Slide bài giảng Ngữ văn 11 kết nối Bài 9 Đọc 3: Cộng đồng và cá thể (Trích Thế giới như tối thấy)

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: CỘNG ĐỒNG VÀ CÁ THỂ

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1. Nêu những ấn tượng nảy sinh khi bạn nghĩ về khái niệm "cộng đồng".

Trả lời rút gọn: 

Cộng đồng chính là một đoàn thể những người cùng sống, có điểm giống và gắn kết thành khối thống nhất trong sinh hoạt xã hội.

CH2. Hãy chia sẻ những suy nghĩ chân thật về bản chất và niềm mong muốn về một môi trường sống có thể giúp bạn phát huy được năng lực của mình.

Trả lời rút gọn: 

Môi trường sống mà em muốn đó chính là một xã hội công bằng, mọi người sống chan hòa, có đầy đủ cơ sở vật chất hạ tầng, máy móc và trang thiết bị phục vụ tốt nhất cho công việc và sinh hoạt. Đó là một không gian đủ hợp lí để mỗi người có không gian riêng, không bị bó hẹp.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Theo dõi cách tác giả tập hợp bằng chứng nhằm làm sáng tỏ luận điểm khởi đầu của văn bản.

Trả lời rút gọn: 

Tác giả đã lập luận những vấn đề liên quan đến đời sống cộng đồng.

CH2. Dự đoán luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng nào.

Trả lời rút gọn: 

Luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng quy nạp.

CH3. Chú ý cách lật đi lật lại vấn đề của tác giả.

Trả lời rút gọn: 

Tác giả đã đưa ra lập luận cá thể đơn lẻ sẽ tạo những điều mới cho xã hội còn cá thể sáng tạo thì sự phát triển lên cao là một điều khó tưởng tượng.

CH4. Hình dung về những bằng chứng có thể được đưa ra để làm sáng tỏ nhận định này.

Trả lời rút gọn: 

Tác giả đã liệt kê những nền văn hóa cổ đại - đều là những nền văn hóa đạt đến sự văn minh của nhân loại và để lại cho nhân loại những thành tựu văn hóa đạt đến sự đỉnh cao của nhân loại.

CH5. Bạn hiểu như thế nào về nhận định này?

Trả lời rút gọn: 

Hội họa và âm nhạc đang dần càng mất vị thế trong cuộc sống bởi dư luận cuộc sống, về chế độ dân chủ nghị trường, chế độ vốn,…

CH6. Bạn có hoàn toàn đồng tình với những điều được tác giả phân tích ở đây hay không?

Trả lời rút gọn: 

Em đồng tình với những điều mà tác giả đã phân tích ở đây.

CH7. Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện như thế nào qua những "biện giải" này?

Trả lời rút gọn: 

Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện qua sự phát triển kinh tế và kĩ thuật.

SAU KHI ĐỌC

CH1. Xác định nội dung trọng tâm của văn bản và nêu các căn cứ cho phép bạn xác định như vậy.

Trả lời rút gọn: 

- Nội dung trọng tâm của văn bản: cộng đồng và cá thể

 - Căn cứ:  trên cơ sở phân tích sự phụ thuộc, mối quan hệ tương quan giữa cá nhân và cộng đồng, tác giả đã làm nổi bật sự tác động qua lại và ý nghĩa của nó đối với hai đối tượng này, từ đó khẳng định mối quan hệ không thể tách rời giữa chúng. 

CH2. Tóm tắt những luận điểm cơ bản được triển khai trong văn bản.

Trả lời rút gọn: 

- Khẳng định vai trò của cộng đồng đối với cá nhân trong đó.

- Đóng góp của các cá thể cho cộng đồng

- Thế nào là cộng đồng lành mạnh?

- Những vấn đề đang nảy sinh trong cộng đồng và cá thể loài người

- Lời biện giải cho lòng tin của tác giả về một tương lai tốt đẹp đang chờ đón chúng ta. 

CH3. Sự phụ thuộc của một cá thể vào cộng đồng đã được tác giả ghi nhận qua những bằng chứng nào? Trước những bằng chứng đó, tác giả đã thể hiện cách tư duy khác biệt về vấn đề ra sao?

Trả lời rút gọn: 

Tác giả ghi nhận qua những bằng chứng: 

- Chúng ta giống những động vật sống theo bầy

- Chúng ta ăn thức ăn của người khác trồng, mặc quần áo của người khác may, sống trong nhà người khác xây.

→ Khẳng định mối quan hệ không thể tách rời của cá nhân đối với cộng đồng và có mối quan hệ phụ thuộc, tương tác lẫn nhau.

CH4. Tác giả đã sử dụng lí lẽ gì để khẳng định vai trò của những cá thể sáng tạo đối với sự phát triển của xã hội?

Trả lời rút gọn: 

- Tất cả tài sản vật chất, tinh thần và đạo đức mà chúng ta nhận được từ cộng đồng đã được tạo dựng bởi những cá thể sáng tạo đơn lẻ.

- Chỉ cá thể đơn lẻ mới có tư duy và qua đó tạo ra những giá trị mới cho xã hội.

- Một cộng đồng lành mạnh là một cộng đồng gắn liền với tính độc lập của những cá thể cũng như với sự liên kết bên trong của xã hội.

CH5. Toát lên từ mạch ngầm văn bản là những đòi hỏi đối với mỗi cá nhân và đối với cả cộng đồng. Hãy làm rõ những đòi hỏi đó và nếu suy nghĩ của bạn.

Trả lời rút gọn: 

- Phía cá thể: mỗi người luôn nhớ mình là thành viên của cộng đồng lớn mà thiếu nó, bản thân anh ta không thể tồn tại.

- Phía cộng đồng:  cần ý thức được rằng sức mạnh của nó gắn với sự sáng tạo của từng cá thể, vì vậy, nó cần phải coi trọng việc phóng sức sáng tạo của cá nhân, nhìn thấy sự “tách bạch một cách tương đối giữa cá nhân và cộng đồng” thực hiện việc “phân công lao động có kế hoạch” để mang lại sự bảo đảm vật chát cho từng cá thể, mở đường cho những sáng tạo, đột phá của cá thể.

CH6. Những nhận định khái quát của tác giả về “thời đại mà chúng ta đang sống" được phát biểu từ khoảng giữa thế kỉ XX. Hiện nay, những nhận định đó có còn phù hợp với thực tế nữa không? Vì sao?

Trả lời rút gọn: 

Những nhận này còn phù hợp với thực tế một phần. Bởi dường như những vấn đề mà con người đã từng gặp ở thế kỉ XX vẫn đang lặp lại với chúng ta – tại thế kỷ này.  Tư duy của con người vẫn không ngừng được phát triển và ngày càng đưa cuộc sống của chúng ta thêm hiện đại và văn minh hơn bằng sự phát triển của công nghệ. Tất cả đều vẫn diễn ra như một phần của tạo hóa với những vấn đề như nhau. Đó dường như là quy luật chung của cuộc sống. 

CH7. Mặc dù chưa thoả mãn với những điều còn tồn tại trong thời đại này, tác giả vẫn tin vào tương lai tốt đẹp của nền văn minh nhân loại. Cơ sở để xác lập niềm tin ấy là gi?

Trả lời rút gọn: 

Tác giả tin rằng con người có thể tự khắc phục được những sai lầm mình đã gặp phải, không ngừng đổi mới và phát triển cộng đồng nhằm phục vụ cho cuộc sống của chính họ. Chính những tham vọng trong cuộc sống sẽ là một động lực để thúc đẩy họ phải thay đổi, phải phát triển để theo kịp được với xu thế của thời đại, bắt kịp với sự phát triển của cộng đồng rộng lớn. 

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những điều bạn thấy cần nghĩ tiếp với An-be Anh-xtanh về vấn đề “Cộng đồng và cá thể”.   

Trả lời rút gọn: 

Vấn đề “Cộng đồng và cá thể” đã được An-be Anh-xtanh nêu ra và phân tích vô cùng thuyết phục, từ đây, ông nêu ra một khái niệm cần có cho nhân loại trong tương lai, đó là vai trò, sự hỗ trợ giữa cá nhân và cộng đồng.  Thời điểm hiện tại, chúng ta hoàn toàn có thể tiếp nhận là nghĩ tiếp về vấn đề này. Muốn duy trì cuộc sống của mình, mỗi các nhân phải lao động và liên hệ với những người khác, với cộng đồng. Không ai có thể sống ở bên ngoài cộng đồng và xã hội. Công đồng là môi trường xã hội để các cá nhân thực hiện sự liên kết, hợp tác với nhau tạo ra đời sống của mình và của cộng đồng. Cá nhân phải có trách nhiệm góp sức xây dựng và phát triển cộng đồng ngày càng văn minh, tiến bộ. Cộng đồng có trách nhiệm chăm lo cuộc sống của cá nhân, đảm bảo cho mọi người có điều kiện phát triển. Mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng cần phải được xây dựng. Một cộng đồng vững mạnh là một cộng đồng mà ở đó ai cũng chăm chỉ làm việc, biết đoàn kết, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau, sống tương thân tương ái, tôn trọng pháp luật, tôn trọng lẽ phải. Không ai có thể một mình mà làm nên thế giới. Giữa cá nhân và cộng đồng có mối quan hệ không thể tách rời. Bởi vậy, xây dựng và phát triển cộng đồng cũng có nghĩa là tự bảo vệ cuộc sống của chính mình.