Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 12 Cánh diều bài 8: Quyền, nghĩa vụ của công dân về kinh doanh và nộp thuế

Tóm lược nội dung

_{BÀI 8: QUYỀN, NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ}

Mở đầu: Em hãy nêu một số quyền và nghĩa vụ kinh doanh mà em biết.

Trả lời rút gọn:

Em biết một số quyền và nghĩa vụ kinh doanh sau: 

+ Quyền: tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm; tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng; chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh nghiệp;…

+ Nghĩa vụ: tổ chức công tác kế toán, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;…

1. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ KINH DOANH

Câu hỏi: 

a. Ở trường hợp trên, anh Tuấn đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của người kinh doanh như thế nào?

b. Các nhân vật trong tình huống 1 và 2 đã thực hiện nghĩa vụ về kinh doanh như thế nào? Nêu việc thực hiện từng nghĩa vụ cụ thể.

Trả lời rút gọn:

a.

Trong trường hợp trên, anh Tuấn đã thực hiện quyền chủ động lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh, quyền tự do kinh doanh, quyền lựa chọn quy mô kinh doanh, quyền tự chủ kinh doanh, quyền lựa chọn ngành nghề và địa bàn kinh doanh. 

Anh Tuấn cũng đã thực hiện nghĩa vụ kinh doanh là: tuân thủ pháp luật, đóng góp vào ngân sách nhà nước, bảo đảm quyền và lợi ích của người lao động và người tiêu dùng, kê khai và nộp thuế đúng hạn, bảo vệ tài nguyên môi trường.

b. Các nhân vật trên đã thực hiện nghĩa vụ kinh doanh là: 

Tình huống 1 - Ông C:

- Nghĩa vụ đăng ký doanh nghiệp:

+ Ông C đã thực hiện nghĩa vụ này khi đăng ký kinh doanh và nhận được giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp từ cơ quan đăng ký kinh doanh của tỉnh.

- Nghĩa vụ kê khai mặt hàng kinh doanh:

+ Ông C đã vi phạm nghĩa vụ này khi không khai báo một số mặt hàng trong đồ dùng gia đình khi nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp.

- Nghĩa vụ kê khai và nộp thuế:

+ Ông C đã vi phạm nghĩa vụ này khi không kê khai và nộp thuế đúng hạn cho những mặt hàng mới không được khai báo trong quá trình kê khai doanh nghiệp.

Tình huống 2 - Bà M:

- Nghĩa vụ đăng ký doanh nghiệp:

+ Bà M đã thực hiện nghĩa vụ này khi có giấy phép kinh doanh và được cấp phép cho mặt hàng rượu nội, bia, và nước giải khát.

- Nghĩa vụ kê khai mặt hàng kinh doanh:

+ Bà M đã vi phạm nghĩa vụ này khi không kê khai và đăng kí những mặt hàng như rượu ngoại, trà, thuốc lá không được đăng ký trong giấy phép kinh doanh của bà.

- Nghĩa vụ kê khai và nộp thuế:

+ Bà M đã vi phạm nghĩa vụ này khi không kê khai và nộp thuế đúng hạn cho những mặt hàng mới không được khai báo trong giấy phép kinh doanh của bà.

2. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ NỘP THUẾ CỦA CÔNG DÂN

Câu hỏi: 

a. Trong trường hợp trên, anh An đã được hưởng quyền nào của người nộp thuế và đã thực hiện nghĩa vụ của người nộp thuế như thế nào?

b. Trong tình huống, ông V đã vi phạm nghĩa vụ nào của người kinh doanh?

Trả lời rút gọn:

a. Trong trường hợp trên, Anh An đã được hưởng quyền và thực hiện nghĩa vụ của người nộp thuế như sau:

- Quyền của người nộp thuế:

+ Được cung cấp thông tin, tài liệu: Anh An được quyền yêu cầu và nhận thông tin, tài liệu từ cơ quan thuế để thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ về thuế. 

+ Được giữ bí mật về thuế: Anh An có quyền giữ bí mật về thuế của mình, trừ những thông tin cần cung cấp cho cơ quan thuế theo quy định của pháp luật. 

+ Được hưởng ưu đãi về thuế: Anh An có quyền hưởng các ưu đãi về thuế và hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế và các quy định khác theo quy định của pháp luật. 

- Nghĩa vụ của người nộp thuế:

+ Kê khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ: Anh An đã thực hiện nghĩa vụ này khi chấp hành chế độ kế toán, thống kê và ghi chép đầy đủ doanh số bán hàng. 

+ Nộp hồ sơ thuế, tiền thuế đầy đủ, đúng hạn: Anh An đã thực hiện nghĩa vụ này khi nộp hồ sơ thuế và tiền thuế đầy đủ và đúng hạn. 

+ Chấp hành các quyết định của cơ quan quản lý nhà nước về kiểm tra, thanh tra thuế: Anh An đã thực hiện nghĩa vụ này khi chấp hành các quyết định của cơ quan quản lý nhà nước về kiểm tra và thanh tra thuế. 

+ Thực hiện đầy đủ các quy định khác của pháp luật về thuế: Anh An đã thực hiện nghĩa vụ này khi tuân thủ các quy định khác của pháp luật về thuế, bao gồm các quy định về kế toán, báo cáo, và quy định thuế khác.

b. Trong tình huống, ông V đã vi phạm một số nghĩa vụ quan trọng của người kinh doanh, đặc biệt là nghĩa vụ liên quan đến kê khai và nộp thuế. Dưới đây là các nghĩa vụ mà ông V đã vi phạm:

+ Kê khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ: Ông V đã vi phạm nghĩa vụ này khi không kê khai hoặc kê khai thiếu một số hàng hóa bán ra hằng ngày. 

+ Nộp hồ sơ thuế, tiền thuế đầy đủ, đúng hạn: Ông V đã vi phạm nghĩa vụ này khi giảm số tiền thuế đáng ra phải nộp thông qua việc kê khai không chính xác. 

3. THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ

Câu hỏi: 

a. Trong tình huống 1, anh Quang đã thực hiện quyền và nghĩa vụ về kinh doanh như thế nào? Vì sao anh Quang đã làm như vậy?

b. Trong tình huống 2, ông D đã vi phạm nghĩa vụ nào của người kinh doanh? Vi phạm như thế nào?

Trả lời rút gọn:

a. Anh Quang đã thực hiện quyền và nghĩa vụ về kinh doanh như sau:

+ Quyền kinh doanh: Anh Quang đã thực hiện quyền kinh doanh bằng cách chọn kinh doanh theo giấy phép cấp phép kinh doanh quạt điện nội địa và bán các loại quạt điện hàng nội địa.

+ Nghĩa vụ kinh doanh: Anh Quang đã thực hiện nghĩa vụ kinh doanh bằng cách chỉ kinh doanh theo giấy phép và từ chối nhập thêm quạt điện hàng ngoại như ý kiến của vợ.

Anh Quang đã làm như vậy để tuân thủ và giữ vững theo giấy phép kinh doanh đã được cấp. Việc này giúp đảm bảo tính minh bạch, trung thực trong hoạt động kinh doanh và tránh việc vi phạm các quy định pháp luật về kinh doanh.

b. Ông D đã vi phạm nghĩa vụ nộp thuế của người kinh doanh như sau:

+ Khai man thuế: Ông D đã vi phạm nghĩa vụ khi bị cơ quan thuế kiểm tra sổ sách bán hàng và lập biên bản xử phạt vì khai man thuế. 

+ Chậm nộp thuế: Ông D cũng đã vi phạm nghĩa vụ khi bị xử phạt về việc chậm nộp thuế.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy nhận xét việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh trong mỗi trường hợp dưới đây:

a. Ông A mở rộng thị trường kinh doanh ngoài thị trường truyền thống của mình nhưng không báo cáo với cơ quan đăng ký kinh doanh.

b. Bà C tự thuê, tuyển nhân viên cho công ty tư nhân của mình, không báo cáo với cơ quan có thẩm quyền.

c. Ông D đăng ký thay đổi ngành, nghề kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh.

d. Công ty ông K tự sản xuất hàng hoá khác ngoài các hàng hoá đã đăng ký kinh doanh.

Trả lời rút gọn:

a. 

Nhận xét: Ông A đã vi phạm nghĩa vụ liên quan đến việc báo cáo thay đổi thông tin đăng ký kinh doanh khi mở rộng thị trường. Quy trình báo cáo này giúp cơ quan đăng ký kinh doanh cập nhật thông tin về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật.

b. 

Nhận xét: Bà C đã vi phạm nghĩa vụ liên quan đến báo cáo với cơ quan có thẩm quyền khi tự thuê, tuyển nhân viên cho công ty tư nhân của mình. Việc này có thể liên quan đến việc đăng ký thay đổi thông tin liên quan đến số lượng lao động, vốn, và các thông tin khác với cơ quan quản lý.

c. 

Nhận xét: Ông D đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ khi đăng ký thay đổi ngành, nghề kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh. Hành động này giúp cập nhật thông tin và đảm bảo sự chính xác của dữ liệu đăng ký kinh doanh, đồng thời tuân thủ quy định pháp luật.

d. 

Nhận xét: Công ty ông K đã vi phạm nghĩa vụ kinh doanh khi tự sản xuất hàng hóa khác ngoài các hàng hóa đã đăng ký kinh doanh mà không thực hiện đăng ký thay đổi với cơ quan đăng ký kinh doanh. 

Câu 2: Được sự giúp đỡ ban đầu của gia đình về vốn, chị Hà quyết định kinh doanh theo hình thức không đăng ký thành lập doanh nghiệp mà đăng ký thành lập hộ kinh doanh. Chị Hà lập hồ sơ đăng ký tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện và được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. Chị Hà mở cửa hàng chuyên bán hàng tiêu dùng thông dụng cho nhân dân trong khu phố. Từ khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, chị Hà chủ động thuê tuyển nhân viên bán hàng, thuê người vận chuyển hàng hóa cho cửa hàng của mình, tự quyết định nhập và bán các mặt hàng đã đăng ký kinh doanh.

Em hãy cho biết chị Hà đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình về kinh doanh như thế nào.

Trả lời rút gọn:

Chị Hà đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình về kinh doanh như sau:

- Quyền kinh doanh:

+ Quyền chủ động kinh doanh: Chị Hà đã chủ động đăng ký hộ kinh doanh để bắt đầu hoạt động kinh doanh theo hình thức hợp pháp.

+ Quyền lựa chọn hình thức giao dịch: Chị Hà có quyền tự quyết định về việc thuê tuyển nhân viên, thuê người vận chuyển hàng hoá và quyết định nhập và bán các mặt hàng đã đăng ký kinh doanh. 

+ Quyền quyết định về vốn và nguồn lực: Chị Hà được quyền quyết định về việc sử dụng vốn gia đình để khởi đầu kinh doanh và quyết định cách thức quản lý và phát triển doanh nghiệp của mình.

- Nghĩa vụ kinh doanh:

+ Nghĩa vụ đăng ký và báo cáo: Chị Hà đã thực hiện nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện và nhận được giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. 

+ Nghĩa vụ tuân thủ quy định pháp luật: Chị Hà cần tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh như an toàn thực phẩm, bảo vệ người lao động, và các quy định khác để đảm bảo hoạt động kinh doanh lành mạnh và bền vững.

Câu 3: Bà H là chủ hộ kinh doanh, đăng ký và mở cửa hàng kinh doanh nước giải khát, bia. Khi mở cửa hàng, bà H lại bán thêm rượu và thuốc lá nhưng không đăng ký bổ sung mặt hàng kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh. Khi kê khai thuế, bà H không kê khai rượu và thuốc lá vì cho rằng những hàng hoá này không có trong hồ sơ đăng ký kinh doanh.

Bà H có thực hiện đúng nghĩa vụ của người kinh doanh không? Thực hiện như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Bà H trong trường hợp này đã vi phạm:

+ Không đăng ký bổ sung mặt hàng kinh doanh: Bà H đã bán thêm rượu và thuốc lá mà không đăng ký bổ sung mặt hàng kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh. Điều này là vi phạm quy định pháp luật về việc thông báo thay đổi thông tin đăng ký kinh doanh khi có sự thay đổi về mặt hàng kinh doanh.

+ Không kê khai thuế đầy đủ: Bà H đã không kê khai rượu và thuốc lá khi kê khai thuế, cho rằng những hàng hoá này không có trong hồ sơ đăng ký kinh doanh. Điều này là vi phạm nghĩa vụ kê khai thuế đầy đủ và chính xác, gây thiếu sót trong việc đóng góp vào ngân sách quốc gia và làm mất tính minh bạch của hoạt động kinh doanh.

Câu 4: Anh S có bằng cao đẳng về bảo vệ thực vật, quyết định kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật sau khi được cơ quan đăng ký kinh doanh cấp giấy phép kinh doanh. Sau một thời gian kinh doanh có lãi, anh S đã tự tìm mua thuốc thú y và bán cho khách hàng quen. Anh S cho rằng mình đã có bằng cấp chuyên môn về bảo vệ thực vật thì có quyền kinh doanh thuốc thú y mà không cần bằng cấp về thuốc thú y.

Em hãy cho biết hành vi mua bán thuốc thú y của anh S có phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh không. Giải thích vì sao.

Trả lời rút gọn:

Hành vi mua bán thuốc thú y của anh S không phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh. Bởi anh S được cơ quan đăng ký kinh doanh cấp giấy phép kinh doanh trong lĩnh vực bảo vệ thực vật, tuy nhiên, anh S đã tự mua và bán thuốc thú y cho khách hàng quen. Trong khi đó, việc kinh doanh thuốc thú y là một ngành nghề khác và yêu cầu bằng cấp và kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực thú y. Vì vậy, việc làm của anh S là vi phạm quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh theo ngành nghề chính xác.

Câu 5: Bà Quyên là Giám đốc doanh nghiệp tư nhân, mở cửa hàng bán đồ dùng gia dinh sau khi được cơ quan đăng ký kinh doanh cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Từ khi thành lập doanh nghiệp, bà Quyên tự đầu tư vốn, tự thuê người bán hàng. Doanh số bán hàng hằng ngày của cửa hàng được kê khai đầy đủ, chính xác; đến hạn nộp thuế, bà Quyên tự giác kê khai thuế và nộp thuế đầy đủ. Sau một thời gian kinh doanh có hiệu quả, bà Quyên tăng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Việc tăng vốn đầu tư của bà Quyên được ghi chép đầy đủ vào số kế toán, nhưng lại không đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh.

a. Bà Quyên đã thực hiện quyền và nghĩa vụ kinh doanh của mình như thế nào?

b. Bà Quyên có cần đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh khi tăng vốn đầu tư của doanh nghiệp mình hay không? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

a. Bà Quyên đã thực hiện quyền và nghĩa vụ kinh doanh như sau: 

+ Quyền tự do kinh doanh: Bà Quyên đã tự do quyết định và tự chủ trong việc đầu tư vốn, thuê người làm việc và quản lý cửa hàng kinh doanh đồ dùng gia đình.

+ Quyền lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh: Bà Quyên đã chọn hình thức doanh nghiệp tư nhân để kinh doanh, và đã đăng ký kinh doanh và có giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

+ Quyền quản lý và tự giác kê khai thuế: Bà Quyên tự giác kê khai và nộp thuế đúng hạn, thể hiện tính trách nhiệm và tuân thủ pháp luật.

+ Quyền tự tăng vốn và quản lý kế toán: Bà Quyên có quyền tự do tăng vốn kinh doanh và quản lý kế toán doanh nghiệp, điều này giúp cải thiện hiệu suất kinh doanh.

+ Nghĩa vụ đăng ký kinh doanh: Bà Quyên đã đăng ký kinh doanh và có giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thể hiện sự tuân thủ với quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh.

+ Nghĩa vụ kê khai và nộp thuế: Bà Quyên tự giác kê khai và nộp thuế đầy đủ, thể hiện sự trách nhiệm với nguyên tắc đóng góp đúng, đủ và đúng hạn vào ngân sách nhà nước.

+ Nghĩa vụ ghi chép và quản lý kế toán: Bà Quyên đã ghi chép đầy đủ về tăng vốn và quản lý kế toán của doanh nghiệp, đảm bảo tính minh bạch và theo dõi hiệu suất tài chính.

b. Bà Quyên cần đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh khi tăng vốn của doanh nghiệp. Tăng vốn là một thay đổi quan trọng trong hoạt động kinh doanh và cần được cập nhật trong hồ sơ đăng ký kinh doanh để đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật. Việc này giúp cơ quan chức năng có cái nhìn chính xác về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và làm cơ sở cho các quyết định và chính sách quản lý kinh doanh.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh.

Trả lời rút gọn:

Dưới đây là một ý tưởng về thiết kế sản phẩm tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh, có thể là một poster hoặc banner:

Tiêu đề: "Kinh Doanh Chính Chủ - Quyền và Nghĩa Vụ Của Công Dân"

1. Hình ảnh chính:

+ Hiển thị biểu tượng cân đối, biểu tượng của sự công bằng và tính minh bạch trong kinh doanh.

+ Hình ảnh các biểu tượng ngành nghề đa dạng để đại diện cho sự tự do lựa chọn.

2. Slogan:

"Đồng Hành Cùng Sự Tự Do Kinh Doanh!"

"Tự Chủ, Minh Bạch, Phồn Thịnh!"

3. Thông điệp chính:

"Quyền của bạn là tự do kinh doanh, nhưng đồng thời đi kèm với đó là trách nhiệm và nghĩa vụ."

4. Phần "Quyền Kinh Doanh":

+ Mô tả quyền tự do kinh doanh, lựa chọn ngành nghề, quy mô, và quyền chủ động trong quyết định kinh doanh.

+ Hiển thị biểu tượng hình người kinh doanh nắm giữ chìa khóa mở cánh cửa đại diện cho quyền tự do.

5. Phần "Nghĩa Vụ Kinh Doanh":

+ Liệt kê các nghĩa vụ như tuân thủ pháp luật, kê khai và nộp thuế đầy đủ, bảo vệ môi trường, và duy trì tính minh bạch trong kinh doanh.

+ Sử dụng hình ảnh người kinh doanh đang đóng gói hồ sơ thuế và vệ sinh cửa hàng.

6. Thông tin liên hệ và Hướng Dẫn:

+ Đưa ra thông tin liên hệ với cơ quan quản lý kinh doanh để hỗ trợ và giải đáp thắc mắc.

+ Cung cấp hướng dẫn đơn giản về quy trình đăng ký, thay đổi thông tin, và nộp thuế.

7. Thiết kế:

+ Màu sắc tươi sáng và hấp dẫn để thu hút sự chú ý.

+ Sử dụng font chữ rõ ràng và dễ đọc.

8. Logo và Chữ Ký:

+ Đặt logo của tổ chức quản lý kinh doanh (nếu có) và chữ ký của nhóm tạo ra sản phẩm để tăng tính chính thức.

Câu 2: Em hãy cùng các bạn trong nhóm tìm hiểu và chia sẻ cùng các bạn trong lớp về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ nộp thuế của công dân ở nơi em sinh sống.

Trả lời rút gọn:

Tại Bắc Giang, mọi người đều chấp hành tốt quy định về nộp thuế, và đây là một điều rất đáng tự hào.

Thực Hiện Quyền Nộp Thuế:

+ Các cơ quan thuế địa phương tại Bắc Giang thường xuyên cung cấp thông tin cần thiết để mọi người hiểu rõ về quyền lợi của mình trong quá trình nộp thuế.

+ Mọi người có quyền được giữ bí mật về thông tin cá nhân liên quan đến thuế, và các cơ quan thuế luôn đảm bảo sự riêng tư và bảo mật thông tin.

Thực Hiện Nghĩa Vụ Nộp Thuế:

+ Mọi người tại Bắc Giang đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kê khai thuế đầy đủ, trung thực và đúng hạn.

+ Cộng đồng luôn đảm bảo nộp đầy đủ tiền thuế theo quy định của pháp luật, đóng góp vào ngân sách nhà nước và phát triển cộng đồng.