MỞ ĐẦU

Câu 1: Hiện nay, việc sử dụng khí CO2 để bảo quản nông sản là một biện pháp hiện đại và cho hiệu quả cao. Tại sao?

Trả lời:

Nồng độ CO2 cao sẽ ức chế hoạt động hô hấp, giúp bảo quản nông sản mà không gây hại đến sức khỏe người dùng.

I. KHÁI QUÁT VỀ HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

Câu 1: Hãy cho biết nguyên liệu và sản phẩm của quá trình hô hấp ở thực vật.

Trả lời:

• Nguyên liệu: C2H12O6 và O2
• Sản phẩm: CO2, H2O, ATP

Câu 2: Hãy cho biết vai trò của hô hấp đối với quá trình hút nước và khoáng ở cây.

Trả lời:

• Sản phẩm của quá trình hô hấp tham gia vào quá trình vận chuyển chủ động và hút bám trao đổi.
• Các sản phẩm trung gian của hô hấp làm tăng áp suất thẩm thấu của tế bào → tăng khả năng hút nước của tế bào.

II. CÁC GIAI ĐOẠN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

Câu 3: Quan sát Hình 6.1, cho biết quá trình hô hấp ở thực vật có thể diễn ra theo các con đường nào.

Trả lời:

• Phân giải kị khí: đường phân và lên men.
• Phân giải hiếu khí: đường phân và hô hấp hiếu khí. Hô hấp hiếu khí gồm chu trình Crep và chuỗi truyền electron.

Luyện tập: Tại sao thực vật có thể tồn tại được trong điều kiện thiếu O2 tạm thời?

Trả lời:

Vì thời điểm đó thực vật thực hiện hô hấp kị khí:

• Đường phân xảy ra ở tế bào chất: Glucose → Acid pyruvic + ATP + NADH
• Lên men rượu tạo axit lactic hoặc etanol:

Acid pyruvic → Etanol + CO2 + ATP

Acid pyruvic → Acid lactic + ATP

III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

Câu 4: Khi điều kiện thời tiết khô hạn, quá trình hô hấp ở thực vật bị ảnh hưởng như thế nào? Giải thích.

Trả lời:

• Khi môi trường khô hạn → quá trình hô hấp giảm. 
• Giải thích: Thời tiết khô hạn → hạn chế hấp thụ nước → hàm lượng nước trong mô, cơ quan, cơ thể thực vật giảm. Mà nước là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ hô hấp → quá trình hô hấp giảm.

Câu 5: Quan sát Hình 6.2, hãy cho biết nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến hô hấp ở thực vật.

Trả lời:

• Nhiệt độ tối ưu ($30^{\circ}C$ → $35^{\circ}C$): Cường độ hô hấp đạt giá trị cao nhất. 
• Nhiệt độ tối đa ($40^{\circ}C → 45^{\circ}C$): protein bị biến tính, cấu trúc của nguyên sinh chất bị phá hủy, cây chết.

Câu 6: Tại sao nhiều loài thực vật (cải ngọt, hoa hồng,...) chỉ có thể sống trong điều kiện môi trường đất thoáng khí và thoát nước tốt?

Trả lời:

Vì nếu trồng ở môi trường đất nén chặt hay thoát nước kém khiến cây thiếu oxy, các đầu rễ bị tổn thương và lông hút trên rễ cây không thể hoạt động.

Luyện tập: Tại sao khi nồng độ CO2 trong không khí tăng lên khoảng 35% so với mức bình thường thì hầu hết các loại hạt giống sẽ bị mất khả năng nảy mầm?

Trả lời:

Vì nồng độ CO2 tăng quá cao → gây ức chế quá trình hô hấp → thiếu năng lượng và nguyên liệu cho sự nảy mầm → hạt giống không nảy mầm được.

IV. ỨNG DỤNG CỦA HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

Câu 7: Hãy cho biết cơ sở khoa học của biện pháp tăng hiệu quả hô hấp ở cây trồng.

Trả lời:

Cơ sở khoa học: đảm bảo các điều kiện môi trường thuận lợi cho quá trình hô hấp hiếu khí của các loại cây trồng → giúp cây phát triển mạnh và đạt năng suất cao.

Câu 8: Hãy cho biết cơ sở khoa học của các biện pháp bảo quản hạt và nông sản, kể tên một số đối tượng được bảo quản ở mỗi biện pháp bằng cách hoàn thành bảng sau:

Trả lời:

Vận dụng: Tại sao biện pháp bảo quản lạnh vừa hạn chế giảm hàm lượng chất hữu cơ, vừa có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật gây hại cho nông sản?

Trả lời:

Vì bảo quản lạnh làm chậm lại quá trình sinh lý, sinh hóa và trao đổi chất của sản phẩm giúp giảm tốc độ phân giải chất hữu cơ, ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng sinh hóa trong tế bào của vi sinh vật → kìm hãm sự phát triển của vi sinh vật gây hại.

V. MỐI QUAN HỆ GIỮA QUANG HỢP VÀ HÔ HẤP

Câu 9: Quan sát Hình 6.3, hãy phân tích mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp ở thực vật.

Trả lời:

Hai quá trình này liên quan chặt chẽ với nhau: không thể thực hiện hô hấp nếu không có chất hữu cơ do quang hợp tạo ra và ngược lại.