Slide bài giảng Hoá học 11 chân trời bài 9: Phương pháp tách và tinh chế hợp chất hữu cơ

Tóm lược nội dung

BÀI 9: PHƯƠNG PHÁP TÁCH VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT HỮU CƠ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Khi nghiên cứu cấu trúc, tính chất, hoặc ứng dụng của một hợp chất, người ta cần tách nó ra khỏi hỗn hợp tự nhiên hoặc tổng hợp để thu được các chất tinh khiết. Để thực hiện việc tách và tinh chế hợp chất hữu cơ, những phương pháp nào thường được sử dụng? Nguyên tắc và quy trình của các phương pháp đó là gì?

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

Phương pháp chưng cất

 Phương pháp chiết

Phương pháp kết tinh

Luyện tập

Vận dụng

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Phương pháp chưng cất

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Nguyên tắc của phương pháp chưng cất là gì?

Quy trình thực hiện phương pháp chưng cất như thế nào?

Nội dung ghi nhớ:

- Nguyên tắc: Chưng cất là phương pháp tách và tinh chế chất lỏng dựa trên sự khác nhau về nhiệt độ sôi của các chất trong hỗn hợp ở áp suất nhất định.

- Cách tiến hành: 

+ Đun nóng hỗn hợp chất lỏng

+ Chất nào có nhiệt độ sôi thấp hơn sẽ chuyển thành thể hơi sớm hơn và nhiều hơn.

+ Làm lạnh, ngưng tụ thành dạng lỏng chứa chủ yếu chất có nhiệt độ sôi thấp hơn.

Hoạt động 2: Phương pháp chiết

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

Chiết là gì?

Giải thích hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm chiết tinh dầu quýt.

Nội dung ghi nhớ:

- Chiết là phương pháp tách và tinh chế các chất từ hỗn hợp dựa trên độ hòa tan khác nhau của các chất trong đó hai môi trường không hòa tan vào nhau.

- Thí nghiệm chiết tinh dầu quýt: Hỗn hợp phân thành hai lớp do tinh dầu quýt tan tốt trong dung môi hexane và không tan trong nước, tạo nên hỗn hợp không đồng nhất (phân lớp)

Hoạt động 3: Phương pháp kết tinh

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Phương pháp sắc kí cột dùng để làm gì?

Nội dung ghi nhớ:

- Phương pháp sắc kí cột dùng để tách, tinh chế chất trong hỗn hợp dựa trên sự khác biệt về tốc độ di chuyển của các chất trong pha động khi tiếp xúc trực tiếp với một pha tĩnh do sự khác nhau khả năng hấp phụ trên pha tĩnh.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phương pháp kết tinh dùng để tách và tinh chế các chất:

A. Có nhiệt độ sôi khác nhau.

B. Có nguyên tử khối khác nhau.

C. Có độ tan khác nhau.

D. Có khối lượng riêng khác nhau.

Câu 2:  Điền vào chỗ trống: " Phương pháp sắc ký được dùng để tách các chất ... từ hỗ hợp của chúng. Nguyên tắc của sắc ký dựa trên khả năng hấp phụ và hòa tan chất"

A. Rắn

B. Lỏng

C. Khí

D. Tất cả đáp án trên

Câu 3: Tiến hành tách β - carotene từ nước ép cà rốt gồm các bước sau:

Để yên phễu chiết trên giá thí nghiệm khoảng 5 phút để chất lỏng tách thành hai lớp.

Cho khoảng 20 mL nước ép cả rốt vào phễu chiết.

Mở khoá phễu chiết cho phần nước ở dưới chảy xuống, còn lại phần dung dịch β - carotene hoà tan trong hexane.

Thêm tiếp khoảng 20 mL hexane, lắc đều khoảng 2 phút.

Thứ tự đúng của quy trình là

A. 1-2-3-4.

B. 2-4-1-3.

C. 2-4-3-1.

D. 2-1-4-3.

Câu 4: Phương pháp chưng cất dùng để tách biệt các chất:

A. Có nhiệt độ sôi khác nhau.

B. Có nguyên tử khối khác nhau.

C. Có độ tan khác nhau.

D. Có khối lượng riêng khác nhau.

Câu 5: Phương pháp tách biệt và tinh chế nào sau đây không đúng với cách làm là:

A. Quá trình làm muối ăn từ nước biển hay làm đường phèn từ nước mía là phương pháp kết tinh.

B. Nấu rượu sau khi ủ men rượu từ nguyên liệu như tinh bột hay xenlulozơ là phương pháp chưng cất.

C. Khi thu được hỗn hợp gồm tinh dầu xả nổi trên lớp nước tách lấy tinh dầu là phương pháp chiết

D. Khi làm trứng muối (ngâm trứng trong dung dịch NaCl bão hòa hay phủ tro muối) là phương pháp kết tinh.

Nội dung ghi nhớ:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: B

Câu 4: A

Câu 5: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Rượu thuốc, một bài thuốc trong y học cổ truyền, thường được ngâm bằng phương pháp tách và tinh chế nào?

Câu 2:  Thực hiện thí nghiệm kết tinh tinh thể đường. Hãy mô tả quy trình thực hiện và giới thiệu sản phẩm thu được với các bạn trong lớp học.