Slide bài giảng Khoa học tự nhiên 9 Chân trời bài 38: Đột biến gene

Tóm lược nội dung

BÀI 38. ĐỘT BIẾN GENE

Mở đầu: Năm 2006, các nhà khoa học đã phát hiện ra một con hươu có màu lông trắng khác biệt với màu lông của những con hươu khác ở một vùng núi miền Đông nước Đức. Hãy tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về màu lông của con hươu trắng này.

Trả lời rút gọn:

Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về màu lông của con hươu trắng này là do một hiện tượng di truyền đột biến gene gọi là albinism. Albinism là một tình trạng di truyền khiến cho cá thể không sản xuất đủ melanin, chất làm cho da, tóc và mắt có màu sắc. Trong trường hợp của con hươu này, sự thiếu hụt melanin đã dẫn đến việc lông của chúng không có màu, tạo ra một vẻ ngoài trắng sáng khác biệt so với các con hươu khác trong khu vực. 

1. KHÁI NIỆM ĐỘT BIẾN GENE

Câu 1: Quan sát Hình 38.1, cho biết cấu trúc của đoạn gene đột biến có gì khác nhau với cấu trúc của đoạn gene bình thường. Từ đó, nêu khái niệm đột biến gene

Trả lời rút gọn:

Cấu trúc của đoạn gene đột biến có thể khác nhau so với đoạn gene bình thường do một hoặc nhiều nucleotide bị thay đổi, thêm vào, hoặc loại bỏ khỏi chuỗi nucleotide ban đầu. 

Đột biến gene là sự thay đổi trong cấu trúc hoặc số lượng của gene so với gene bình thường, có thể gây ra các hiện tượng biến đổi di truyền trong các tổ hợp gen.

Luyện tập: Lấy thêm ví dụ về đột biến gene ở vật nuôi và cây trồng

Trả lời rút gọn:

Trong vật nuôi: các nhà khoa học đã thực hiện đột biến gen để tăng cường khả năng chống lại các bệnh truyền nhiễm hoặc cải thiện chất lượng thịt, sữa, hoặc trứng.

Trong lĩnh vực cây trồng: cây GMO (genetically modified organisms) như cây bắp đã được biến đổi để tự chống lại sâu bệnh, từ đó giảm cần sử dụng thuốc trừ sâu và làm giảm sự tiếp xúc với hóa chất độc hại cho người lao động và môi trường.

2. Ý NGHĨA VÀ TÁC HẠI CỦA ĐỘT BIẾN GENE

Câu 2: Hãy nêu ý nghĩa và tác hại của đột biến gene

Trả lời rút gọn:

Đột biến gen là quá trình xảy ra khi có sự thay đổi trong cấu trúc gen của một sinh vật, có thể là do lỗi trong quá trình sao chép DNA hoặc do tác động của các yếu tố môi trường như tia X, hoá chất độc hại, hay phóng xạ.

 Ý nghĩa của đột biến gen: có thể là mở ra cơ hội cho nghiên cứu trong lĩnh vực y học, nông nghiệp và môi trường, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của con người và bảo vệ môi trường. 

 Tác hại :nhiều tiềm ẩn, như tạo ra các loài sinh vật transgen có thể gây ảnh hưởng không mong muốn đến hệ thống sinh thái, gây nguy cơ cho sức khỏe con người nếu không được kiểm soát và sử dụng đúng cách. Đồng thời, việc sử dụng công nghệ đột biến gen cũng mở ra mối lo ngại về vấn đề đạo đức và xã hội, liên quan đến quyền lợi và rủi ro của việc can thiệp vào gen của sinh vật.

Luyện tập: Lấy một số ví dụ để chỉ ra đột biến gene có lợi cho cơ thể sinh vật và cho nhu cầu của con người

Trả lời rút gọn:

Đột biến gene có thể mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho cả sinh vật và con người. Ví dụ, trong cây trồng, các đột biến gene có thể giúp chúng chống lại sự tấn công của sâu bệnh hại hoặc chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt như hạn hán hoặc lũ lụt.

Đối với con người, việc đột biến gene có thể mang lại nhiều tiềm năng lớn. Ví dụ, các nghiên cứu di truyền đã chỉ ra rằng đột biến gene có thể được sử dụng để điều trị các loại bệnh di truyền như ung thư hoặc bệnh tiểu đường. 

Ngoài ra, đột biến gene cũng có thể được sử dụng để cải thiện năng suất nông nghiệp và chất lượng thực phẩm, giúp giảm đói và nâng cao sức khỏe của cộng đồng. Ví dụ, việc tạo ra cây trồng có thể chịu được điều kiện môi trường khắc nghiệt hoặc sản xuất thực phẩm giàu dinh dưỡng hơn có thể giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh lương thực và dinh dưỡng trong cả nước và trên toàn cầu.

Vận dụng: Nên hay không nên loại bỏ khỏi quần thể các cá thể sinh vật có đặc điểm khác biệt so với các cá thể khác. Hãy nêu quan điểm của em về vấn đề này

Trả lời rút gọn:

Do đó, theo quan điểm của em, loại bỏ các cá thể sinh vật có đặc điểm khác biệt không phải là một giải pháp tốt. Mỗi cá thể mang theo một phần của hệ thống di truyền đóng góp vào sự đa dạng sinh học. Do đó, loại bỏ các cá thể có đặc điểm khác biệt có thể gây ra sự mất mát vô hình của các yếu tố di truyền quan trọng trong quần thể và có thể dẫn đến sự suy giảm đáng kể trong đa dạng sinh học. Thay vào đó, chúng ta cần phải tìm cách tôn trọng và bảo vệ sự đa dạng sinh học trong tự nhiên để duy trì sự cân bằng và sức khỏe của hệ sinh thái.