BÀI 45. DI TRUYỀN LIÊN KẾT

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT CỦA BÀI HỌC

- Dựa vào sơ đồ phép lai, trình bày được khái niệm di truyền liên kết và phân biệt với quy luật phân li độc lập.

- Nêu được một số ứng dụng về ứng dụng về di truyền liên kết trong thực tiễn.

B. NHỮNG NỘI DUNG CẦN GHI NHỚ TRONG BÀI HỌC

I. QUY LUẬT DI TRUYỀN LIÊN KẾT

- Thí nghiệm của Morgan nghiên cứu hai tính trạng: màu sắc thân, chiều dài cánh.

- Nếu các tính trạng di truyền theo quy luật di truyền của Mendel thì kết quả phép lai sẽ có 4 loại kiểu hình với tỉ lệ 1 : 1 : 1 : 1.

- Thân xám luôn di truyền cùng cánh dài, thân đen luôn di truyền cùng cánh cụt.

Phép lai phân tích hai tính trạng nếu các gene phân li độc lập với nhau thì F_a thu được bốn loại kiểu hình (khác với kết quả lai của Morgan).

- Trong phép lai của  Morgan, F_a chỉ có xuất hiện hai loại kiểu hình, trong đó tính trạng thân xám luôn đi với tính trạng cánh dài; thân đen luôn đi với cánh cụt → hai cặp gene quy định tính trạng màu thân và chiều dài cánh liên kết với nhau, cùng nằm trên một cặp NST tương đồng → Cơ thể thân xám, cành dài ở F₁ dị hợp hai cặp gene giảm phân chỉ tạo hai loại giao tử. 

- Di truyền liên kết là hiện tượng các gene quy định các tính trạng cùng nằm trên một NST có xu hướng di truyền cùng nhau trong quá trình giảm phân.

II. ỨNG DỤNG VỀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT

- Trong di truyền liên kết, các nhóm tính trạng thường xuyên di truyền cùng nhau nên trong chọn giống, người ta có thể ứng dụng để chọn được những nhóm tính trạng tốt luôn đi kèm với nhau, phù hợp với mục tiêu sản xuất của con người.

- Di truyền phân li độc lập làm xuất hiện các biến dị tổ hợp, tạo ra sự đa dạng cho sinh giới, còn di truyền liên kết hạn chế biến dị tổ hợp, đảm bảo cho sự di truyền bền vững của nhóm tính trạng.