Slide bài giảng Ngữ văn 11 kết nối Bài 3 Thực hành tiếng Việt: Đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết (tiếp theo)

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CH1. Hãy tìm trong các bài viết của mình hoặc bạn bè một số trường hợp diễn đạt ''giống văn nói" và đề xuất cách chỉnh sửa

Trả lời rút gọn: 

Nguyễn Thị Minh Châu – Lớp 5/2

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã là một học sinh lớp Một bước vào trường tiểu học với đầy sự bỡ ngỡ và sợ sệt. Tôi cũng vậy ! Ngày đầu tiên đi học, nắm tay mẹ bước vào trường, ôi chao sao mà mọi thứ đều lạ lẫm, xa lạ với tôi thế ! Thế là sự bỡ ngỡ, lo sợ của tôi lại dâng lên. Tôi sợ rằng đến trường sẽ không có bố mẹ bên cạnh để che chở, thương yêu, sẽ không có ai chơi với tôi, sẽ bị cô mắng vì không làm được gì … Nhưng trái với sự lo lắng ấy, tôi lại đón nhận được biết bao sự yên mến của bạn bè và sự chăm sóc tận tình của cô giáo.

*Trần Nguyễn Hạnh Nguyên

Đồng hồ đã điểm đúng 12 giờ, cái lạnh đêm nay như cắt da thịt vậy mà mẹ tôi vẫn ngồi làm việc. Cái dáng ấy của mẹ tôi đã khiến tôi nhớ đến hình ảnh cô giáo dạy chúng tôi năm cuối cấp bậc tiểu học đang ngồi say sưa chấm bài.

Cả một ngày đứng trên bục giảng bài cho chúng tôi, chắc cô cũng mệt lắm rồi. Gió ngoài trời cứ rít lên từng hồi. Dù có nhắm mắt lại, tôi vẫn có thể tưởng tượng ra mái tóc dài, đen nhánh của cô. Đôi mắt cô chắc đang chăm chú đọc thật kĩ để chỉnh sửa bài cho chúng tôi. Bên cạnh việc giảng dạy, cô còn dành số thời gian ít ỏi còn lại của mình cho gia đình. Chẳng thế mà cô rất đảm đang.

=>  Đề xuất chỉnh sửa: đặt quá nhiều cảm xúc và ngôn ngữ sử dụng chưa biết chọn lọc.

CH2. Tìm trong văn bản Chí Phèo những đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

Trả lời rút gọn: 

• Hắn vừa đi vừa chửi … cũng không ai biết…
• Hắn về lớp này trông khác hẳn … trông gớm chết.
• Họ bảo nhau … Ồ hắn kêu!
• Chỉ biết rằng thị … mang ra cho Chí Phèo.
• Hắn tự hỏi rồi tự trả lời … chỉ gây kẻ thù.

CH3. Chọn một cảnh có hội thoại trong một bộ phim hoặc một chương trình trên truyền hình và nhận xét đặc điểm của ngôn ngữ nói được thể hiện trong cảnh này. Từ đó, hãy đánh giá hiệu quả trình bày, truyền đạt thông tin bằng lời nói ở ví dụ mà bạn đã chọn.

Trả lời rút gọn: 

- Ví dụ cảnh hội thoại trong bộ phim Đừng làm mẹ cáu.

Đặc điểm ngôn ngữ trong chương trình: Ngôn ngữ nói, được thể hiện bằng âm thanh, đây cũng là lời nói trong giao tiếp hằng ngày. Nhân vật giao tiếp trực tiếp, phản hồi tức khắc, có sự đổi vai. Có các phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, ánh mắt nét mặt, cử chỉ, điệu bộ…

- Đánh giá hiệu quả trình bày: Giúp cho người nghe dễ dàng nắm bắt thông tin, truyền đạt thông tin nhanh gọn. Người nghe có thể hiểu thêm về lời nói qua ngữ điệu, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ,…

CH4. Thể hiện nội dung của hội thoại được chọn ở bài tập 3 bằng ngôn ngữ viết và nhận xét sự khác biệt về phương tiện ngôn ngữ biểu đạt trong hai trường hợp.

Trả lời rút gọn: 

Người mẹ mệt mỏi tâm sự với đứa con:

- Mẹ thấy mẹ thất bại, mẹ chẳng làm gì nên hồn. Mẹ nuôi con cũng làm con bị bệnh. Mẹ thấy mẹ nghèo hèn nên ai cũng có quyền mắng mỏ, chà đạp mẹ. Mẹ không biết rằng mình phải làm gì nữa.

- Không biết cũng không sao, mẹ bảo con không ai biết mọi thứ trên đời rồi cơ mà! – Happy an ủi mẹ.

- Mẹ có nói gì nữa không?

- Mẹ bảo không biết thì cần phải học.

- Nhưng sao khóa học làm mẹ này mẹ học mãi chưa xong?

Nhận xét:

- Phương tiện ngôn ngữ nói: âm thanh. Phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, nét mặt ánh mắt, cử chỉ điệu bộ.

- Phương tiện ngôn ngữ viết: chữ viết. Phương tiện hỗ trợ dấu câu.

CH5. Phân tích những ưu thế và giới hạn của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

Trả lời rút gọn: