BÀI 4. KHÁCH QUAN VÀ CÔNG BẰNG

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát hình ảnh và nhận xét bạn nào nói đúng, bạn nào nói sai? Vì sao?

Giải rút gọn:

Cả Ninh và Hà đều nói đúng khi đứng trên góc nhìn của mỗi bạn. Thông qua bức hình trên có thể thấy được rằng ai cũng có thể là người nói đúng, cũng có thể là người nói sai nên hãy thật khách quan trước khi đưa ra đánh giá, phán xét

1. Biểu hiện và ý nghĩa của khách quan

Em hãy đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi: 

a) Em hãy xác định việc làm thể hiện sự khách quan của Ngô Sĩ Liên trong câu chuyện trên và giải thích ý nghĩa của những việc làm đó.

b) Em hãy nêu một số trường hợp thế hiện sự khách quan, thiếu khách quan trong cuộc sống và đưa ra nhận xét cho mỗi trường hợp

Giải rút gọn:

a. Ngô Sĩ Liên vừa đưa ra những đánh giá cao đối với những nhà sử học tiền bối đồng thời cũng nêu lên những nhược điểm của hai bộ quốc sử => Thể hiện người công tư rõ ràng, dám khen dám chê, nhìn nhận khách quan

b. Một nhà báo viết bài báo về một vụ tai nạn giao thông. Nhà báo này phải thu thập các thông tin từ các nguồn tin cậy, chọn những thông tin có chứng cứ cụ thể để viết bài báo một cách khách quan, tránh việc có ý kiến riêng => thể hiện sự khách quan

2. Biểu hiện và ý nghĩa của công bằng

Em hãy đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi: 

a) Em hãy xác định các biểu hiện của sự công bằng trong câu chuyện trên và giải thích ý nghĩa của những biểu hiện đó.

b) Em hãy nêu một ví dụ về công bằng trong cuộc sống hằng ngày. Nếu thiếu sự công bằng trong trường hợp này thì điều gì sẽ xảy ra? Vì sao?

Giải rút gọn:

a. Bạn N là người công bằng, công tâm trong làm việc khi tham gia đề tài phải đi khảo sát tại nơi khai thác. Đảm bảo tính thực tế, chuẩn vì mỗi nơi mức độ ô nhiễm sẽ khác nhau 

Bà M không nên chiều theo ý của cháu mà phải phân chia khẩu phần đều để không diễn ra tình trạng tị nạnh

b. Một công ty tuyển dụng nhân viên mới, công ty phải xem xét các thông tin về kinh nghiệm làm việc, trình độ chuyên môn, kỹ năng của từng ứng viên. Nếu thiếu đi sự công bằng, mức độ uy tín của công ty giảm, năng suất giảm vì tuyển người không đạt đúng tiêu chuẩn

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy chỉ ra và giải thích biểu hiện của khách quan, công bằng, thiếu khách quan,  công bằng trong các trường hợp sau: 

Giải rút gọn:

Câu 2: Em hãy dựa vào câu ca do dưới đây để thuyết trình trước lớp về ý nghĩa của khách quan, công bằng và tác hại của sự thiếu khách quan, công bằng:

“Thương nhau củ ấu cũng tròn

Ghét nhau đến quả bồ hòn cũng méo”

Giải rút gọn:

Khách quan là một khái niệm không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc, quan điểm, lợi ích cá nhân hay bất kỳ yếu tố nào khác ngoài các dữ liệu và tôn trọng sự thật. Công bằng cũng có thể hiểu là trạng thái lý tưởng của xã hội loài người. Câu ca dao "Thương nhau củ ấu cũng tròn, ghét nhau quả bồ hòn cũng méo" ý nói rằng khi yêu thương nhau hay nói cách khác dưới sức mạnh của tình yêu mọi thứ đều hóa đẹp đẽ. Còn khi ghét nhau, không có thiện cảm với nhau thì dù có tốt đẹp đến mấy chúng ta cũng nhìn ra khuyết điểm, thậm chí là thấy người kia rất xấu xa. Chính vì thế mà trong mỗi trường hợp, chúng ta cần phả giữ vững sự khách quan, tránh để cảm xúc quyết định, chi phối đến bản thân mình. 

Câu 3: Em hãy cùng bạn xử lý các tình huống sau: 

a. Khi đọc thông báo về kết quả thi đua tháng 11, bạn N thấy điểm thành tích của các lớp khối 9 không có sự chênh lệch, nhưng điểm trừ thi lại chênh lệch khá lớn. N phát hiện thấy lớp mình không bị trừ điểm trong khi quá trình tham gia các hoạt động của lớp vẫn có một số sai sót, nếu xét theo tiêu chí thì sẽ bị trừ điểm thi đua. N băn khoăn không biết nên xử lí như thế nào.

Nếu là N, em sẽ làm như thế nào? Giải thích vì sao em làm như vậy.

b. Hai vợ chồng anh T làm cùng một phân xưởng của nhà máy. Phân xưởng của anh chị thường phải trực đêm. Anh T có nhiệm vụ phân công trực đêm cho mọi người. Khi thấy anh T thường không phân công trực đêm cho vợ, có người thắc mắc, anh T trả lời: "Tôi là người có quyền, tôi phân công thế nào là việc của tôi".

Em nhận xét gì về việc làm và câu trả lời của anh T? Nếu là người làm việc trong phân xưởng, em giải quyết vấn đề này như thế nào?

Giải rút gọn:

a. Trong trường hợp này, bạn N nên trung thực khai báo với thầy cô về sự sai sót này để đảm bảo tính khách quan, công bằng trong kết quả thi đua

b. Việc làm của anh T thiếu công bằng với các thành viên trong phân xưởng. Nếu là các thành viên trong phân xưởng, em sẽ tổ chức một cuộc biểu quyết và mọi người sẽ đưa ra ý kiến của bản thân, mỗi thành viên sẽ bắt buộc phải đăng ký ca trực của mình, không có thiên vị

Câu 4: Em hãy kể những việc làm của bản thân thể hiện tính khách quan hoặc chưa khách quan, công bằng hoặc chưa công bằng theo gợi ý trong bảng sau:

Giải rút gọn: 

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm những câu chuyện về các tấm gương có thái độ, lời nói, hành động thể hiện khách quan, công bằng trong cuộc sống hằng ngày. Từ đó, rút ra bài học và xây dựng kể hoạch rèn luyện cho bản thân.

Giải rút gọn:

Trong những ngày sống ở Việt Bắc, mỗi lần Bác đi công tác, có hai đồng chí đi cùng. Vì sợ Bác mệt, nên hai đồng chí định mang hộ ba lô cho Bác, nhưng Bác nói:

- Đi đường rừng, leo núi ai mà chẳng mệt, tập trung đồ vật cho một người mang đi thì người đó càng chóng mệt. Cứ phân ra mỗi người mang một ít.

Khi mọi thứ đã được phân ra cho vào 3 ba lô rồi, Bác còn hỏi thêm:

- Các chú đã chia đều rồi chứ?

Hai đồng chí trả lời:

- Thưa Bác, rồi ạ.

Ba người lên đường, qua một chặng, mọi người dừng chân, Bác đến chỗ đồng chí bên cạnh, xách chiếc ba lô lên.

- Tại sao ba lô của chú nặng mà Bác lại nhẹ?

Sau đó, Bác mở cả 3 chiếc ba lô ra xem thì thấy ba lô của Bác nhẹ nhất, chỉ có chăn, màn. Bác không đồng ý và nói:

- Chỉ có lao động thật sự mới đem lại hạnh phúc cho con người.

Hai đồng chí kia lại phải san đều các thứ vào 3 chiếc ba lô.

Bài học kinh nghiệm: cần phải biết san sẻ cùng nhau những lúc khó khăn, hoạn nạn, đừng dựa vào quyền cao chức rộng mà đàn áp kẻ yếu thế. Sống phải công bằng mới khiến lòng người khâm phục và nể trọng.

Kế hoạch rèn luyện: sống ngay thẳng với bản thân, tôn trọng ý kiến của những người khác, biết lắng nghe, san sẻ…

Câu 2: Em hãy liệt kê những khó khăn em có thể gặp phải khi phê phán những biểu hiện không khách quan, công bằng. Đề xuất cách khắc phục những khó khăn đó và chia sẻ với các bạn trong lớp.

Giải rút gọn:

Có nguy cơ bị người khác chú ý, để mắt, cố tình gây khó khăn, đổ lỗi/trách nhiệm nào đó lên bản thân mình. Việc cần làm của chúng ta bây giờ là ngẩng cao đầu mà sống, sống sao cho không lệch với lương tâm, “cây ngay không sợ chết đứng”, sẽ không ai có thể làm được gì mình