Slide bài giảng Công nghệ 12 Lâm nghiệp - Thủy sản Kết nối bài 7: Biện pháp bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng

Tóm lược nội dung

BÀI 7. BIỆN PHÁP BẢO VỆ VÀ KHAI THÁC TÀI NGUYÊN RỪNG.

Khởi động: Khai thác tài nguyên rừng (Hình 7.1) được thực hiện như thế nào? Chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng hiệu quả?

Trả lời rút gọn:

- Khai thác tài nguyên rừng được thực hiện bằng cách chặt, đốn cây gỗ trong rừng.

- Để bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng hiệu quả cần:

+ Nâng cao ý thức bảo vệ rừng

+ Trồng cây

+ Ngăn chặn các hành vi làm suy thoái tài nguyên rừng

+ Phòng chống cháy rừng

+ Xây dựng và bảo vệ các khu bảo tồn thiên nhiên

+ Có những chính sách và luật bảo vệ và phát triển rừng

I. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO VỆ TÀI NGUYÊN RỪNG

Khám phá: Kể tên các biện pháp bảo vệ rừng phù hợp với Hình 7.2. Nêu một số hoạt động nhằm nâng cao ý thức bảo vệ rừng phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Trả lời rút gọn:

- Các biện pháp trong hình:

+ Hình a: Phòng chống chữa cháy

+ Hình b: Ngăn chặn các hành vi làm suy thoái tài nguyên rừng

+ Hình c: Xây dựng và bảo vệ các khu bảo tồn thiên nhiên

+ Hình d: Nâng cao ý thức bảo vệ rừng

- Một số hoạt động phù hợp với lứa tuổi học sinh:

+ Tổ chức các buổi học, hội thảo về tầm quan trọng của rừng và tác hại của việc phá rừng.

+ Phối hợp với gia đình, nhà trường và cộng đồng để tuyên truyền về bảo vệ rừng.
+ Tham gia trồng cây gây rừng, dọn dẹp rác thải trong rừng.

+ Phát hiện và báo cáo hành vi phá rừng, khai thác rừng trái phép.

+ Tham gia các hoạt động bảo vệ rừng do địa phương tổ chức.

+ …

II. MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC KHAI THÁC TÀI NGUYÊN RỪNG PHỔ BIẾN

Kết nối năng lực: Theo em, vì sao phương thức khai thác trắng không được áp dụng ở nơi có độ dốc cao, lượng mưa nhiều?

Trả lời rút gọn:

Giải thích: 

- Gây xói mòn đất

- Gây mất cân bằng sinh thái

- Gây ảnh hưởng đến nguồn nước

- Ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên

- …

Khám phá: Mô tả các phương thức khái thác tài nguyên rừng phù hợp với Hình 7.3.

Trả lời rút gọn:

- Hình a: Khai thác trắng: được thực hiện bằng cách chặt toàn bộ cây rừng ở một khu vực nhất định trong một mùa khai thác (dưới 1 năm).

- Hình b: Khai thác dần: được thực hiện bằng cách chặt toàn bộ cây rừng ở một khu vực nhất định (khoảnh chặt), quá trình được thực hiện trong nhiều mùa khai thác (3-4 mùa) với thời gian khai thác kéo dài.

- Hình c: Khai thác chọn: được thực hiện bằng cách chọn chặt các cây đã thành thục, giữ lại các cây non, cây có phẩm chất tốt và sức sống mạnh.

III. LUYỆN TẬP 

Câu 1: Mô tả một số biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng.

Trả lời rút gọn:

- Nâng cao ý thức bảo vệ rừng: Tăng cường tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức về việc tuân thủ pháp luật về lâm nghiệp và công tác bảo vệ rừng.

- Trồng cây: Đẩy mạnh trồng cây để cung cấp nguồn gỗ, giảm việc khai thác gỗ từ rừng, từ đó giúp bảo vệ tài nguyên rừng.

- Ngăn chặn các hành vi làm suy thoái tài nguyên rừng: Tăng cường tuần tra, giám sát để ngăn chặn hành vi phá rừng và khai thác trái quy định, xây dựng hàng rào bảo vệ rừng và phòng trừ sinh vật gây hại.

- Phòng chống cháy rừng: Thực hiện các biện pháp phòng cháy như kiểm tra, hướng dẫn và tăng cường nhận thức về phòng cháy.

- Xây dựng và bảo vệ các khu bảo tồn thiên nhiên: Góp phần quan trọng bảo vệ tính nguyên vẹn của hệ sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, giáo dục môi trường, nghiên cứu khoa học, ...

- Có chính sách và luật bảo vệ, phát triển rừng một cách đồng bộ, phù hợp và hiệu quả.

Câu 2: So sánh ba phương thức khai thác rừng (khai thác trắng, khai thác dần, khai thác chọn). Theo em, cần phải làm gì để rừng nhanh phục hồi sau khai thác.

Trả lời rút gọn:

* So sánh: 

1. Khai thác trắng:

- Ưu điểm:

+ Thu hoạch lượng gỗ lớn trong thời gian ngắn.

+ Dễ dàng vận chuyển gỗ do khai thác tập trung.

- Nhược điểm:

+ Gây xói mòn đất, mất cân bằng sinh thái, ảnh hưởng đến nguồn nước và cảnh quan thiên nhiên.

+ Không đảm bảo tính bền vững trong khai thác rừng.

2. Khai thác dần:

- Ưu điểm:

+ Ít ảnh hưởng đến môi trường hơn so với khai thác trắng.

+ Đảm bảo tính bền vững trong khai thác rừng.

- Nhược điểm:

+ Thu hoạch lượng gỗ ít hơn so với khai thác trắng.

+ Thời gian khai thác kéo dài.

3. Khai thác chọn:

- Ưu điểm:

+ Giữ lại các cây rừng có giá trị, đảm bảo tái sinh rừng tự nhiên.

+ Ít ảnh hưởng đến môi trường.

- Nhược điểm:

+ Thu hoạch lượng gỗ ít hơn so với khai thác trắng và khai thác dần.

+ Chi phí khai thác cao hơn.

* Giải pháp giúp rừng nhanh phục hồi sau khai thác:

- Áp dụng phương thức khai thác rừng phù hợp:

+ Khuyến khích sử dụng phương thức khai thác chọn và khai thác dần. 

+ Hạn chế sử dụng phương thức khai thác trắng.

- Trồng rừng sau khai thác:

+ Trồng rừng mới thay thế cho những khu rừng bị khai thác.

+ Trồng các loại cây phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng từng khu vực.

- Bảo vệ rừng sau khai thác:

+ Tổ chức các đội bảo vệ rừng thường xuyên tuần tra, canh gác, kiểm tra, phát hiện và ngăn chặn hành vi phá rừng.

+ Phòng chống cháy rừng.

- Nâng cao ý thức bảo vệ rừng cho người dân:

+ Tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của rừng và tác hại của việc phá rừng.

+ Phát triển các mô hình kinh tế sinh kế bền vững cho người dân địa phương, không phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên rừng.

- Nghiên cứu khoa học về bảo vệ và phát triển rừng:

+ Nghiên cứu các biện pháp bảo vệ rừng hiệu quả.

+ Nghiên cứu các mô hình trồng rừng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng từng khu vực.

IV. VẬN DỤNG

Hãy đề xuất phương thức khai thác phù hợp đối với rừng trồng, rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Giải thích vì sao?

Trả lời rút gọn:

1. Rừng trồng:

- Phương thức khai thác: Khai thác chọn.

- Lý do:

+ Rừng trồng được đầu tư trồng và chăm sóc nên cần bảo vệ để khai thác lâu dài.

+ Khai thác chọn giúp giữ lại những cây rừng có giá trị, đảm bảo tái sinh rừng tự nhiên.

+ Ít ảnh hưởng đến môi trường.

2. Rừng phòng hộ:

- Phương thức khai thác: Khai thác dần.

- Lý do:

+ Khai thác dần giúp duy trì chức năng phòng hộ của rừng.

+ Ít ảnh hưởng đến môi trường.

3. Rừng đặc dụng:

- Phương thức khai thác: Hạn chế khai thác.

- Lý do:

+ Rừng đặc dụng có giá trị đặc biệt về khoa học, lịch sử, văn hóa, du lịch nên cần bảo vệ nguyên vẹn giá trị của rừng đặc dụng.

+ Chỉ khai thác khi có nhu cầu thiết yếu và được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.