BÀI 11. ỨNG XỬ TRÊN MÔI TRƯỜNG SỐ. NGHĨA VỤ TÔN TRỌNG BẢN QUYỀN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG

Theo em, những vấn đề về đạo đức và pháp luật nảy sinh khi giao tiếp trên mạng đã và đang trở thành phổ biến là gì?

1. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT VÀ VĂN HÓA

Hoạt động 1: 

Hành vi vi phạm pháp luật hay đạo đức?

Xem xét tình huống sau và trả lời câu hỏi:

Do mâu thuẫn ở một diễn đàn trên mạng, một nhóm nữ sinh đánh một bạn nữ khác. Các bạn xung quanh đã không can ngăn mà còn quay phim rồi đưa lên mạng xã hội. Do có nhiều bình luận thiếu thiện ý trên mạng xã hội dẫn đến xấu hổ với bạn bè, nạn nhân đã bỏ nhà ra đi không để lại lời nhắn.

Câu hỏi:

1. Trong tình huống trên, hành vi nào vi phạm pháp luật, hành vi nào vi phạm đạo đức?

2. Theo em, yếu tố nào của Internet đã khiến sự việc trở nên trầm trọng?

Câu hỏi: Em hãy lấy ví dụ về các vấn đề tiêu cực có thể nảy sinh khi tham gia các hoạt động sau trên mạng:

a. Tranh luận trên facebook                         b. Gửi thư điện tử

2. MỘT SỐ QUY ĐỊNH PHÁP LÍ ĐỐI VỚI NGƯỜI DÙNG TRÊN MẠNG

Hoạt động 2:

1. Em hãy đưa ra một số ví dụ đưa tin lên mạng không đúng đắn.

2. Một cá nhân đưa tin bịa đặt về bệnh dịch xảy ra làm nhiều người hết sứu lo lắng. Hành vi chia sẻ lại tin đó có vi phạm pháp luật không?

Câu hỏi 1: Trong đợt bùng phát dịch Covid 19 vào đầu năm 2021, một cá nhân đã đăng tin sai về hành trình đi lại của một bệnh nhân bị dương tính với virus Covid 19. Sự việc này đã gây hoang mang cho cả một khu dân cư. Theo em, cá nhân trên đã vi phạm điều nào trong các Luật liên quan đến Công nghệ thông tin?

Câu hỏi 2: Trên mạng hiện nay có rất nhiều quảng cáo sai sự thật. Quảng cáo sai về tác dụng của một loại thuốc sẽ bị phạt theo mục nào của điều 101 khoản của Nghị định 15/202/NĐ-CP?

3. QUYỀN TÁC GIẢ VÀ BẢN QUYỀN

Hoạt động 3: Em hiểu thế nào là quyền tác giả? Tác giả của một tác phẩm (bức tranh, chương trình máy tính) có những quyền gì đối với tác phẩm của mình?

Hoạt động 4: Ai vi phạm bản quyền trong những tình huống sau?

1. Hoàng mua với giá rất rẻ một thẻ nhớ USB chứa các video âm nhạc mà người bán đã sưu tầm từ trên Internet không có thoả thuận gì với tác giả hay ca sĩ biểu diễn.

2. Lan mua một phần mềm có bản quyền đĩa CD. Sau khi cài đặt lên máy tính của mình, Lan cài thêm trên máy của một bạn thân

Câu hỏi 1: Trong các hành vi sau, những hành vi nào là vi phạm bản quyền?

A. Sao chép các đĩa cài đặt phần mềm

B. Một người bạn của em mua tài khoản học một khóa tiếng Anh trực tuyến. Em mượn tài khoản để cùng học

C. Phá khóa phần mềm chỉ để thử khả năng phá khóa chứ không dùng

D. Em dùng nhờ một phần mềm trên máy tính của bạn

Câu hỏi 2: Em hãy nêu ví dụ về một hành vi vi phạm bản quyền đối với sản phẩm tin học.

LUYỆN TẬP

Luyện tập 1: Trong các ý kiến sau, em đồng ý, không đồng ý hay chỉ đông ý một phần với các ý kiến nào? Tại sao?

a. Chúng ta có quyền đưa lên mạng xã hội tất cả các tin không phải là tin giả

b. Chúng ta có quyền đưa lên mạng xã hội tất cả các tin miễn là không có hại đến cá nhân ai.

c. Chúng ta có quyền đưa lên mạng xã hội tất cả các tin miễn là không vi phạm pháp luận

Luyện tập 2: Trong đại dịch Covid 19, một người dùng Facebook đã chia sẻ tin "Bắt đầu từ ngày 28/3/2020, toàn thành phố Hồ Chí Minh sẽ bị phong tỏa trong 14 ngày.." Khi bị triệu tập để xử phạt, người này đã chứng minh rằng anh ta chỉ đưa lại một tin chứ không bịa. Người này sai ở đâu?

VẬN DỤNG

Vận dụng 1: Nếu đăng trên mạng xã hội nhận xét có tính xúc phạm đến một người khác thì hành vi này là:

a. Vi phạm pháp luật

b. Vi phạm đạo đức

c. Tùy theo mức độ, có thể vi phạm đạo đức hay pháp luật

d. Không vi phạm gì

Vận dụng 2: An nhắc Bình về việc Bình dùng phần mềm lậu và giảng giải cho Bình biết các quy định về quyền tác giả. Nghe xong Bình bảo "Trước đây mình không biết, mà không biết là không có lỗi". Quan niệm của Bình như vậy có đúng không?

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP SGK

KHỞI ĐỘNG

Đáp án KD:

- Trên mạng tràn lan thông tin xấu, độc hại, ảnh hưởng tới nếp sống văn hoá

- Có xu hướng nghiện mạng xã hội, mất quá nhiều thời gian cho việc lên mạng xã hội

- Bị cận thị, trầm cảm, ảnh hưởng đến sức khỏe

- Chạy theo lối sống ảo, làm giảm tương tác trực tiếp giữa người với người

- Có nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân, bị lừa đảo về kinh tế 

1. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT VÀ VĂN HÓA

Đáp án HD1: 

1. 

- Hành vi vi phạm đạo đức: Đánh bạn, đưa video lên mạng gián tiếp cổ vũ bạo lực học đường, bình luận thiếu thiện ý

- Hành vi vi phạm pháp luật: Đánh bạn nếu đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự (16 tuổi trở nên) và gây thương tích nặng.

2. Yếu tố khiến sự việc trầm trọng: đưa video lên mạng và những lời bình luận thiếu thiện ý.

Đáp án CH: 

 a. Công kích trên mạng xã hội, lợi dụng tâm lý đám đông. 

 b. Gửi thư nặc danh hăm dọa người khác.

2. MỘT SỐ QUY ĐỊNH PHÁP LÍ ĐỐI VỚI NGƯỜI DÙNG TRÊN MẠNG

Đáp án HD2:

1. Một số ví dụ đưa tin lên mạng không đúng đắn:

- Đưa thông tin sai sự thật: về dịch bệnh covid-19, chủ trương, đường lối, chính sách của nhà nước,…

- Phát tán, like, share văn hoá phẩm đồi truỵ, chống lại nhà nước,…

2. Có vi phạm pháp luật

Đáp án CH1: 

Vi phạm điều 8 khoản 1 Luật An ninh mạng.

Đáp án CH2:

Sẽ bị phạt theo mục a của điều 101 khoản của Nghị định 15/202/NĐ-CP?

3. QUYỀN TÁC GIẢ VÀ BẢN QUYỀN

Đáp án HD3:

- Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.

- Tác giả của một tác phẩm (bức tranh, chương trình máy tính) có những quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm của mình.

Đáp án HD4: 

Cả vi phạm bản quyền

Đáp án CH1: A, B, C

Đáp án CH2:

Oracle kiện Google với cáo buộc vi phạm bản quyền Java.

LUYỆN TẬP

Đáp án LT1: 

a. Không đồng ý                        b. Đồng ý một phần                  c. Đồng ý

Đáp án LT2: 

Người này sai ở chỗ không xác minh lại tính xác thực của thông tin mà đã phát tán.

VẬN DỤNG

Đáp án VD1: C

Đáp án VD2: Không đúng