PHẦN MỘT: GIÁO DỤC KINH TẾ

CHỦ ĐỀ 1: NỀN KINH TẾ VÀ CÁC CHỦ THỂ CỦA NỀN KINH TẾ

BÀI 2: CÁC CHỦ THỂ CỦA NỀN KINH TẾ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Mở đầu

CH: Hãy xác định các chủ thể kinh tế được mô tả trong tranh và chia sẻ hiểu biết của em về các chủ thể kinh tế đó.

Khám phá

CH 1: Em hãy xác định những việc làm của anh H thể hiện trách nhiệm với tư cách là chủ thể sản xuất tham gia vào nền kinh tế. Theo em, những việc làm của anh H đã đóng góp gì cho nền kinh tế và cho đời sống xã hội?

CH 2:  Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

- Chị V đã thể hiện vai trò chủ thể tiêu dùng của mình như thế nào trong trường hợp trên?

- Việc làm của chị V có ý nghĩa như thế nào đối với các hoạt động kinh tế?

CH 3: Chủ thể kinh tế nào được đề cập trong trường hợp trên? Hoạt động của hệ thống siêu thị A đã giúp ích gì cho người sản xuất và người tiêu dùng?

CH 4: Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.

- Nhà nước đã làm gì trước khó khăn của doanh nghiệp do tác động của dịch bệnh Covid-19?

- Theo em, Nhà nước có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế?

CH 5: Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1.

Em hãy nhận xét về việc làm của anh H và gia đình.

Trường hợp 2.

- Em hãy nhận xét về việc làm của chị B.

- Trình bày vai trò của bản thân với tư cách là một chủ thể tham gia trong nền kinh tế.

Trường hợp 3.

- Em hãy nhận xét về việc làm của chị N và cách ứng xử của người quản lí trung tâm thương mại trong trường hợp trên.

- Với tư cách là người tiêu dùng, hãy liệt kê những tiêu chí của bản thân khi mua sắm.

Luyện tập

CH 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Người sản xuất chỉ cần tối đa hóa lợi nhuận, không cần quan tâm đến quyền lợi người tiêu dùng.

b. Sự đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất.

c. Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động của các chủ thể kinh tế đều chịu sự điều tiết, can thiệp của Nhà nước.

d. Chủ thể trung gian tồn tại độc lập với người sản xuất và người tiêu dùng.

CH 2: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi: 

Trường hợp 1.

  Khi lựa chọn mĩ phẩm, cô N có thói quen chọn lựa những sản phẩm có giá thành rẻ, số lượng nhiều mà ít chú ý đến chất lượng. Vì theo cô, người tiêu dùng chỉ cần chọn những sản phẩm hợp túi tiền và đảm bảo số lượng, còn chất lượng thì không cần quan tâm.

- Em có đồng tình với quan niệm mua sắm của cô N không? Vì sao?

- Với tư cách là người tiêu dùng, em sẽ làm gì để thể hiện trách nhiệm của mình?

Trường hợp 2.

  Hộ kinh doanh A đưa ra thị trường sản phẩm ống hút, đũa,... làm từ tre với mong muốn tạo ra sản phẩm thân thiện môi trường. Ngoài ra, hộ kinh doanh này còn liên kết với nông dân trồng tre, trúc, nứa để thu mua nguyên liệu và tạo việc làm cho người lao động.

- Hộ kinh doanh A đã thể hiện trách nhiệm của chủ thể kinh tế nào?

- Theo em, hoạt động của Hộ kinh doanh A phù hợp hay chưa? Vì sao?

Trường hợp 3.

  Do có lỗi trong dây chuyền sản xuất, Công ti B quyết định thu hồi sản phẩm đã đưa ra thị trường. Đồng thời, công ti gửi thư xin lỗi đến các đối tác và người tiêu dùng bằng sự cầu thị và trách nhiệm.

- Là người tiêu dùng, em đánh giá như thế nào với cách xử lí của Công ti B? Vì sao?

Trường hợp 4. 

  Nhằm góp phần bình ổn mặt bằng giá bảo đảm cung cấp đủ hàng hoá thiết yếu cho người dân, Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện các giải pháp kiểm soát bình ổn giá các mặt hàng thiết yếu như: gạo, thịt lợn, xăng dầu, vật tư y tế,... và biện pháp điều hành giá các mặt hàng thuộc danh mục Nhà nước định giá.

- Em có nhận xét gì về vai trò của Nhà nước trong trường hợp trên

CH 3: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi: 

Trong những năm gần đây, xu hướng mua và bán hàng trực tuyến phát triển mạnh. Nghe bạn bè rủ mua quần áo trên một trang bán hàng điện tử, chị H cũng chọn mua và thanh toán bằng ví điện tử. Khi nhận hàng, chị thấy sản phẩm không như mình chọn và có nhiều lỗi. Chị H đã nhiều lần phản ánh nhưng không có kết quả.

- Theo em, chị H cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?

Vận dụng

CH 1:  Em hãy thiết kế sản phẩm tuyên truyền về vai trò của người tiêu dùng, người sản xuất khi tham gia trong nền kinh tế.

CH 2: Với tư cách là người tiêu dùng có trách nhiệm, em hãy viết bài viết ngắn chia sẻ những điều cần lưu ý khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ cho bản thân và gia đình.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

Mở đầu

CH : 

Xác định các chủ thể kinh tế được mô tả trong tranh:

• Tranh 1: Người sản xuất.

• Tranh 2: Nhà nước 

• Tranh 3: các chủ thể trung gian

• Tranh 4: các chủ thể trung gian 

Khám phá

CH 1: 

• Tạo việc làm cho nhiều lao động, đóng thuế, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong vùng. 

• Giúp ổn định cuộc sống cho người dân trong vùng, nâng cao đời sống người dân và góp phần làm giàu đẹp cho quê hương.

CH 2: 

- Với vai trò là chủ thể tiêu dùng, chị V là một người biết chọn lọc, có ý thức sử dụng các vật dụng thân thiện với môi trường.

- Việc làm của chị V đã đóng góp một phần vào việc phát triển xu hướng "tiêu dùng xanh". 

=> Những người tiêu dùng như chị V sẽ là động lực để các nhà sản xuất chế tạo ra những dòng sản phẩm thân thiện với môi trường.

CH 3: 

- Chủ thể kinh tế được đề cập trong trường hợp trên là hệ thống siêu thị A. 

- Lợi ích: 

• Hệ thống siêu thị A đã trở thành cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

• Mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng, giới thiệu các sản phẩm mới.

• Có những chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.

CH 4:

- Nhà nước đã cắt giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

- Nhà nước có vai trò điều tiết nền kinh tế, hỗ trợ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân có thể phát huy hết hiệu quả hoạt động.

-  Đồng thời, Nhà nước cũng tác động để điều chỉnh và khắc phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

CH 5: 

Trường hợp 1: Việc làm của anh H và gia đình đã góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế địa phương, cung cấp các sản phẩm rau sạch, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Trường hợp 2:

- Nhận xét việc làm của chị B:

• Giúp cho người mua yên tâm về chất lượng hàng hóa mà chị bán. 

• Giá cả và hạn sử dụng được niêm yết công khai, rõ ràng giúp người sử dụng dễ dàng theo dõi và lựa chọn sản phẩm phù hợp.

- Vai trò của bản thân với tư cách là một chủ thể tham gia trong nền kinh tế: Đảm bảo chất lượng sản phẩm mình phân phối, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng,không tự ý nâng giá sản phẩm, không đầu cơ, tích trữ, gây bất ổn cho nền kinh tế chung của đất nước.

Trường hợp 3:

- Nhận xét về việc làm của chị N và cách ứng xử của người quản lí trung tâm thương mại:

• Việc làm của chị N là cần thiết. 

• Người quản lí trung tâm thương mại đã có cách ứng xử khéo léo để khách hàng tin tưởng và yên tâm

- Theo em, những tiêu chí người tiêu dùng luôn đặt lên hàng đầu khi mua sắm là: 

• Chất lượng sản phẩm

• Giá thành

• Nguồn gốc xuất xứ

• Sản phẩm có thân thiện với môi trường hay không.

Luyện tập

CH 1: 

- Em đồng ý với các ý kiến b, c và không đồng ý với ý kiến a, d.

* Giải thích:

- Người sản xuất, ngoài mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận còn cần phải có trách nhiệm cung cấp những hàng hóa 

- Hoạt động sản xuất nhằm mục đích tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Do đó, nhu cầu người tiêu dùng sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất.

- Chủ thể Nhà nước có vai trò điều tiết và tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành kinh tế khác nhau hoạt động sản xuất hiệu quả.

- Chủ thể trung gian giữ vai trò kết nối giữa người tiêu dùng và người sản xuất

CH 2: Trường hợp 1:

- Em không đồng tình với quan niệm mua sắm của cô N vì những sản phẩm giá thành rẻ thường có xuất xứ không rõ ràng

- Với tư cách là người tiêu dùng, em sẽ lựa chọn hàng hóa có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đảm bảo an toàn khi sử dụng.

Trường hợp 2: 

- Hộ kinh doanh A đã thực hiện trách nhiệm cung cấp những vật dụng thân thiện với môi trường, đảm bảo sức khỏe cho người sử dụng.

- Theo em, hoạt động của Hộ kinh doanh A là khá phù hợp.

* Giải thích: Hộ kinh doanh A liên kết với nông dân trồng tre, nứa để thu mua nguyên liệu sẽ giúp giảm giá thành sản xuất, đảm bảo không bị thiếu hụt nguồn nguyên liệu và còn bảo vệ môi trường.

Trường hợp 3:

- Là người tiêu dùng, em thấy cách xử lí của công ti B thể hiện trách nhiệm đối với người tiêu dùng, giữ được uy tín của công ty. 

* Giải thích: Nếu công ty B không thu hồi các sản phẩm bị lỗi thì sản phẩm đến tay người sử dụng sẽ không đảm bảo chất lượng, có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường.

Trường hợp 4: Trong trường hợp trên, nhà nước có vai trò điều chỉnh và khắc phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

CH 3: 

Theo em, để bảo vệ quyền lợi của mình, khi mua sắm trực tuyến, chị H cần tìm hiểu kỹ về sản phẩm mình định mua.

Vận dụng

CH 1: HS tham khảo trên Internet 

CH 2: Gợi ý

Mua sắm:

• Ưu tiên cửa hàng uy tín, nguồn gốc rõ ràng.

• Tham khảo đánh giá, nhãn mác, tem chống hàng giả.

Sử dụng:

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tuân thủ cảnh báo.

• Sử dụng đúng cách, bảo quản theo hướng dẫn.

Bảo vệ thông tin:

• Bảo vệ thông tin cẩn thận khi sử dụng dịch vụ trực tuyến.

• Cẩn thận với trang web, ứng dụng giả mạo.

Lừa đảo:

• Cảnh giác sản phẩm giá rẻ bất ngờ, ưu đãi "quá hấp dẫn".

• Nghi ngờ dịch vụ hứa hẹn lợi nhuận cao trong thời gian ngắn.

• Tìm hiểu kỹ thông tin trước khi mua/sử dụng dịch vụ.

• Báo cáo cơ quan chức năng nếu nghi ngờ lừa đảo.

Giáo dục trẻ em:

• Dạy trẻ đọc hướng dẫn sử dụng, sử dụng sản phẩm đúng cách.

• Nhắc nhở trẻ về nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng sản phẩm.

• Giáo dục trẻ tầm quan trọng bảo vệ thông tin cá nhân.