họ điều gì? 

Đáp án chuẩn:

a. Không đồng tình. Đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường.

b. Đồng tình. Báo cáo giúp vệ sinh và môi trường sạch sẽ, tuân thủ quy định vứt rác.

c. Đồng tình. Hút thuốc gây khó chịu cho người khác, ảnh hưởng sức khỏe, môi trường.

d. Không đồng tình. Sử dụng bếp than gây ô nhiễm không khí.

e. Không đồng tình. Vứt rác thải bừa bãi gây ô nhiễm môi trường.

g. Đồng tình. Tìm hiểu, nâng cao kiến thức là quan trọng => nhận thức và hành động tích cực.

h. Không đồng tình. Thả túi ni-lông xuống sông gây hại cho môi trường.

- Lời khuyên: 

+ Chia sẻ tác hại của hành động đó.

+ Giới thiệu phương pháp thay thế bảo vệ môi trường.

+ Mời tham gia hoạt động bảo vệ môi trường.

+ Làm gương bằng hành động của bản thân.

Câu 4: Em hãy chỉ ra những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ các loại môi trường sống 

Đáp án chuẩn:

Câu 5: Xử lí tình huống:

a. Lớp của Dung và Hiền đi dã ngoại. Cuối buổi chiều, sau khi ăn nhẹ, Hiền, vứt luôn vỏ kẹo xuống đất và đồ nước ngọt còn thừa xuống hồ. Thấy vậy, Dung nhắc nhở: “Bạn làm thế là gây ô nhiễm môi trường đấy!” Hiền liền bảo: “Một chút nước ngọt thì làm sao mà ô nhiễm hồ nước, còn vỏ kẹo thì sẽ có cô lao công thu dọn, tớ thấy nhiều người vẫn làm thế”. 

Em có nhận xét gì về ý kiến của Hiền? Nếu là Dung, em sẽ nói gì với Hiền? 

b. Sau khi quét đường làng xong, Kiên đề nghị các bạn trong xóm gom hết số rác đã quét dọn được thành một đống để đốt cho nhanh, đỡ mất công mang đến khu vực tập kết rác. 

Việc đốt rác ở đường làng mang lại hậu quả gì? Nếu là bạn của Kiên, em sẽ làm gì? 

c. Chú của Mẩy cho rằng: “Từ thời ông bà, cha mẹ sinh sống trên vùng đất này đã nuôi lợn, trâu thả rông xung quanh nhà. Mình chỉ làm theo phong tục thôi, mà hầu như nhà nào cũng vậy nên quen rồi, có thấy ô nhiễm môi trường đâu”. 

Theo em, việc nuôi lợn, trâu thả rông quanh nhà gây ô nhiễm môi trường sống như thế nào? Nếu là Mẩy, em sẽ nói gì với chú? 

d. Giờ ra chơi, Sáng rủ Mai bẻ những chiếc lá bàng to trong sân trường để quạt cho mát vì cho rằng bẻ vài chiếc lá sẽ không ảnh hưởng gì. 

Nếu là Mai, em sẽ nói gì với Sáng

e, Tối thứ Bảy, bạn Phong mở loa rất to để hát karaoke. Khi bác hàng xóm phàn nàn rằng tiếng ồn làm bác mệt mỏi thì bạn trả lời: “Chắc bác mệt vì ốm thôi, chứ sao có thể mệt mỏi vì nghe âm thanh to được ạ!”

Em có nhận xét gì về việc làm của Phong? Nếu là Phong, em sẽ làm gì? 

Đáp án chuẩn:

a. Hiền sai lầm khi nghĩ rác nhỏ không gây ô nhiễm. Vứt rác bừa bãi, dù là ít, vẫn ảnh hưởng môi trường, sinh vật và nguồn nước. Chúng ta cần giữ gìn môi trường bằng cách không vứt rác bừa bãi.

b. Đốt rác thải gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe. Nên tái chế, phân loại và xử lý rác hợp lý để bảo vệ môi trường.

c. Nuôi lợn, trâu thả rông gây ô nhiễm nguồn nước, mùi hôi và ảnh hưởng cảnh quan. Nên tìm cách nuôi bền vững hơn.

d. Bẻ lá cây làm tổn thương cây và giảm khả năng tạo oxy. Cần trân trọng và bảo vệ cây cối.

e. Hành động gây ồn ào của Phong ảnh hưởng đến hàng xóm. Nên giảm âm lượng, sử dụng tai nghe hoặc di chuyển hoạt động karaoke.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tự đánh giá xem mình đã thực hiện việc bảo vệ môi trường như thế nào. Đối với những việc em làm chưa tốt, hãy nêu biện pháp 

Đáp án chuẩn:

Đã bảo vệ môi trường tốt nhưng vẫn dùng nhiều túi ni lông. Sẽ cố gắng hạn chế bằng cách mang túi vải.

Câu 2: Em hãy cùng các bạn xây dựng nội dung và thuyết trình về chủ đề bảo vệ môi trường sống ở địa phương em. 

Gợi ý nội dung: 

• Thực trạng môi trường sống ở địa phương em. 

• Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống ở địa phương em. 

• Những việc cần làm để bảo vệ môi trường sống ở địa phương em. 

Đáp án chuẩn:

Thuyết trình: Bảo vệ môi trường sống ở địa phương

I. Môi trường sống đang bị đe dọa:

- Ô nhiễm không khí: bụi mịn, khí thải xe cộ, nhà máy.

- Ô nhiễm nước: rác thải, hóa chất nông nghiệp.

- Mất rừng, đất thoái hóa.

II. Vì sao cần bảo vệ môi trường sống?

- Bảo vệ sức khỏe con người.

- Duy trì đa dạng sinh học.

- Giữ gìn tài nguyên thiên nhiên.

III. Mỗi người cần làm gì?

- Tiết kiệm năng lượng, tài nguyên.

- Sử dụng phương tiện xanh, giao thông công cộng.

- Tham gia hoạt động bảo vệ môi trường.

- Nâng cao ý thức cộng đồng.

Hãy chung tay hành động vì một môi trường sống xanh - sạch - đẹp!

Câu 3: Em hãy cùng các bạn trong nhóm điều tra, tìm hiểu tình hình môi trường ở trường học hoặc xung quanh nơi các em ở và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường phù hợp với khả năng theo gợi ý sau: 

Đáp án chuẩn: