I. QUAN NIỆM BAN ĐẦU VỀ NGUYÊN TỬ

• Đê – mô – crit quan niệm nguyên tử là những hạt vô cùng nhỏ, không thể phân chia nhỏ hơn được nữa, tạo nên các vật.
• Đan – tơn quan niệm tất cả các chất đều được cấu tạo nên từ nguyên tử. Nguyên tử là những hạt nhỏ nhất của vật chất, chúng không thể bị phân chia thành các hạt nhỏ hơn.

II. MÔ HÌNH NGUYÊN TỬ RƠ – ĐƠ – PHO – BO 

• Theo mô hình nguyên tử của Rơ – dơ – pho, nguyên tử
• Có cấu tạo rỗng
• Có hạt nhân ở tâm mang điện tích dương và các electron mang điện tích âm, chuyển động xung quanh hạt nhân như các hành tinh quay xung quanh Mặt Trời.
• Theo Bo, các electron chuyển động xung quanh hạt nhân theo từng lớp khác nhau. 
• Lớp electron trong cùng chứa tối đa 2 electron và bị hạt nhân hút mạnh nhất.
• Các lớp electron khác chứa tối đa 8 electron hoặc nhiều hơn và bị hạt nhân hút yếu hơn.

III. CẤU TẠO NGUYÊN TỬ

1. Hạt nhân nguyên tử

• Nguyên tử có kích thước vô cùng nhỏ, chỉ khoảng một phần mười tỉ mét.
• Kích thước của hạt nhân còn nhỏ hơn nữa và chỉ bằng khoảng một phần mười ngàn kích thước của nguyên tử.
• Cấu tạo hạt nhân nguyên tử: hạt proton (p) và neutron (n):
• Hạt neutron không mang điện.
• Mỗi hạt proton mang đơn vị điện tích dương, quy ước +1.
• Số đơn vị điện tích hạt nhân bằng tổng số hạt proton có trong hạt nhân kí hiệu Z (Z = tổng số p trong hạt nhân).

2. Vỏ nguyên tử

• Vỏ nguyên tử được tạo nên bởi các electron. Mỗi electron mang một đơn vị điện tích âm, quy ước là -1.
• Các electron sắp xếp thành từng lớp: lớp thứ nhất (hần hạt nhân nhất) có tối đa 2 electron, lớp thứ hai có tối đa 8 electron,.. các electron sắp xếp vào các lớp theo thứ tự từ trong ra ngoài cho đến hết.
• Các lớp electron ngoài cùng quyết định tính chất hóa học của nguyên tử.

IV. KHỐI LƯỢNG NGUYÊN TỬ

• Khối lượng nguyên tử bằng tổng khối lượng của các hạt proton, neutron trong hạt nhân và các hạt electron ở vỏ nguyên tử.
• Đơn vị khối lượng nguyên tử: amu (atomic mass unit) =1/12 khối lượng nguyên tử carbon
• $p \approx n \approx 1 amu$.
• $e \approx 0,00055 amu$.