CHỦ ĐỀ 8. QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP CHO BẢN THÂN

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Xác định những phẩm chất, năng lực, hứng thú, sở trường của bản thân phù hợp với ngành, nghề lựa chọn.

- Đánh giá được sự phù hợp của nghề với khả năng và sở thích của bản thân.

- Tham khảo được ý kiến của gia đình, thầy cô, chuyên gia làm cơ sở cho việc chọn hướng học tập nghề nghiệp phù hợp với bản thân.

- Đưa ra được quyết định lựa chọn nghề, nhóm nghề hoặc lựa chọn được ngành học, trường học và chuẩn bị tâm lí thích ứng với môi trường làm việc hoặc học tập tương lai.

- Rèn luyện được một số phẩm chất, năng lực phù hợp với nghề định lựa chọn và có thể chuyển đổi nghề khi cần thiết.

- Có tâm thế sẵn sàng bước vào thế giới nghề nghiệp, sẵn sàng tham gia và hoà nhập với lực lượng lao động xã hội.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. NHỮNG PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC, HỨNG THÚ, SỞ TRƯỜNG CỦA BẢN THÂN PHÙ HỢP VỚI NGÀNH, NGHỀ LỰA CHỌN

Ví dụ: Nghề Luật sư tư vấn pháp hộ

• Phẩm chất: 
• Cương trực, quyết đoán
• Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp
• Giữ chữ tín
• Năng lực:
• Nắm được các quy định của pháp luật
• Phân tích những hành vi vi phạm
• Khả năng diễn đạt mạch lạc, chặt chẽ
• Hứng thú: 
• Thích nghiên cứu văn bản pháp luật
• Thích sự yên tĩnh, không gian ngăn nắp
• Thích chia sẻ, trao đổi và tiếp xúc với mọi người
• Thích xem phim trinh thám
• Sở trường:
• Trí nhớ tốt
• Có khả năng phán đoán, suy luận chính xác
• Kĩ năng giải quyết vấn đề
• Khả năng nắm bắt cảm xúc, tâm trạng của người khác

2. SỰ PHÙ HỢP CỦA NGHỀ VỚI KHẢ NĂNG VÀ SỞ THÍCH CỦA BẢN THÂN

3. THAM KHẢO Ý KIẾN TỪ GIA ĐÌNH, THẦY CÔ, CHUYÊN GIA LÀM CƠ SỞ CHO VIỆC CHỌN HƯỚNG HỌC TẬP NGHỀ NGHIỆP PHÙ HỢP VỚI BẢN THÂN

• Gia đình: 
• Mong muốn của gia đình về tương lai của em
• Ý kiến của gia đình về mong muốn, khả năng, sở thích, hứng thú của em
• Điều kiện của gia đình để đáp ứng nhu cầu học tập tiếp theo của em
• Thầy giáo, cô giáo:
• Ý kiến của thầy giáo, cô giáo về hứng thú, sở thích và mong muốn của em
• Ý kiến về nghề có triển vọng trong tương lai và sự phù hợp với bản thân
• Quan điểm của thầy giáo, cô giáo về bậc học tiếp theo phù hợp nhất đối với nghề mà em lựa chọn
• Chuyên gia:
• Xu hướng cơ hội việc làm, thu nhập của nghề định lựa chọn…
• Ý kiến về những thông tin cơ bản của các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp
• Cơ hội và thức thức của mỗi lựa chọn

4. QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NGHỀ, NHÓM NGHỀ HOẶC LỰA CHỌN NGÀNH HỌC, TRƯỜNG HỌC

• Những yếu tố ảnh hưởng
• Năng lực, sở thích
• Hoàn cảnh gia đình
• Cơ hội việc làm
• Nhu cầu phát triển nghề nghiệp của xã hội

5. CHUẨN BỊ TÂM LÍ THÍCH ỨNG VỚI MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP HOẶC LÀM VIỆC TRONG TƯƠNG LAI

• Những việc em đã làm để thích ứng với sự thay đổi của môi trường học tập và cuộc sống
• Chủ động tìm hiểu những thay đổi của môi trường học tập và cuộc sống
• Xác định mục tiêu và xây dựng kế hoạch hợp lí cho bản thân
• Tích cực tự học, tự tìm hiểu qua tài liệu, sách báo
• Suy nghĩ tích cực, lạc quan với những vấn đề khó khăn mà mình gặp phải
• Những thay đổi của môi trường học tập và làm việc trong tương lai
• Môi trường học tập: 
• Điều kiện cơ sở vật chất
• Mối quan hệ thầy và trò
• Phương pháp dạy học và học tập
• Môi trường làm việc: 
• Điều kiện cơ sở vật chất nơi làm việc
• Mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động
• Những việc cần làm để chuẩn bị tâm lí thích ứng với môi trường học tạp và môi trường làm việc trong tương lai
• Môi trường học tập:
• Tìm hiểu điều kiện sinh hoạt, điều kiện học tập
• Tìm hiểu phương pháp học tập ở bậc Đại học
• Môi trường làm việc:
• Tham quan, tìm hiểu các điều kiện ở nơi làm việc
• Rèn luyện sức khỏe, tinh thần thoải mái, lạc quan
• Rèn luyện, phẩm chất, năng lực liên quan đến công việc

6. RÈN LUYỆN MỘT SỐ PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC PHÙ HỢP VỚI NGHỀ ĐỊNH LỰA CHỌN VÀ CÓ THỂ CHUYỂN ĐỔI NGHỀ KHI CẦN THIẾT

• Yêu cầu về phẩm chất, năng lực để chuyển đổi nghề khi cần thiết:
• Phầm chất: 
• Trách nhiệm, trung thực
• Tự tin, kiên trì
• Tính kỉ luật
• Năng lực: 
• Năng lực tự học
• Năng lực hợp tác, giao tiếp
• Năng lực ngoại ngữ
• Năng lực sử dụng công nghệ thông tin
• Năng lực thích ứng với sự thay đổi
• Cách rèn luyện:
• Chấp hành tốt nội quy, quy định trong học tập
• Tư học, rèn luyện thông qua hoạt động truyền thông, tiếp xúc với báo chí, xem phim ảnh gắn với ngành, nghề mà mình quan tâm
• Lắng nghe, học hỏi những tấm gương thành công về ngành, nghề mà mình quan tâm

7. SẴN SÀNG BƯỚC VÀO THẾ GIỚI NGHỀ NGHIỆP, THAM GIA VÀ HÒA NHẬP VỚI LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG XÃ HỘI

• Những biểu hiện: 
• Xác định mục tiêu phù hợp với bản thân
• Chuẩn bị tốt tâm thế và kĩ năng lao động cơ bản
• Nhận thức được điểm mạnh, điểm hạn chế của bản thân để điều chỉnh
• Tích cực học tập, nâng cao năng lực ngoại ngữ, tin học
• Những cách chuẩn bị tâm thế:
• Xác định hứng thú, sở trường để định hướng nghề nghiệp tốt hơn
• Lập kế hoạch rèn luyện phẩm chất, năng lực cần thiết phù hợp với nghề nghiệp
• Tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm và khám phá bản thân
• Tham gia các buổi tọa đàm tư vấn hướng nghiệp
• Tham khảo ý kiến của gia đình, thầy cô và các bạn