Video giảng Ngữ văn 12 cánh diều Bài 1: Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA

Chào mừng các em cùng đồng hành với cô trong bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

- HS nhận biết được đặc điểm của thể loại tác phẩm, xác định được bố cục, phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của bài Chiếc thuyền ngoài xa. Từ đó hình thành, rèn luyện năng lực đọc hiểu một văn bản truyện ngắn.

- Trân trọng vẻ đẹp nghệ thuật và mối liên hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống.

A. KHỞI ĐỘNG

Bạo lực gia đình là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội. Không chỉ gây nên những hậu quả nặng nề cho người phụ nữ mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lí của những đứa trẻ. Người phụ nữ bị bạo lực nên mạnh mẽ đứng lên để bảo vệ mình tuyệt đối không được xấu hổ, run sợ. 

Nói về quan điểm nghệ thuật Nam cao từng viết: “Chao ôi! Nghệ thuật không là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối! Nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp người lầm than”. Thật vậy, tạo hóa ban cho chúng ta một món quà vô giá đó là văn chương, nghệ thuật. Nhưng nghệ thuật văn chương không phải là thứ xa vời, thứ lấp lánh mà nó nên gắn với đời sống, phản ánh thực tế về cuộc đời. Đó có thể là kiếp đời lầm lũi, cơ cực, đó có thể là bạo lực, có thể là đòn roi hay thậm chí là những cái chết. Nhưng đến cùng nó cần phải là tiếng nói của cuộc đời. Đồng quan điểm đó, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã mang đến cho chúng ta một tác phẩm rất đặc sắc mà trong bài học ngày hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu “Chiếc thuyền ngoài xa”.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Nội dung 1. Tìm hiểu tác giả Nguyễn Minh Châu

Video trình bày nội dung:

a. Tiểu sử

- Nguyễn Minh Châu: (1930 – 1989)

- Quê quán: làng Thơi, xã Quỳnh Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

- Ông là một trong những cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.

b. Sự nghiệp văn chương

- Sau năm 1975, ông đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. 

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông gồm có: Mảnh trăng cuối rừng, Bến quê, Cỏ lau, Chiếc thuyền ngoài xa.

c. Phong cách sáng tác

- Phong cách sáng tác của ông luôn có sự kết hợp giữa chất triết lí và trữ tình, thể hiện qua cách khai thác tình huống truyện, miêu tả nội tâm nhân vật.

Nội dung 2. Tìm hiểu văn bản “Chiếc thuyền ngoài xa”

- Trình bày xuất xứ của văn bản Chiếc thuyền ngoài xa? 

- Bố cục và nội dung từng phần của văn bản Chiếc thuyền ngoài xa?

- Nhan đề gợi cho em suy nghĩ gì?

- Tóm tắt đoạn trích Muối của rừng?

Video trình bày nội dung:

a. Xuất xứ

+ Chiếc thuyền ngoài xa rút trong tập truyện ngắn cùng tên được xuất bản năm 1987.

b. Bố cục

- Có thể chia thành 3 phần như sau:

+ Phần 1: Từ đầu cho đến “thuyền lưới vó đã biến mất”: Nghệ sĩ Phùng phát hiện ra hai phát hiện lớn lao.

+ Phần 2: Tiếp theo đến “chống chọi với sóng gió giữa phá”: Câu chuyện đầy đáng thương của  người đàn bà trong làng chài nhỏ.

+ Phần 3: còn lại: Những suy tư, cảm nhận của nhân vật Phùng về bức ảnh lịch năm ấy.

- Nhan đề: Chiếc thuyền ngoài xa.

+ Nhan đề gợi ra câu chuyện với góc nhìn từ xa. Ngỡ đâu chỉ là một bức tranh phong cảnh đơn giản song lại chứa đựng rất nhiều triết lí về cuộc đời.

+ Đằng sau “tác phẩm” nghệ thuật ấy là những bộn bề, ngổn ngang của cuộc đời mà nếu ta không đi sâu vào khám phá ta sẽ không bao giờ hiểu được.

+ Đồng thời chỉ ra mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc đời. Nghệ thuật không phải thứ gì xa xôi mà phải phản ánh được đời sống, gắn chặt với đời sống.

- Tóm tắt

Phùng - nhân vật chính của truyện là một nghệ sĩ nhiếp ảnh, theo lời trưởng phòng, anh đi về một vùng biển miền Trung để thực hiện bộ ảnh cho tờ lịch năm mới. Tại đây, Phùng đã bắt gặp một hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, đẹp hiếm có. Đó là hình ảnh con thuyền ngoài xa trong làn sương mờ ẩn hiện. Phùng đã có được một cảnh mà anh cho rằng rất "đắt giá". Thế nhưng, khi con thuyền ấy cập bến thì trước mặt Phùng lại là một hiện thực đáng buồn, người chồng vũ phu đang đánh vợ, đứa con vì muốn bảo vệ mẹ nên đánh lại cha của nó. Trước sự việc như vậy, Phùng thấy bất bình và tiến đến ngăn cản. Không may, Phùng bị người đàn ông đó đánh đến bị thương. Bạn cũ của Phùng - Đẩu - đã mời người đàn bà ấy đến chánh án huyện nhưng chị ta không nghe theo lời khuyên của Phùng mà vẫn sống với chồng. Người đàn bà kể cho mọi người câu chuyện của mình và lí do không thể bỏ chồng. Phùng rời đi, tuy đã có bộ ảnh ưng ý nhưng anh luôn nhìn thấy đâu đó trong ảnh là người đàn bà đang bị chồng đánh đập.

...........

Nội dung video bài 1: Chiếc thuyền ngoài xa còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.