CHỦ ĐỀ I: CÁC CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA LÍ THẾ KỈ XV – XVI

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Nguyên nhân và điều kiện của các cuộc đại phát kiến địa lí

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát lược đồ hình 1.1, các hình từ 1.1 đến 1.4, hãy

- Giải thích nguyên nhân dẫn tới các cuộc phát kiến địa lí.

- Phân tích điều kiện tác động đến các cuộc phát kiến địa lí.

2. Một số cuộc đại phát kiến địa lí cuối thế kỉ XV - đầu thế kỉ XVI

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát lược đồ hình 1.2, hình 1.5, hãy

- Trình bày hành trình phát kiến địa lí của C. Cô-lôm-bô.

- Giải thích vì sao C. Cô-lôm-bô lại đi về phía tây khi tìm đường đến Ấn Độ.

- Nêu ý nghĩa phát kiến địa lý của C. Cô-lôm-bô. 

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 1.3, hình 1.6, hãy:

- Trình bày hành trình phát kiến địa lí của Ph.Ma-gien-lăng.

- Nêu ý nghĩa phát kiến địa lí của Ph.Ma-gien-lăng. 

3. Tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát sơ đồ 1, hình 1.7, 1.8, hãy phân tích những tác động của cuộc đại phát kiến địa lí.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy lập bảng theo mẫu dưới đây để tóm tắt những nội dung cơ bản về hai cuộc phát kiến địa lí của C.Cô-lôm-bô và Ph.Ma-gien-lăng.

Câu 2: Theo em, tác động nào của các cuộc đại phát kiến địa lí là quan trọng nhất? Vì sao?

VẬN DỤNG

Câu 1: So với thế kỉ XV - XVI, ngày nay con người có thể đi vòng quanh Trái Đất bằng những con đường và phương tiện nào? Vì sao?

Câu 2: Sưu tầm tư liệu, hình ảnh về C. Cô-lôm-bô, Ph. Ma-gien-lăng để giới thiệu với thầy cô và bạn cùng lớp.

PHẦN II: 5 PHÚT GIẢI BÀI.

1. Nguyên nhân và điều kiện của các cuộc đại phát kiến địa lí

Câu 1:

- Do yêu cầu phát triển của sản xuất, nhu cầu hương liệu, vàng bạc, nguyên liệu và thị trường buôn bán mới,... từ cuối thế kỉ XV đến đầu thế kỉ XVI, thương nhân Tây Âu đẩy mạnh trao đổi buôn bán với các nước ở châu Á. Từ thế kỉ XV, con đường giao lưu, buôn bán truyền thống giữa châu Âu và châu Á qua Tây Á, Á Địa Trung Hải bị người Thổ chiếm giữ, nên việc đi lại gặp khó khăn. Vì vậy, các nhà hàng hải Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã đi tìm những con đường mới sang châu Á.

- Điều kiện tác động đến phát kiến địa lí:

+ Các nhà hàng hải có nhiều hiểu biết mới về đại dương, có quan niệm mới về Trái Đất, vẽ được nhiều bản đồ, hải đồ ghi rõ các vùng đất, sử dụng các thiết bị đo lường thiên văn, la bàn khi di chuyển trên biển.

+ Kĩ thuật đóng tàu có những tiến bộ mới, đóng được tàu có bánh lái, hệ thống buồm lớn như loại tàu Ca-ra-ven.

2. Một số cuộc đại phát kiến địa lí cuối thế kỉ XV - đầu thế kỉ XVI

Câu 1: 

- Hành trình phát kiến địa lí của C.Cô-lôm-bô: Không vòng qua châu Phi sang châu Á như các nhà hàng hải Bồ Đào Nha, C. Cô-lôm-bộ có ý định sang châu Á qua Đại Tây Dương. Được sự đồng ý của nhà vua và hoàng hậu Tây Ban Nha, năm 1492, ông bắt đầu cuộc hành trình của mình với ba con tàu. C. Cô-lôm-bộ đã đến một số đảo thuộc vùng biển Ca-ri-bê. Khi trở về, ông được phong làm Phó vương Ấn Độ.

- Ý nghĩa phát kiến địa lý của C. Cô-lôm-bô: C. Cô-lôm-bô phát hiện ra châu Mỹ là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử nhân loại. Nhờ đó, thương nhân châu Âu biết đến châu Mỹ và bắt đầu thúc đẩy quá trình tiếp xúc văn hoá, trao đổi kinh tế giữa hai châu lục.

Câu 2:

- Hành trình phát kiến địa lí của Ph. Ma-gien-lăng:

+ Tháng 9/1519, Ph, Ma-gien-lăng cùng 270 thủy thủ thực hiện hành trình đi về phía tây để tìm đường sang châu Á.

+ Đoàn tàu của ông đi vòng qua điểm cực nam châu Mĩ, tiến vào đại dương mà ông gọi là Thái Bình Dương.

+ Đến quần đảo Phi-líp-pin, trong một trận giao tranh với thổ dân, Ph. Ma-gien-lăng bị sát hại. Các thủy thủ trong đoàn tiếp tục lên đường trở về Tây Ban Nha vào tháng 6/1522.

- Ý nghĩa:

+ Phát hiện ra eo biển cực Nam châu Mỹ (sau này được gọi là eo Ma-gien-lăng) và Thái Bình Dương.

+ Chứng minh trên thực tế Trái Đất hình cầu.

3. Tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí

Câu 1: 

- Những tác động tích cực của cuộc đại phát kiến địa lí:

+ Thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển, mở rộng thị trường; thúc đẩy giao lưu kinh tế, văn hoá Đông - Tây.

+ Góp phần khẳng định Trái Đất hình cầu. Đem lại cho con người những hiểu biết về những vùng đất mới, tuyến đường mới, dân tộc mới.

+ Thúc đẩy nhanh sự tan ra của chế độ phong kiến châu Âu, tạo tiền để cho sự ra đời của chủ nghĩa tư bản.

- Những tác động tiêu cực của cuộc đại phát kiến địa lí: đã làm nảy sinh quá trình biến những vùng đất mới thành thuộc địa, cướp bóc và buôn bán nô lệ, gây ra nhiều đau khổ cho nhân dân các nước châu Á, châu Phi, khu vực Mỹ La-tinh.

LUYỆN TẬP

Câu 1:

Câu 2:

- Mở ra những con đường mới, tìm ra những vùng đất mới, thị trường mới… là hệ quả quan trọng nhất của các cuộc phát kiến địa lí.

- Vì: các nhà thám hiểm thực hiện những cuộc phát kiến địa lí với mục đích tìm ra những con đường thương mại mới để kết nối phương Đông với phương Tây. Với kết quả đạt được, các cuộc phát kiến địa lí đã đáp ứng được mục tiêu ban đầu đặt ra.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.

VẬN DỤNG

Câu 1:

So với thế kỉ XV – XVI, ngày nay chúng ta có thể đi vòng quanh Trái Đất bằng đường hàng không sẽ nhanh và thuận tiện hơn.

Câu 2: 

- C.Cô-lôm-bô:

- Ph.Ma-gien-lăng: