Slide bài giảng Địa lí 11 kết nối bài 6: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội khu vực Mỹ La tinh

Tóm lược nội dung

BÀI 6: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI KHU VỰC MỸ LA- TINH

MỞ ĐẦU

Mỹ La-tinh là một khu vực rộng lớn thuộc châu Mỹ. Các đặc điểm về vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, dân cư, xã hội và đô thị hóa có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Mỹ La-tinh?

Trả lời rút gọn:

- Khu vực Mỹ Latinh có lợi thế phát triển kinh tế biển và hợp tác khu vực cũng như toàn cầu nhờ tiếp giáp với nhiều biển và đại dương.

- Tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên thuận lợi cho sự đa dạng ngành kinh tế, nhưng cũng gây ra khó khăn trong phát triển cơ sở hạ tầng, định cư và sản xuất.

- Mỹ Latinh có dân số đông và cơ cấu dân số trẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng lao động dồi dào, thu hút đầu tư. Tuy nhiên, phân bố dân cư không hợp lý gây khó khăn trong khai thác tài nguyên và phát triển kinh tế. Nhiều nước Mỹ Latinh cũng đối mặt với các vấn đề như an ninh, việc làm và di cư.

I. PHẠM VI LÃNH THỔ VÀ VỊ TRÍ ĐỊA LÍ.

Nhiệm vụ 1: Dựa vào thông tin mục I và hình 6.1, hãy:

CH1: Xác định phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ.

Trả lời rút gọn:

Học sinh xác định vị trí khu vực Mỹ Latinh trên bản đồ:

- Diện tích: Khoảng 20 triệu km2, bao gồm Mê-hi-cô, Trung Mỹ, các đảo và quần đảo ở vùng biển Ca-ri-bê, và toàn bộ lục địa Nam Mỹ.

- Vị trí địa lý: Nằm giữa vĩ độ khoảng 33°B và gần vĩ độ 54°N. Tiếp giáp với ba đại dương: Đại Tây Dương (phía đông), Thái Bình Dương (phía tây), và Nam Đại Dương (phía nam).

CH2: Phân tích ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Mỹ La-tinh.

Trả lời rút gọn:

- Vị trí: Nằm hoàn toàn ở bán cầu Tây, giáp với Hoa Kỳ và Ca-na-đa ở phía bắc. Đây là thị trường tiêu thụ lớn và nguồn đầu tư quan trọng cho các nước Mỹ Latinh.

- Tiếp giáp với nhiều biển và đại dương => Thuận lợi phát triển kinh tế biển và hợp tác khu vực cũng như toàn cầu.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

1. Địa hình và đất

Nhiệm vụ 2: Dựa vào thông tin mục II và hình 6.1, hãy:

CH1: Nêu một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh.

Trả lời rút gọn:

- Tài nguyên khoáng sản phong phú: Than đá, dầu mỏ, sắt, vàng, đồng,...

- Nhiều đồng bằng rộng lớn như Amazon, Pampa, Laplata,...

- Cảnh quan thiên nhiên đa dạng: Sơn nguyên, xa van, thảo nguyên, hoang mạc, vủng núi cao => Thuận lợi phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả nhiệt đới và chăn nuôi gia súc.

- Rừng nhiệt đới Amazon có diện tích khoảng 5 triệu km vuông, bao phủ lãnh thổ của 9 nước như Brazil, Bolivia, Peru, Colombia,...

CH2: Phân tích ảnh hưởng của một trong những điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Mỹ La-tinh.

Trả lời rút gọn:

Ví dụ về ảnh hưởng của biển đến phát triển kinh tế:

- Mỹ Latinh giáp 3 đại dương, có vùng biển rộng và tài nguyên sinh vật biển phong phú => Thuận lợi phát triển ngành khai thác thủy sản.

- Bờ biển phía nam Mỹ Latinh có nhiều địa điểm thuận lợi cho việc xây dựng cảng biển và phát triển giao thông vận tải biển.

- Khu vực Ca-ri-bê có các bãi biển đẹp => Thuận lợi phát triển du lịch.

2. Đô thị hóa

CH: Dựa vào thông tin mục 2, hãy trình bày vấn đề đô thị hóa ở Mỹ La-tinh và phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội.

Trả lời rút gọn:

- Quá trình đô thị hóa ở Mỹ Latinh kết nối với lịch sử nhập cư và khai thác lãnh thổ từ thế kỷ XVI.

- Tỉ lệ dân số đô thị tăng nhanh: Năm 1950, khoảng 40% dân số Mỹ Latinh sống ở đô thị, năm 2020 tăng lên khoảng 80%. Một số nước có hơn 90% dân số đô thị như U-ru-guay, Ác-hen-ti-na,...

- Tập trung nhiều đô thị đông dân: Năm 2020, Mỹ Latinh có khoảng 60 đô thị với trên 1 triệu người, trong đó có 6 siêu đô thị với trên 10 triệu dân như Xao Pao-lô (22,0 triệu), Mê-hi-cô Xi-ti (21,8 triệu), Bu-ê-nốt Ai-rét (15,2 triệu),...

- Ảnh hưởng của đô thị hóa:

  + Tích cực: Thúc đẩy phát triển công nghiệp, dịch vụ, lan tỏa lối sống đô thị trong dân cư,...

  + Tiêu cực: Gây ra một số vấn đề kinh tế - xã hội như thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, vấn đề an ninh trật tự,...

3. Xã hội

Nhiệm vụ 5: Dựa vào thông tin mục 3, hãy:

CH1: Trình bày một số đặc điểm xã hội của khu vực Mỹ La-tinh. 

Trả lời rút gọn:

- Mỹ Latinh có nền văn hóa độc đáo, thường được gọi là “văn hóa Mỹ Latinh”, kết hợp từ văn hoá của các nền văn minh cổ đại (In-ca, May-a, A-dơ-tếch) và văn hoá của các chủng tộc di dân. Văn hoá đa dạng, đặc sắc thu hút khách du lịch quốc tế.

- Chất lượng cuộc sống của người dân Mỹ Latinh cùng với sự phát triển kinh tế đã có những chuyển biến tích cực.

- Tuy vậy, vẫn còn tồn tại các vấn đề như chênh lệch giàu nghèo, xung đột xã hội,...

CH2: Phân tích ảnh hưởng của các đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội ở Mỹ La-tinh.

Trả lời rút gọn:

- Văn hóa độc đáo thu hút khách du lịch => Phát triển ngành du lịch.

- Phát triển kinh tế gây ra chênh lệch giàu nghèo và xung đột xã hội.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

CH1: Mỹ La-tinh có thuận lợi gì để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản và du lịch? 

Trả lời rút gọn:

Mỹ Latinh có tài nguyên khoáng sản phong phú, tập trung chủ yếu ở vùng núi An-đét và phía đông nam sơn nguyên Bra-xin. Trữ lượng lớn bao gồm sắt (trữ lượng 80 tỉ tấn ở Bra-xin), chì - kẽm, bạc (ở Bô-li-vi-a, Pê-ru, Ác-hen-ti-na), đồng (ở Chi-lê), dầu mỏ và khí tự nhiên (ở Vê-nê-du-ê-la, Cô-lôm-bi-a, vùng biển Ca-ri-bê). Ngoài ra còn có thiếc, mangan, niken, ...

CH2: Dựa vào hình 6.4, nhận xét sự thay đổi số dân và tỉ lệ tăng dân số của khu vực Mỹ La-tinh giai đoạn 2000 - 2020.

Trả lời rút gọn:

- Tổng số dân khu vực Mỹ Latinh tăng từ 520,9 triệu dân lên 652,3 triệu dân trong giai đoạn 2000 - 2020.

- Tỉ lệ tăng dân số giảm từ 1,56% xuống còn 0,94% trong cùng giai đoạn.

Vận dụng

CH: Tìm hiểu một số nét văn hóa độc đáo của Mỹ La-tinh (nền văn minh In-ca, lễ hội Ca-na-van,...) và ảnh hưởng của chúng tới hoạt động du lịch.

Trả lời rút gọn:

Thông tin về nền văn minh Inca:

- Đế quốc Inca là đế quốc lớn nhất ở Châu Mỹ thời kì tiền Columbus, có trung tâm hành chính là Cusco. Nền văn minh này khởi nguồn từ vùng cao nguyên Peru vào đầu thế kỷ XIII và rơi vào tay Tây Ban Nha vào năm 1572.

- Từ năm 1438 đến 1533, người Inca kiểm soát phần lớn phía tây Nam Mỹ, tập trung ở dãy núi Andes và thống nhất một số quốc gia như Peru, Ecuador, Bolivia, Argentina, Chile và Colombia.

- Đế quốc Inca có những thành tựu về kiến trúc, mạng lưới đường bộ khổng lồ, nghệ thuật điêu khắc đá, nông nghiệp và hệ thống quản lý xã hội.

- Ảnh hưởng đến du lịch: Di sản văn hóa của đế chế Inca là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu ở Nam Mỹ, thu hút nhiều du khách quốc tế đến từ các quốc gia như Ecuador, Chile, Peru, Bolivia và Argentina để khám phá những bí ẩn và di tích lịch sử của nền văn minh này.