Slide bài giảng địa lí 10 cánh diều bài 8: Khí áp, gió và mưa

Tóm lược nội dung

BÀI 8. KHÍ ÁP, GIÓ VÀ MƯA

Khí áp

Câu 1: Đọc thông tin trên và quan sát hình 8.1, hãy trình bày sự hình thành các đai khí áp trên Trái Đất.

Trả lời:

Sự hình thành các đai áp có nguồn gốc từ nhiệt động lực:

- Tại xích đạo, khóng khi bị đốt nóng nở ra thăng lên cao.

- Đến tầng bình lưu, không khí chuyển động theo hướng ngang về phía hai cực; nhiệt độ hạ thấp và bị lệch hướng

- Ở cực, nhiệt độ xuống thấp, không khí co lại nén xuống bề mặt Trái Đất.

- Không khí chuyển động từ áp cao cực và chí tuyến về ôn đới 

Câu 2: Đọc thông tin, hãy trình bày các nguyên nhân làm thay đổi khí áp.

Trả lời:

- Theo độ cao: Càng lên cao khí áp càng giảm

- Theo nhiệt độ: Nhiệt độ tăng dẫn đến khí áp giảm, nhiệt độ giảm => khí áp tăng

- Theo độ ẩm: Độ ẩm tăng dẫn đến khí áp tăng, độ ẩm giảm => khí áp tăng.

Một số loại gió chính trên Trái Đất

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 8.1, hãy trình bày về thời gian hoạt động, nguồn gốc hình thành, hướng và tính chất của gió Mậu dịch, gió Tây ôn đới, gió mùa.

Trả lời:

Gió địa phương

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 8.2, hãy trình bày sự hình thành và hoạt động của gió đất, gió biển. 

Trả lời:

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 8.4, hãy trình bày sự hình thành của gió núi – thung lũng.

Trả lời:

- Ban ngày: không khí ở sườn núi được đốt nóng hơn so với không khí xung quanh nên gió thổi lên theo sườn núi và ở trên gió thổi về phía thung lũng.

 - Ban đê: không khí ở sườn núi lạnh hơn so với xung quanh nên gió thổi dọc theo sườn xuống dưới, ở dưới không khí bốc lên trên thung lũng.

Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 8.5, hình 8.6, hãy:

- Kể tên các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất.

- Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố tới lượng mưa. 

Trả lời:

- Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất: khí áp, gió, frông, dòng biển, địa hình

- Sự ảnh hưởng của các nhân tố tới lượng mưa:

+ Khí áp: 

• Ở các khu áp thấp, không khi bị hút vào giữa và đẩy lên cao ngưng tụ tạo thành mây và gây mưa. 
• Ở các khu áp cao, chỉ có gió thổi đi không có gió thổi đến nên mưa rất ít hoặc không có mưa. 

+ Gió:

• Ở những nơi có gió biển thổi hoặc có hoạt động của gió mùa thường có mưa lớn.
• Ở những nơi chịu ảnh hưởng của Tín phong thường ít mưa.

+ Frông: Dọc các Frông không khí nóng bốc lên trên không khí lạnh nên bị co lại và lạnh đi => gây ra mưa trên cá hai frông nóng và lạnh.

+ Dòng biển:

• Không khí trên dòng biển nóng chứa nhiều hơi nước, gió mang hơi nước vào lục địa gây mưa => mưa nhiều
• Không khí trên dòng biển bị lạnh, hơi nước không bốc lên được => mưa ít

+ Địa hình:

• Cùng một sườn núi đón gió; những sườn núi cao và núi cao thường khô ráo. 
• Cùng một dãy núi, sườn đón gió mưa nhiều, sườn khuất gió thường mưa ít, khô ráo.

Sự phân bố mưa trên thế giới

Câu 1: Dựa vào bảng 8, hãy trình bày sự phân bố lượng mưa ở các khu vực xích đạo, chí tuyến, ôn đới và cực.

Trả lời:

Lượng mưa phân bố không đều theo vĩ độ:

- Khu vực xích đạo lượng mưa nhiều nhất (~1700mm).

- Khu vực chí tuyến Bắc và Nam mưa tương đối ít (~600 mm).

- Hai khu vực ôn đới (ở bán cầu Bắc và bán cầu Nam) có mưa nhiều (~600 - 1000 mm).

- Hai khu vực cực mưa ít nhất (~100 - 200 mm).

Câu 2: Quan sát hình 8.7 và dựa theo kiến thức đã học, hãy trình bày sự phân bố lượng mưa trên các lục địa theo vĩ tuyến 45oB từ tây sang đông và giải thích.

Trả lời:

Lượng mưa phân bố không đều từ Đông sang Tây:

• Bờ biển ven các lục địa mưa nhiều do có tính chất đại dương => càng vào sâu trong lục địa lượng mưa giảm.
• Ven biển ở Bắc Mỹ và châu Âu, có dòng biển nóng đi qua => mưa nhiều hơn ven biển các lục địa khác.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trình bày nguyên nhân hình thành các đai khí áp cận nhiệt đới và ôn đới trên Trái Đất. 

Trả lời:

- Đai áp cao cận nhiệt đới: Tại xích đạo, không khí bị đốt nóng nở ra thăng lên cao hình thành đai áp thấp xích đạo. 

- Đai áp thấp ôn đới: Không khí chuyển động từ áp cao cực và chí tuyến về ôn đới gặp nhau thăng lên cao, tạo nên các đai khí áp thấp ôn đới.

Câu 2: Dựa vào sơ đồ sau, hãy lựa chọn và phân tích một trong các nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa trên Trái Đất.

Trả lời:

Nhân tố Khí áp:

- Khu khí áp thấp: Hút gió và tiếp tục đẩy không khí ấm lên cao sinh ra mây, mây gặp nhiệt độ thấp sinh ra mưa. => Các khu áp thấp thường là nơi có lượng mưa lớn trên Trái Đất.

- Các khu khí áp cao: Không khí ấm không bốc lên được, lại chỉ có gió thổi đi, không có gió thổi đến, nên mưa rớt ít hoặc không có mưa. => Dưới các cao áp cận chí tuyến thường có những hoang mạc lớn.

VẬN DỤNG

Câu 1: Ở nước ta có những loại gió nào hoạt động? Vì sao?

Trả lời:

Những loại gió hoạt động ở nước ta là:

- Gió tín phong: do nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc

- Gió mùa: do Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, là quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa.