Video giảng hóa học 10 cánh diều bài 14: Phản ứng hoá học và enthalpy

Tóm lược nội dung

BÀI 14. PHẢN ỨNG HÓA HỌC VÀ ENTHALPY

KHỞI ĐỘNG

-  Cho HS quan sát 2 hình ảnh: lò nung vôi và đốt cháy rượu etylic. Viết phương trình phản ứng? Phản ứng nào tỏa nhiệt, phản ứng nào thu nhiệt?

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Tìm hiểu về phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt 
• Tìm hiểu về enthalpy tạo thành chuẩn của một chất hóa học 
• Tìm hiểu về biến thiên enthalpy chuẩn của phản ứng hóa học 

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu về phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt

- Phản ứng tỏa nhiệt là gì? Lấy ví dụ. 

- Phản ứng thu nhiệt là gì? Lấy ví dụ. 

- Nêu khái niệm điều kiện chuẩn?

Nội dung ghi nhớ:

- Khái niệm: 

+ Phản ứng tỏa nhiệt là phản ứng giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt.

Ví dụ: phản ứng đốt cháy nhiên liệu, phản ứng tạo gỉ sắt, phản ứng oxi hóa glucose trong cơ thể.

+ Phản ứng thu nhiệt là phản ứng hấp thụ năng lượng dưới dạng nhiệt.

Ví dụ: Phản ứng trong lò nung vôi, nung clinker xi măng, …

- Điều kiện chuẩn là điều kiện ứng với áp suất 1 bar ( đối với chất khí). nồng độ 1 mol. L^-1 (đối với các chất trong dung dịch) và nhiệt độ thường được chọn là 298K (25^oC).

2. Tìm hiểu về enthalpy tạo thành chuẩn của một chất hóa học

- Phát biểu khái niệm enthalpy tạo thành chuẩn (nhiệt tạo thành chuẩn) của một chất?

- Ta có thể xác định được phản ứng thu nhiệt hay tỏa nhiệt không nếu dựa vào enthalpy tạo thành chuẩn?

Nội dung ghi nhớ:

- Enthalpy tạo thành chuẩn (nhiệt tạo thành chuẩn) của một chất là lượng nhiệt kèm theo của phản ứng tạo thành 1 mol chất đó từ các đơn chất ở dạng bền nhất trong điều kiện chuẩn.

- Kí hiệu: fH2980 

 Trong đó: f viết tắt của formation (sự tạo thành)

                 H: enthalpy

                 0: số chỉ điều kiện chuẩn

                 298: 298K hay 25⁰C.

  Nếu fH2980 > 0 : phản ứng thu nhiệt.

  Nếu fH2980 < 0 : phản ứng tỏa nhiệt.

3. Tìm hiểu về biến thiên enthalpy chuẩn của phản ứng hóa học

- Biến thiên enthalpy chuẩn của phản ứng hóa học là gì?

Nội dung ghi nhớ:

- Khái niệm: Biến thiên enthalpy chuẩn của phản ứng hóa học chính là lượng nhiệt (tỏa ra hoặc thu vào) kèm theo phản ứng đó ở điều kiện chuẩn.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Hoàn thành bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cho các phát biểu sau về phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt.

1.      Trong một phản ứng tỏa nhiệt, năng lượng giải phóng dưới dạng nhiệt.

2.      Nhiệt độ của phản ứng thu nhiệt tăng lên vì nhiệt được thu vào.

3.      Đốt methane trong không khí là một phản ứng tỏa nhiệt.

Các phát biểu đúng là

A. Chỉ 1 và 2.

B. 1, 2 và 3.

C. Chỉ 1 và 3.

D. Chỉ 2 và 3. 

Câu 2: Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Trong phản ứng tỏa nhiệt, enthalpy tạo thành của sản phẩm có giá trị lớn hơn hơn enthalpy tạo thành của các chất phản ứng.

B. Toàn bộ các phản ứng hóa học đều là phản ứng tỏa nhiệt.

C. Phản ứng tỏa nhiệt làm nhiệt độ của môi trường xung quanh tăng lên

D. Quá trình đốt cháy ethanol, đốt cháy nhiên liệu là quá trình tỏa nhiệt. 

Câu 3: Một phản ứng có ΔrHo298= -890,3 kJ/mol. Đây là phản ứng

A. Phân hủy.

B. Tỏa nhiệt.

C. Trao đổi.

D. Thu nhiệt. 

Câu 4: Phản ứng hóa học trong đó có sự truyền năng lượng từ hệ sang môi trường xung quanh nó được gọi là

A. Phản ứng tỏa nhiệt.

B. Phản ứng trung hòa.

C. Phản ứng thu nhiệt.

D. Phản ứng trao đổi. 

Câu 5: Quá trình nào dưới đây là quá trình thu nhiệt?

A. Đốt cháy khí hydrogen.

B. Chưng cất dầu mỏ.

C. Phản ứng potassium với nước.

D. Sử dụng xăng trong động cơ ô tô. 

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Khi hòa tan ammonium nitrate vào nước, nhiệt độ của nước giảm. Đây là phản ứng tỏa nhiệt hay thu nhiệt?

Câu 2:  Nung nóng hai ống nghiệm chứa NaHCO₃ và P thấy phản ứng hóa học xảy ra như sau: 

2NaHCO₃(s) → Na₂CO₃(s) + CO₂(g) + H₂O(g) (1) 

4P(s) + 5O₂(g) →  2P₂O₅(s) (2)

Khi ngừng đun nóng phản ứng (1) dừng lại còn phản ứng (2) tiếp tục xảy ra. 

Em hãy xác định phản ứng thu nhiệt và phản ứng tỏa nhiệt trong quá trình trên?