Slide bài giảng Ngữ văn 11 kết nối Bài 7 Đọc 3: Cà Mau quê xứ

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: VÀ TÔI VẪN MUỐN MẸ

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1. Ba tiếng "Mũi Cà Mau" gợi lên trong bạn những suy nghĩ, cảm xúc gì?

Trả lời rút gọn: 

Mũi Cà Mau - vùng đất tận cùng tổ quốc, một điều kỳ diệu và độc đáo không nơi nào có được, mà cư dân vùng này ví von là: “Ðất biết nở, rừng biết đi và biển sinh sôi”.

CH2. Bạn đã biết được gì về vùng đất Mũi Cà Mau (qua sách báo, phim ảnh và các phương tiện truyền thông,...)?

Trả lời rút gọn: 

Cà Mau có nhiều địa danh nổi tiếng như: Đình Tân Hưng, Hồng Anh Thư Quán, Biệt khu Hải Yến Bình Hưng, Đền thờ Bác Hồ thị trấn Cái Nước,... nhưng nghĩ tới Cà Mau là nhớ về đất Mũi – vùng đất thiêng liêng của mỗi người con đất Việt và là một điểm xác nhận chủ quyền của đất nước.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Tác giả đến Mũi Cà Mau với mục đích gì?

Trả lời rút gọn: 

Tác giả đến Mũi Cà Mau với mục đích là đi chơi.

CH2. Chú ý những liên tưởng của tác giả về văn học.

Trả lời rút gọn: 

Là những cái phai của Nguyễn Tuân, Anh Đức, Xuân Diệu từ hơn 40 năm trước. Những trang kí, trang thư, trang thơ gieo mầm dưới mỗi câu mỗi chữ là hạt hi vọng ứ nghẹn khát khao bung nở cây trái hòa bình.

CH3. Trạng thái tình cảm của tác giả và mọi người khi đến với Mũi Cà Mau.

Trả lời rút gọn: 

Đối với tác giả, đây là vùng đất luôn nằm trong trí tưởng tượng từ lâu của mình, tác giả đã ấp ủ nó chỉ chờ ngày được xách ba lô lên và đi. Để rồi khi thực sự được đến Cà Mau, tác giả yêu và đắm chìm trong cái khung cảnh và con người nơi đây.

CH4. Hình ảnh nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng góp phần tô đậm thêm tâm trạng gì của người viết?

Trả lời rút gọn: 

Hình ảnh nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng góp phần tô đậm thêm tâm trạng nhớ nhà.

CH5. Từ "xứ" được nói ở đây có kết nối như thế nào với nhan đề?

Trả lời rút gọn: 

Từ "xứ" ở đây chỉ các địa điểm của mũi Cà Mau. 

CH6. Chú ý cái nhìn của người viết đối với những chi tiết thực của đời sống được ghi lại.

Trả lời rút gọn: 

Họ đều dành tình cảm cho nơi đây, lưu luyến không rời. Lang thang đi qua nhiều mảnh đất, từ “xứ” như xuất hiện ở khắp mọi nơi. Đó như cái hãnh diện của những con người khi nhắc đến quê hương của mình. Có những con người cần cù chịu khó, đang làm những công việc mưu sinh. Khung cảnh sinh hoạt của người Cà Mau luôn gắn liền với cây đước, nó mang lại nhiều tài nguyên, mang theo thứ ánh sáng đẩy lùi khó khăn cho con người.

CH7. Những khó khăn, bộn bề mà con người ở đất Mũi Cà Mau đã trải qua.

Trả lời rút gọn: 

Những con tôm bị ngạt thở vì sình lầy, những cây đước bị mọi người thi nhau đốn hạ đước để cho ra những vuông tôm sạch sẽ trong lành.

CH8. Cách thể hiện cảm xúc của tác giả ở phần kết.

Trả lời rút gọn: 

Nhà văn nhớ nhung, yêu thương đến nước mắt nhòe đi. Tác giả phải dành cho vùng đất này nhiều tình cảm lắm nên cảm xúc mới chợt dâng trào lên như thế..

SAU KHI ĐỌC

CH1. Tác giả có tâm thế như thế nào khi đến với Mũi Cà Mau? Tâm thế đó có ý nghĩa gì đối với người viết tản văn?

Trả lời rút gọn: 

Tâm thế thoải mái khi đến với Mũi Cà Mau. Giúp nhà văn có cái nhìn sâu sắc và quan sát mọi vật tinh tế hơn.

CH2. Tính chất tươi mới, sống động của thực tế đời sống con người vùng Đất Mũi được thể hiện qua những khung cảnh, nhân vật nào?

Trả lời rút gọn: 

* Khung cảnh:

- Những ngôi nhà sàn thưng lá dừa nước, cơ sở gia công, cá bơi lội ở biển dưới sàn.

* Con người:

- Những con người Cà Mau luôn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn và vất vả với cuộc sống. 

- Họ phải chịu nhiều thiên tai và đối mặt với sự thiếu thốn vật chất.

- Tuy nhiên họ luôn tỏ ra vui vẻ và lạc quan, vẫn rất hiếu khách và chất phác. 

→ Đó chính là thứ níu chân tác giả tại nơi đây.

CH3. Đến với Mũi Cà Mau, tác giả liên tưởng đến những nhà thơ, nhà văn nào đã có duyên nợ với vùng đất này? Những liên tưởng đó có ý nghĩa gì?

Trả lời rút gọn: 

Khung cảnh ở Cà Mau được tác giả gợi ra qua những trang ký của Nguyễn Tuân, Anh Đức và Xuân Diệu.

CH4. Chất trữ tình được thể hiện như thế nào trong bài tản văn?

Trả lời rút gọn: 

Chất trữ tình đã được thể hiện rất rõ ràng thông qua những cảm giác và tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên và con người mũi Cà Mau. Dù đã rời khỏi vùng đất đó nhưng những kí ức của ông với nơi đây vẫn còn nguyên vẹn, đó là thứ níu kéo tình cảm của ông, làm ông lưu luyến không rời để rồi nhớ nhung.

CH5. Dưới ngòi bút tác giả, sắc màu riêng của vùng Đất Mũi hiện lên như thế nào?

Trả lời rút gọn: 

Vừa mang chất hiện thực vừa mang chất trữ tình.

CH 6. Nêu nhận xét của bạn về cách sử dụng ngôn ngữ và các biện pháp tu từ trong tác phẩm.

Trả lời rút gọn: 

Ngôn ngữ: mang đậm chất tản văn 

Biện pháp tu từ: sử dụng các câu hỏi tu từ

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Từ ý của câu "Không có khói, mà sao bước chân lên tài rời Mũi, mắt tôi chợt cay nhòe", hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nói về cảm xúc đối với Mũi Cà Mau.

Trả lời rút gọn: 

Qua văn bản trên đã cho ta thấy được Cà Mau trên dáng hình Việt Nam. Nó hiện lên với vẻ đẹp tươi mới. Từ đây cho thấy rằng đất nước ta vốn dĩ có những địa danh đẹp và nên thơ như vậy. Những địa danh, thắng cảnh ấy càng làm ta cảm thấy tự hào về nét đẹp của dải đất hình chữ S. Và hơn nữa là sự yêu quý dành cho những cảnh đẹp nói riêng và quê hương đất nước nói chung.