BÀI 7: THUẾ VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THUẾ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Mở đầu

Em hãy quan sát hình ảnh dưới đây và thực hiện yêu cầu.

Chia sẻ hiểu biết của em về thuế giá trị gia tăng (đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế)

Khám phá

CH 1: Em hãy đọc các thông tin sau và chia sẻ cách hiểu của em về thuế.

THÔNG TIN 1.

Theo Luật Quản lí thuế số 38/2019/QH14 quy định về người nộp thuế như sau:

Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Người nộp thuế bao gồm:

a) Tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế;

b) Tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân nộp các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước;

c) Tổ chức, cá nhân khấu trừ thuế.

(Trích NĐ 139/2016/NĐ-CP quy định về lệ phí môn bài) Chim trời sung Lục

THÔNG TIN 2.

   Đối với hoạt động bán lẻ hàng hóa (tạp hóa) ngoài thuế GTGT, TNCN, hộ kinh doanh còn phải nộp lệ phí môn bài một lần từ đầu năm theo mức 300 000 đồng/năm nếu doanh thu trên 100 triệu đến 300 triệu đồng/năm; mức 500 000 đồng/năm nếu doanh thu trên 300 triệu đến 500 triệu đồng/năm; mức 1 triệu đồng/năm nếu doanh thu trên 500 triệu đồng/năm

(Trích NĐ 139/2016/NĐ-CP qui định về lệ phí môn bài)

CH 2: Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.

Theo Quyết định số 2432/QĐ-BTC về việc công bố công khai dự toán ngân sách nhà nước năm 2022 theo các loại thuế cơ bản như sau:

- Hãy liệt kê các loại thuế trong thông tin trên.

- Chia sẻ hiểu biết của em về một loại thuế vừa nêu.

CH 3: Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

THÔNG TIN 1.

Căn cứ vào mục đích điều tiết của Nhà nước, thuế được chia làm 2 loại:

- Thuế trực thu là loại thuế mà Nhà nước thu trực tiếp vào ngân sách một phần của đối

- Thuế gián thu là loại thuế không trực tiếp đánh vào thu nhập và tài sản của người nộp thuế mà đánh một cách tiếp thông qua giá cả hàng hoá và dịch vụ.

THÔNG TIN 2.

• Thuế giá trị gia tăng: thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.

• Thuế bảo vệ môi trường: thuế thu tính vào sản phẩm, hàng hoá (sau đây gọi chung là hàng hóa) khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường.

• Thuế thu nhập cá nhân: thuế tính trên thu nhập của người nộp thuế sau khi đã trừ các thu nhập miễn thuế và các khoản được giảm trừ gia cảnh.

- Từ thông tin 1, em hãy xác định đâu là thuế trực thu, đâu là thuế gián thu trong các loại thuế ở thông tin 2.

CH 4: Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi.

THÔNG TIN 1.

  Theo Tổng cục Thống kê, hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế tiếp tục phục hồi giúp cho thu ngân sách nhà nước ước tính cả năm 2021 đạt 1 523,4 nghìn tỉ đồng và vượt dự toán năm. Các hoạt động chi ngân sách nhà nước tập trung ưu tiên cho công tác phòng, chống dịch Covid-19, khắc phục thiên tai, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh. Tổng sản phẩm (GDP) của nước ta năm 2021 tăng 2,58%, bình quân năm 2021 chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 1,84% so với bình quân năm 2020. Công tác quốc phòng, an ninh được giữ vững, các chính sách xã hội được quan tâm và thực hiện tốt.

 (Trích Báo cáo tình hình kinh tế – xã hội năm 2021, Tổng cục Thống kê)

THÔNG TIN 2.

  Thuế được xem là khoản thu quan trọng, ổn định lâu dài. Nguồn thu từ thuế vào ngân sách nhà nước chỉ được sử dụng để đáp ứng nhu cầu chi tiêu công của Nhà nước. Nguồn thu từ thuế một phần được sử dụng cho hoạt động của bộ máy nhà nước, phần lớn được đầu tư cho văn hoá, y tế, giáo dục, thể dục thể thao, tài trợ xã hội, nghiên cứu khoa học,...

- Thuế đóng vai trò như thế nào?

- Theo em, vì sao Nhà nước phải thu thuế?

CH 5: Em hãy đọc trường hợp sau và nhận xét về hành vi thực hiện pháp luật về thuế của anh A.

  Anh A làm việc trong lĩnh vực công nghệ cho một công ti nước ngoài có chi nhánh ở Việt Nam. Hằng năm, tổng thu nhập anh A khoảng hơn 500 triệu đồng. Tuy nhiên cơ quan thuế phát hiện anh A chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật hiện hành.

Luyện tập

CH 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

a. Mỗi cá nhân có quyền được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế.

b. Các doanh nghiệp có trách nhiệm yêu cầu cơ quan quản lí thuế xác nhận việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của mình.

c. Các cá nhân có quyền chấp hành quyết định, thông báo, yêu cầu của cơ quan quản lí thuế, công chức quản lí thuế theo quy định của pháp luật.

d. Các doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện đăng kí thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật.

đ. Thuế trực thu bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế bảo vệ môi trường.

e. Thuế có vai trò kiềm chế lạm phát, ổn định giá cả

CH 2: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

  Công ti A vừa nhập một lô hàng có trị giá lên đến hàng tỉ đồng. Tuy nhiên, khi đến hải quan sân bay công ti chỉ khai nhập ít hơn số lượng cũng như trị giá của lô hàng nhằm mục đích trốn thuế. Chi cục Hải quan tiến hành kiểm tra, phát hiện có sự sai sót lớn và tiến hành xử phạt hành chính công ti A theo đúng quy định của pháp luật.

- Em có nhận xét gì về hành vi của Công ti A trong trường hợp trên?

- Em đồng tình hay không đồng tình với cách xử lí của Chi cục? Vì sao?

CH 3: Em hãy nhận xét hành vi thực hiện pháp luật về thuế của chủ thể kinh tế trong các trường hợp dưới đây:

Trường hợp 1. Doanh nghiệp N có tổng doanh thu hằng năm lên đến hàng chục tỉ đồng. Tuy nhiên, doanh nghiệp này chậm đóng tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng và thuế xuất nhập khẩu.

Trường hợp 2. Anh A làm công việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, thu nhập hằng tháng hơn 50 triệu đồng. Anh luôn thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân đầy đủ và đúng thời hạn cho cơ quan thuế ở địa phương.

Trường hợp 3. Chị B mở cửa hàng kinh doanh mặt hàng thời trang nhưng chưa thực hiện đăng kí thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật.

Trường hợp 4. Công ti M không công bố các thông tin về thuế trên các phương tiện thông tin đại chúng, trừ thông tin công khai về thuế theo quy định của pháp luật cho cơ quan nhà nước

CH 4: Em hãy lập bảng so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu. Lấy ví dụ minh họa.

Vận dụng

CH 1: Em hãy tìm thông tin và liệt kê các loại thuế được tính khi người thân trong gia đình hoặc một cá nhân có nhu cầu mua các mặt hàng điện tử, xe ô tô, xe gắn máy,...

CH 2: Em hãy vẽ sơ đồ tư duy về quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện pháp luật về thuế để tuyên truyền cho bạn bè, người thân.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

Mở đầu

CH1: Thuế giá trị gia tăng: là loại thuế được tính cộng vào giá bán của các loại hàng hóa, dịch vụ trong đơn hàng, do người tiêu dùng thanh toán, chi trả khi sử dụng hàng hóa, dịch vụ đó.

Khám phá

CH 1: Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân theo quy định của các luật thuế.

CH 2: 

- Các loại thuế trong thông tin trên: 

• Thuế GTGT

• Thuế TTĐB

• Thuế bảo vệ môi trường

• Thuế thu nhập doanh nghiệp

• Thuế thu nhập cá nhân

• Thuế tài nguyên

• Thuế xuất, nhập khẩu

• Thuế sử dụng đất nông nghiệp

• Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

- Hiểu biết của em về thuế thu nhập cá nhân: 

   Thuế thu nhập cá nhân (Personal income tax) là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích nộp trong một phần tiền lương, hoặc từ các nguồn thu khác vào ngân sách nhà nước sau khi đã được giảm trừ

Thuế thu nhập cá nhân không đánh vào những cá nhân có thu nhập thấp, do đó, khoản thu này sẽ công bằng với mọi đối tượng.

Có 2 đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân: Cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú tại Việt Nam có thu nhập chịu thuế. Cụ thể:

• Với cá nhân cư trú: Thu nhập chịu thuế là khoản phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam (không phân biệt nơi trả thu nhập)

• Với cá nhân không cư trú: Thu nhập chịu thuế là thu nhập phát sinh tại Việt Nam (không phân biệt nơi trả và nhận thu nhập).

  Vai trò của Thuế thu nhập cá nhân: Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước; Góp phần thực hiện công bằng xã hội; Điều tiết vĩ mô nền kinh tế; Phát hiện thu nhập bất hợp pháp; Khắc phục hạn chế của các loại thuế khác; Hạn chế thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp

CH 3:

Xác định thuế trực thu, đâu là thuế gián thu:

- Thuế trực thu: Thuế thu nhập cá nhân

- Thuế gián thu: Thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường.

CH 4: 

- Vai trò của thuế:

• Là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước

• Là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô 

• Điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng an sinh xã hội.

- Nhà nước phải thu thuế:

• Để đảm bảo nguồn thu chính cho ngân sách. 

• Ngân sách nhà nước được duy trì ổn định 

• Việc thu thuế cũng là để đảm bảo công bằng xã hội

CH 5: Hành động trốn thuế của anh A là trái với quy định của pháp luậT

Luyện tập

CH 1:

- Em đồng tình với các ý kiến a, b, c, d, e. 

- Em không đồng tình với ý kiến đ

- Giải thích: Thuế trực thu bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập các nhân,... còn thuế bảo vệ môi trường là thuế gián thu

CH 2:

- Hành vi trốn của Công ti A là vi phạm pháp luật. 

=> Công ti này đã không trung thực trong việc khai báo giá trị lô hàng vừa nhập.

- Em đồng tình với cách xử lí của Chi cục.

* Giải thích: Chi cục đã xử phạt Công ti A theo đúng qui định của pháp luật..

CH 3: 

Hành vi thực hiện pháp luật về thuế của chủ thể kinh tế trong các trường hợp:

 - Trường hợp 1: Doanh nghiệp N đã vi phạm quy định của Nhà nước 

 - Trường hợp 2: Anh A đã nghiêm chỉnh chấp hành

 - Trường hợp 3: Chị B đã vi phạm qui định của Nhà nước về việc đăng kí mã số thuế và nộp thuế theo qui định.

 - Trường hợp 4: Việc làm của Công ti M nhằm bảo mật các thông tin liên quan đến công ti. 

CH 4: 

Vận dụng

CH 1: 

 - Thuế GTGT: Đây là thuế áp dụng với tất cả các mặt hàng 

 - Thuế tiêu thụ đặc biệt: So với hai loại thuế trước thì loại thuế này đơn giản hơn vì chỉ áp dụng cho một số mặt hàng nhất định mà nhà nước quy ước như rượu bia, xe oto, thuốc lá…. và một số mặt hàng như quần áo, trang sức, phụ kiện, điện tử, nước hoa sẽ không phải chịu thuế này.

 - Thuế nhập khẩu từ nước ngoài: Đối với các lô hàng nhập khẩu từ nước ngoài mà tổng giá trị lô hàng dưới 1 triệu đồng thì sẽ được miễn hoàn toàn các loại thuế 

CH 2: 

Sơ đồ tư duy về quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện pháp luật về thuế