Video giảng hóa học 10 cánh diều bài 17: Nguyên tố và đơn chất halogen

Tóm lược nội dung

BÀI 17. NGUYÊN TỐ VÀ ĐƠN CHẤT HALOGEN

KHỞI ĐỘNG

-  GV đưa ra câu hỏi yêu cầu HS trả lời: Theo em, vì sao nước chlorine được sử dụng phổ biến để khử trùng, sát khuẩn?

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Giới thiệu về nguyên tố nhóm VIIA 
• Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng biến đổi tính chất vật lí 
• Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng tạo liên kết trong các phản ứng hóa học 
• Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng thể hiện tính oxi hóa

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Giới thiệu về nguyên tố nhóm VIIA

- Có những nguyên tố nào trong nhóm VIIA?

- Nguyên tử của nhóm Halogen có cấu tạo như thế nào?

- Nguyên tử halogen nhường hay nhận electron khi liên kết với kim loại?

- Các nguyên tố halogen tồn tại trong tự nhiên ở trạng thái như thế nào?

Nội dung ghi nhớ:

- Nhóm VIIA gồm những nguyên tố: Fluorine, Chlorine, Bromine, Iodine 

- Đặc điểm cấu tạo: Nguyên tử halogen có 7 electron ở lớp ngoài cùng, dễ nhận thêm 1 electron để đạt được cấu hình electron bền cùng khí hiếm gần nhất.

- Khi nguyên tử halogen liên kết với kim loại => Khi đó kim loại sẽ nhường electron và nguyên tử halogen sẽ nhận 1 electron để trở thành ion mang điện tích âm

2. Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng biến đổi tính chất vật lí

- Trình bày xu hướng biến đổi một số tính chất vật lý.

- Hãy cho biết trạng thái tồn tại của Astatine?

Nội dung ghi nhớ:

- Xu hướng biến đổi một số tính chất vật lý:

+ Trạng thái: từ khí → lỏng→ rắn . Do xu hướng tăng khối lượng phân tử và sự tương tác giữa các phân tử.

+ Màu sắc: đậm dần.

+ Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi tăng dần. Do tương tác van der Walls và sự tăng khối lượng phân tử

- Astatine tồn tại ở thể rắn trong điều kiện thường. 

3. Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng tạo liên kết trong các phản ứng hóa học

- Trong các phản ứng hóa học có những xu hướng tạo liên kết nào? 

- GV đặt câu hỏi: Mỗi nguyên tử chlorine và phosphorus đã góp chung bao nhiêu electron hóa trị để hình thành phân tử phosphorus trichloride (PCl₃)? Viết công thức Lewis của phân tử

Nội dung ghi nhớ:

- Có 2 xu hướng tạo liên kết trong các phản ứng hóa học đó là: 

+ Xu hướng thứ nhất: Nhận thêm 1 electron từ nguyên tử khác.

+ Xu hướng thứ hai: Góp chung electron hóa trị với nguyên tử khác.

- Trong phân tử phosphorus trichloride gồm 2 nguyên tố: P và Cl

   + Nguyên tử P có 5 electron ở lớp ngoài cùng => Góp chung 3 electron độc thân để hình thành 3 liên kết cộng hóa trị

   + Nguyên tử Cl có 7 electron ở lớp ngoài cùng => 3 nguyên tử Cl, mỗi nguyên tử góp chung 1 electron độc thân để hình thành 3 liên kết cộng hóa trị với P.

=> Khi đó, quanh P và Cl đều có 8 electron như khí hiếm Argon.

- Công thức Lewis của phân tử:

4. Tìm hiểu về đơn chất halogen- Xu hướng thể hiện tính oxi hóa

- Trình bày mức độ phản ứng của đơn chất halogen với hydrogen?

- Em hãy cho biết ứng dụng của nước hlorine?

Nội dung ghi nhớ:

- Mức độ phản ứng với hydrogen giảm từ florine đến iodine, phù hợp với xu hướng giảm tính oxi hóa của dãy.

- Nước chlorine thành phần HCl, HClO, Cl_2, H₂O . Ứng dụng: xử lí vi khuẩn nguồn cấp nước, xử lý môi trường

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Hoàn thành bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Xu hướng biến đổi nào dưới đây là đúng trong nhóm halogen theo chiều tăng của điện tích hạt nhân?

A. Khả năng phản ứng tăng.

B. Màu sắc của các đơn chất halogen nhạt dần.

C. Nhiệt độ sôi giảm dần.

D. Kích thước các nguyên tử tăng. 

Câu 2: Một số ứng dụng của các halogen được nêu ra dưới đây.

1. Khắc chữ lên thủy tinh. 

2. Dung dịch của halogen X trong cồn làm chất cầm máu, sát trùng.

3. Diệt trùng nước sinh hoạt.

4. Sử dụng làm thuốc hóa học bảo vệ thực vật.

5. Tráng phim ảnh.            

6. Trộn vào muối ăn.

7. Sản xuất phân bón.        

8. Chất tẩy uế trong bệnh viện.

Các ứng dụng của chlorine và hợp chất của chlorine là

A. 1, 2, 3.

B. 4, 5, 6.

C. 3, 4, 8.

D. 5, 6, 7. 

Câu 3: Phản ứng hoá học giữa hydrogen và chlorine xảy ra trong điều kiện:

A. Ở nhiệt độ thấp.

B. Khi có ánh sáng.

C. Trong bóng tối, nhiệt độ thường.

D. Trong bóng tối, nhiệt độ cao. 

Câu 4: Halogen ở thể rắn (điều kiện thường), có tính thăng hoa là :

A. chlorine.

B. fluorine.

C. bromine.

D. iodine. 

Câu 5: Trong nhóm halogen, khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi …

A. Tăng dần.

B. Không có quy luật.

C. Giảm dần.

D. Không thay đổi. 

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Sục khí clo vào lượng dung dịch NaOH ở nhiệt độ thường thu được nước Javen dùng làm chất tẩy rửa khử trùng, nước Javen có chứa các chất tan nào?

Câu 2:  Đặc điểm chung của các đơn chất halogen là gì?