MỞ ĐẦU

Câu 1: Viêm gan là tình trạng tổn thương nhu mô gan, khiến chức năng gan dần bị suy giảm. Tại sao người bị bệnh viêm gan cần hạn chế ăn các loại thức ăn có chứa hàm lượng lipid cao?

Trả lời:

Vì thức ăn có chứa hàm lượng lipid cao sẽ khiến gan phải hoạt động nhiều hơn, gây sức ép lên gan.

I. KHÁI QUÁT VỀ QUÁ TRÌNH DINH DƯỠNG

Câu 1: Vì sao nói động vật là sinh vật dị dưỡng?

Trả lời:

Vì động vật không thể tự tổng hợp các hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ, chỉ có thể lấy chất hữu cơ từ sinh vật tự dưỡng hoặc từ động vật khác.

Câu 2: Quá trình dinh dưỡng ở động vật bao gồm những giai đoạn nào?

Trả lời:

Gồm 5 giai đoạn: Lấy thức ăn, tiêu hóa thức ăn, hấp thu, đồng hóa và thải chất cặn bã.

II. CÁC HÌNH THỨC TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT

Câu 3: Quan sát hình 8.1, hãy trình bày hình thức tiêu hóa ở bọt biển

Trả lời:

Hình thức tiêu hóa: tiêu hóa nội bào, gồm các giai đoạn: Hình thành không bào tiêu hóa → enzyme từ lysosome đi vào → thủy phân thức ăn → chất dinh dưỡng đơn giản → hấp thu vào tế bào chất.

Câu 4: Quan sát Hình 8.2, hãy trình bày hình thức tiêu hóa ở thủy tức.

Trả lời:

Hình thức tiêu hóa: tiêu hóa ngoại bào kết hợp tiêu hóa nội bào: Thức ăn → miệng → túi tiêu hoá, tế bào trên thành túi tiêu hoá tiết ra enzyme vào khoang tiêu hoá → thức ăn → các phần nhỏ hơn → tế bào → tiêu hoá nội bào → các chất dinh dưỡng đơn giản.

Luyện tập: Tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào khác nhau như thế nào?

Trả lời:

• Tiêu hóa nội bào là tiêu hóa thức ăn ở bên trong tế bào, thức ăn được tiêu hóa hóa học.
• Tiêu hóa ngoại bào là tiêu hóa thức ăn bên ngoài tế bào, thức ăn được biến đổi cơ học và hóa học.

Câu 5: Quan sát Hình 8.3, hãy trình bày hình thức tiêu hóa ở bò.

Trả lời:

Hình thức tiêu hóa ở bò: Thức ăn → dạ cỏ, làm mềm thức ăn, tiêu hóa xenlulozo và các chất khác → dạ tổ ong → ợ thức ăn lên miệng nhai kĩ lại → dạ lá sách, hấp thụ bớt nước → dạ múi khế, tiết pepsin và HCl tiêu hóa protein ở cỏ và vi sinh vật.

Câu 6: Quan sát Hình 8.4 và cho biết các cơ quan tham gia vào quá trình tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học, kể tên và mô tả hình thức tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hóa người bằng cách hoàn thành Bảng 8.1.

Trả lời:

III. CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ HỆ TIÊU HÓA

Câu 7: Hãy giải thích vai trò của thực phẩm sạch đối với đời sống con người bằng cách hoàn thành Bảng 8.2.

Trả lời:

Câu 8: Quan sát Bảng 8.3, hãy cho biết sự khác nhau về nhu cầu năng lượng, protein, lipid, carbohydrate ở các độ tuổi, giới tính, tình trạng mang thai và cho con bú. Tại sao lại có sự khác nhau đó?

Trả lời:

• Nhu cầu protein: Từ 10 tuổi trở đi nam có nhu cầu protein cao hơn nữ
• Nhu cầu năng lượng, lipid và carbohydrate: Nam có nhu cầu cao hơn nữ 
• Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú: Nhu cầu tăng cao, 3 tháng giữa tăng ít và 3 tháng cuối chu kỳ tăng nhiều
• Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau phụ thuộc vào các yếu tố:
• Giới tính: Nam có nhu cầu cao hơn nữ. 
• Lứa tuổi: Trẻ em có nhu cầu cao hơn người già để cung cấp đủ năng lượng cho hoạt động, giúp cơ thể phát triển.
• Dạng hoạt động: Người lao động nặng có nhu cầu cao hơn vì tốn năng lượng nhiều.
• Trạng thái cơ thể: Người có kích thước lớn thì nhu cầu cao hơn, người bệnh mới ốm khỏi có nhu cầu cao hơn để cơ thể sớm hồi phục.

Luyện tập: Hãy tìm hiểu một số bệnh tiêu hóa phổ biến và một số bệnh học đường liên quan đến dinh dưỡng và hoàn thành Bảng 8.4, 8.5.

Trả lời:

Vận dụng: Hãy đề xuất chế độ ăn và biện pháp dinh dưỡng phù hợp cho bản thân

Trả lời:

Chế độ ăn phù hợp: tăng chất xơ và vitamin, hạn chế chất béo và đường. Kết hợp với rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên.

Ví dụ thực đơn chế độ ăn 1 ngày:

• Bữa sáng: Cơm + trứng luộc + sữa tươi
• Bữa ăn nhẹ: Trái cây 
• Bữa trưa: Bún gà + trái cây 
• Bữa tối: Cơm + cá kho + rau củ + trái cây.