Slide bài giảng sinh học 10 kết nối bài 24: Khái quát về virus

Tóm lược nội dung

BÀI 24 - KHÁI QUÁT VỀ VIRUS

MỞ ĐẦU

Câu 1: Một dạng vật chất không có cấu tạo tế bào, vô cùng nhỏ bé làm khuynh đảo thế giới có tên là virus. Virus là gì và có cấu tạo như thế nào mà khiến cho con người đã, đang và sẽ liên tục phải đối phó với những dịch bệnh do chúng gây ra?

Trả lời rút gọn:

- Virus, không có cấu trúc tế bào, kích thước cực nhỏ, nhân lên trong tế bào của sinh vật sống. Cấu thành chính của virus là nucleic acid và protein, một số loại có lớp màng kép phospholipid bên ngoài giúp tiếp cận tế bào chủ.

- Virus có thể kí sinh ở mọi nhóm sinh vật, từ vi khuẩn đến động vật và thực vật. Chúng có thể gây bệnh khi phát tán từ các sinh vật chủ sang người hoặc vật chủ khác, tạo ra thách thức trong việc kiểm soát dịch bệnh.

I. VIRUS VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA VIRUS

Câu 1: Virus là gì? Tại sao virus lại không được xem là một vật sống hoàn chỉnh.

Trả lời rút gọn:

Virus, không có cấu trúc tế bào, kích thước siêu nhỏ, chỉ nhân lên trong tế bào của sinh vật sống. Chúng không được coi là vật sống hoàn chỉnh vì không có khả năng sinh sản và hoạt động chuyển hoá ngoài tế bào.

Câu 2: Tất cả các loại virus đều có chung đặc điểm gì?

Trả lời rút gọn:

Tất cả các loại virus có hai đặc điểm chung:

- Cấu trúc: Bao gồm nucleic acid (DNA hoặc RNA) làm vật chất di truyền và protein (vỏ capsid).

- Vật chất di truyền: Có thể là DNA hoặc RNA, có thể mạch kép hoặc mạch đơn, và thường ngắn.

Câu 3: Nêu một số vật trung gian truyền bệnh virus ở người mà em biết.

Trả lời rút gọn:

Một số vật trung gian truyền bệnh virus ở người như muỗi, ruồi, ve, nghêu, sò, ốc, chuột,...

Câu 4: Nếu vật chất di truyền của virus là RNA thì mỗi hạt virus, ngoài các phần tử RNA và lớp vỏ capsid còn có thêm những protein gì? Giải thích.

Trả lời rút gọn:

Nếu virus mang RNA, thì nó thường đi kèm với các enzyme không có trong tế bào chủ, bao gồm enzyme sao chép ngược (chuyển RNA thành DNA), enzyme tích hợp gene virus vào gen tế bào chủ, và enzyme giúp lắp ráp và phát hành virus ra khỏi tế bào.

II. QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS

Câu 1: Quan sát hình 24.2, thực hiện các yêu cầu sau:

1. Mô tả các bước trong quá trình nhân lên của virus.

2. Phân biệt chu kì sinh tan với chu kì tiềm tan của thể thực khuẩn.

Trả lời rút gọn:

1. Các bước trong quá trình nhân lên của virus:

2. Phân biệt chu kì sinh tan với chu kì tiêm tan của thể thực khuẩn.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao dùng chế phẩm thể thực khuẩn phun lên rau quả lại có thể bảo vệ được rau quả lâu dài hơn? Dùng chế phẩm này liệu có an toàn cho người dùng? Giải thích.

Trả lời rút gọn:

- Chế phẩm thể thực khuẩn phun lên rau quả giúp bảo vệ chúng lâu hơn bằng cách virus sống ký sinh trong vi khuẩn, làm chậm quá trình sinh trưởng của chúng và cuối cùng làm tan rã vi khuẩn.

- Thực khuẩn thể, vật cứu tinh cho những người không phản ứng với kháng sinh, bám vào vi khuẩn và đưa DNA vào tế bào, đình chỉ tổng hợp DNA, RNA và protein của vi khuẩn, kích hoạt tổng hợp DNA và protein của chính thực khuẩn thể. Dưới kiểm soát của thực khuẩn thể, vi khuẩn vẫn hoạt động, nhưng cuối cùng bị phá vỡ bởi hạt thực khuẩn thể.

Câu 2: Dựa trên quy trình nhân lên của virus, em hãy đế xuất cách ngăn cản virus xâm nhập vào tế bào.

Trả lời rút gọn:

Một số cách ngăn cản virus xâm nhập vào tế bào ở người:

- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể giúp tăng sức đề kháng chống lại virus xâm nhập;

- Vệ sinh sạch sẽ các vật dụng trong nhà;

- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn;

- Tiêm vaccine hoặc thuốc kháng virus;...