PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK 

KHÁM PHÁ

1. Một số truyền thống của quê hương

Câu hỏi: Hãy đọc câu chuyện, quan sát các bức tranh dưới đây và trả lời câu hỏi. (trang 10, 11 SGK)

a) Nêu các biểu hiện của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ trong câu chuyện "Chiếc băng gạc cho trái tim tan vỡ" và những bức tranh trên.

b) Trong các bức tranh trên, hành vi nào chưa thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ? Em có suy nghĩ gì về hành động đó?

c) Em hãy kể thêm một số biểu hiện khác của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

2. Ý nghĩa của quan tâm, cảm thông và chia sẻ

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

(Trường hợp 1, 2, 3 trang 11, 12 mục 2 sgk)

a) Trong các trường hợp trên, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ đã mang lại điều gì?

b) Theo em, vì sao phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ?

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em tán thành hay không tán thành với các ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Chỉ người nào gặp khó khăn mới cần tới sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

b) Khi ai đó có lời đề nghị thì mình mới cần quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

c) Để thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ, chỉ cần tặng quà là đủ.

d) Sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ giúp mọi người cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc và yêu thương nhau hơn. 

Câu 2: Em hãy nhận xét hành vi của các bạn dưới đây:

a) Mặc dù rất yêu quý ông bà nhưng H ít khi gọi điện hỏi thăm vì cho rằng như thế là không cần thiết.

b) Thấy hoàn cảnh bác hàng xóm khó khăn, M xin mẹ rau và gạo mang sang biếu bác.

c) Thỉnh thoảng, K lại mượn V mấy thứ lặt vặt như: cục tẩy, bút chì... Thấy vậy, C ngạc nhiên hỏi: "Cậu cũng có những thứ đó, sao phải mượn của V làm gì?". K đáp: "Nhà V ở cạnh nhà mình. V rất mặc cảm về hoàn cảnh khó khăn của bản thân, nên tớ làm vậy để bạn ấy có nhờ gì tớ thì cũng sẽ thấy thoải mái hơn".

d) Trên đường đi học về, thấy một bạn bị bắt nạt, T định dừng lại can ngăn nhưng A kéo tay bảo: "Thôi...".

Câu 3: Em sẽ làm gì nếu ở trong các tình huống dưới đây:

a) Khi đi học cùng bạn, em thấy một em bé đang khóc vì bị lạc. Bạn em nói: "Sẽ có người khác giúp em ấy, còn mình phải đến trường cho kịp giờ học".

b) Hoàn cảnh gia đình của H rất khó khăn do bố mẹ kinh doanh thua lỗ. H tâm sự với em và muốn em không nói với ai.

c) Mặc dù rất muốn giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn nhưng em không có điều kiện vật chất.

Câu 4: Xử lí tình huống:

Trong cuộc sống, em đã thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ như thế nào? Hãy chia sẻ theo gợi ý dưới đây:

VẬN DỤNG

Câu 1: Sưu tầm và kể về một tấm gương biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác mà em biết. Em học tập được điều gì từ tấm gương đó?

Câu 2: Em hãy tìm hiểu về một bạn có hoàn cảnh khó khăn và lập kế hoạch giúp đỡ bạn đó.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

KHÁM PHÁ

1. Một số truyền thống của quê hương

a) Biểu hiện của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ:

• Lắng nghe, động viên, an ủi, nhắn tin, gọi điện hỏi thăm.

• Chia sẻ về vật chất và tinh thần với những người gặp khó khăn.

• Khích lệ, động viên bạn bè quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác.

b) Ở bức tranh thứ 3, hành vi từ chối đi thăm bạn ốm chưa thể hiện được sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

=> Qua hành động đó, em nghĩ chúng ta cần phải luôn quan tâm đến bạn bè, biết cảm thông và chia sẻ cùng với bạn khi bạn gặp khó khăn.

c) Một số biểu hiện khác của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

• Cô giáo quan tâm và giúp đỡ các bạn học kém, nhẹ nhàng chỉ bảo các bạn học sinh khi gặp vấn đề khó giải quyết.

• Khi có bạn trong lớp nghỉ học vì bị ốm, các bạn khác đã đến thăm và hướng dẫn bài học mà bạn nghỉ ốm đã lỡ mất.

2. Ý nghĩa của quan tâm, cảm thông và chia sẻ

a) Giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách, nỗi buồn để có cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc hơn; các mối quan hệ gia đình, bạn bè trở nên tốt đẹp và bền vững hơn.

b) Theo em, chúng ta phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ vìxung quanh vẫn còn nhiều những mảnh đời bất hạnh. Họ cần sự giúp đỡ của chúng ta rất nhiều, họ cần chúng ta đồng cảm và chia sẻ. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: 

a) Không tán thành. Vì ai cũng cần tới sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ. 

b) Không tán thành vì họ không đề nghị có thể vì ngại ngần, có thể vì họ sợ làm phiền người khác.

c) Không tán thành vì tặng quà (vật chất) chỉ là một biểu hiện của quan tâm, cảm thông và chia sẻ. 

d) Tán thành vì đó chính là ý nghĩa của quan tâm, cảm thông và chia sẻ.

Câu 2: 

a) Suy nghĩ và việc làm của H không đúng, bạn cần thường xuyên gọi điện hỏi thăm để thể hiện sự quan tâm với ông bà, ông bà sẽ rất vui vẻ và hạnh phúc khi H quan tâm và yêu thương ông bà.

b) Việc làm của M thể hiện bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với hoàn cảnh khó khăn của bác hàng xóm.

c) Việc làm của K thể hiện bạn không chỉ quan tâm, cảm thông và chia sẻ với hoàn cảnh khó khăn của bạn bè mà còn rất khéo léo khi thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ đó.

d) Việc làm của A thể hiện bạn chưa biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ khi thấy người khác gặp hoàn cảnh khó khăn.

Câu 3: 

a) Gọi điện/tìm người lớn thân quen giúp đỡ em bé.

b) An ủi, động viên bạn và nói với thầy, cô giáo để có biện pháp giúp đỡ bạn để bạn yên tâm học tập.

c) Em giúp bạn bằng cách động viên, an ủi, lắng nghe, chia sẻ buồn vui cùng bạn.

Câu 4: 

Đối với người trong gia đình

• Lời nói: Luôn nói lời yêu thương với ông bà, cha mẹ, anh chị em; Nói lời chúc với người thân trong gia đình vào mọi ngày lễ, ngày kỉ niệm, ngày sinh nhật.

• Việc làm: Tặng những món quà nhỏ do bản thân tự tay làm cho ông bà, bố mẹ, anh chị em vào những ngày lễ, ngày kỉ niệm; Giúp đỡ mọi người trong gia đình bằng cách làm việc nhà

Đối với bạn bè

• Lời nói: Hỏi thăm, động viên bạn bè khi bạn bè bị ốm, gặp phải chuyện buồn; Chia sẻ niềm vui, nỗi buồn cùng với bạn bè;...

• Việc làm: Khi bạn bè gặp khó khăn trong học tập thì giúp bạn bằng cách kiên nhẫn giảng bài cho bạn; Khi bạn bị ốm thì đến thăm và động viên bạn;...

Đối với thầy, cô giáo

• Lời nói: Luôn luôn cúi đầu chào thầy, cô giáo; Nói lời chúc mừng đến thầy, cô giáo vào các ngày lễ; Nói lời cảm ơn khi được thầy, cô giáo giúp đỡ;...

• Việc làm: Giúp đỡ thầy cô các việc vặt như xóa bảng, giặt giẻ lau,..; Tặng hoa cho thầy cô vào ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11;...

Đối với người khác

• Lời nói: Hỏi thăm người khác khi họ gặp khó khăn;...

• Việc làm: Giúp đỡ người khác trong khả năng bản thân có thể làm khi người khác gặp khó khăn;...

VẬN DỤNG

Câu 1: 

Một tấm gương biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác mà em vô cùng ngưỡng mộ là anh Nguyễn Ngọc Mạnh - người đã dũng cảm cứu em bé 3 tuổi rơi từ tầng 12. Anh Mạnh không màng nguy hiểm kịp thời lao đến cứu em bé. Em rất ngưỡng mộ anh Mạnh và em tự nhủ rằng em sẽ luôn quan tâm, cảm thông và chia sẻ với hoàn cảnh khó khăn của người khác, để mọi người trong cuộc sống đều sẽ luôn được vui vẻ, hạnh phúc.

Câu 2: 

- Họ tên bạn cần giúp đỡ: Bạn A là hàng xóm ở ngay cạnh nhà em.

- Những khó khăn của bạn: Bạn A không có bố mẹ, bạn ở với bà. Hằng ngày sau giờ học bạn A phải đi thu lượm đồng nát để phụ bà kiếm tiền nên bạn A không có thời gian học bài, vì vậy mà thành tích học tập của bạn rất kém.

- Những việc em có thể giúp: Em sẽ cùng các bạn trong lớp gom quỹ để giúp đỡ bạn A không cần phải đi thu lượm đồng nát kiếm tiền nữa. Và hằng ngày sau giờ học, em sẽ sang nhà bạn A để cùng học bài với bạn, giúp đỡ bạn những môn bạn còn kém.