MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ câu chuyện về một doanh nhân thành công. Theo em, yếu tố nào đã mang lại sự thành công của doanh nhân trong câu chuyện đó?

Trả lời:

Elon Musk, một trong những doanh nhân nổi tiếng và thành công nhất thế giới, đã chứng minh rằng tầm nhìn độc đáo và sự kiên nhẫn có thể thúc đẩy sự thành công trong mọi lĩnh vực. Từ việc xây dựng công ty hàng không không gian SpaceX với mục tiêu đưa con người tới sao Hỏa, đến việc thúc đẩy công nghệ xe điện với Tesla, ông Musk luôn tập trung vào những dự án đầy thách thức và đột phá.

Tuy ông đã trải qua nhiều khó khăn và thất bại trong sự nghiệp, nhưng ông không bao giờ từ bỏ. Ông thường nói rằng thất bại là một phần không thể thiếu của sự thành công và là cơ hội học hỏi. Sự sáng tạo và khả năng quản lý rủi ro của ông đã giúp ông vượt qua những thách thức lớn và đưa ra các giải pháp tiên tiến.

Elon Musk còn tạo ra động lực mạnh mẽ cho đội ngũ làm việc của mình, và thông qua tầm nhìn của mình, ông đã thúc đẩy các ngành công nghiệp truyền thống chuyển đổi sang công nghệ số và bảo vệ môi trường. Elon Musk là một tấm gương rõ ràng về việc tập trung vào mục tiêu, học hỏi từ thất bại, và không ngừng đổi mới để đạt được sự thành công vượt bậc.

Những yếu tố đã mang lại sự thành công cho ông:

- Tầm nhìn độc đáo, sự sáng tạo

- Không ngại gian khó, thất bại

- Khả năng quản lý rủi ro

KHÁM PHÁ

1. Năng lực cần thiết của người kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi

        THÔNG TIN 

      Năm 20 tuổi, Lương Văn Can đi thi và đỗ cử nhân tại trường thi Hương tại Hà Nội. Phụng sự Tổ quốc - đó là mục tiêu cao nhất mà danh sĩ họ Lương đặt ra. Trong khi bị đi đày sang Campuchia, Lương Văn Can đã biến cái rủi thành một cơ hội: cụ là người Việt tiên phong khai phá một thị trường bỏ ngỏ, mở đường cho một phong trào buôn bán sang Campuchia. Những đồng tiền kiếm được từ việc kinh doanh lại được đóng góp cho phong trào cách mạng.

       Với những cá nhân có chí khí, họ có thể xoay chuyển tình huống, họ biết biến những yếu tố bất lợi thành một thời cơ mới. Trong thời gian kiếm kế sinh nhai tại Nam Vang, Lương Văn Can đã phát hiện ra nơi đây chính là một thị trường đầy tiềm năng còn đang bị bỏ ngỏ. Hàng hóa sơ sài và việc buôn bán cũng không mấy được chú trọng phát triển. Điều này cho ta thấy ở Lương Văn Can một sự nhạy bén khác thường trong lĩnh vực kinh doanh. Sau những suy tính, tự vạch ra đường đi nước bước cụ thể, Lương Văn Can bí mật liên lạc với gia đình, quyết tâm thành lập một đường dây buôn bán xuyên biên giới Việt Nam - Campuchia. Để mở được đường dây buôn bán này là cả một quá trình tìm hiểu thị trường rất cặn kẽ, giá cả các mặt hàng hiếm ở Nam Vang và so sánh với giá cả hàng hóa ở Việt Nam.

      Theo kế hoạch của cụ, mọi người chia nhau đi nghiên cứu thị trường rồi kín đáo liên hệ với bà Cử Can ở Hà Nội và các thương gia trong nước, thiết lập một đường dây thương mại bí mật xuyên biên giới, dùng tiếng lóng đánh điện tín về Hà Nội và Sài Gòn để đặt hàng đưa sang Nam Vang. Việc buôn bán từ đó phát triển rất nhanh.

       Cụ Lương Văn Can còn chỉ ra những điểm hạn chế chính của người làm kinh doanh Việt Nam thời bấy giờ: không có thương phẩm, không có thương đạo, không có thương học, không biết giao thiệp, không biết trân trọng nghề, không có kiên tâm, không có tín thực,...

(Trích Nguyễn Hồng Dung, Lương Văn Can - xây dựng đạo đức kinh doanh cho người Việt, NXB Trẻ, 2007)

- Từ thông tin trên, em hãy xác định khả năng phân tích thị trường và tầm nhìn chiến lược trong kinh doanh của cụ Lương Văn Can.

- Cụ Lương Văn Can đã tổ chức thực hiện chiến lược kinh doanh như thế nào?

- Người kinh doanh cần có những năng lực kinh doanh nào?

Trả lời:

- Khả năng phân tích thị trường của cụ Lương Văn Can: phát hiện ra Campuchia chính là một thị trường đầy tiềm năng còn đang bị bỏ ngỏ. Hàng hóa sơ sài và việc buôn bán cũng không mấy được chú trọng phát triển.

- Tầm nhìn chiến lược trong kinh doanh: Sau những suy tính, tự vạch ra đường đi nước bước cụ thể, Lương Văn Can bí mật liên lạc với gia đình, quyết tâm thành lập một đường dây buôn bán xuyên biên giới Việt Nam - Campuchia. Để mở được đường dây buôn bán này là cả một quá trình tìm hiểu thị trường rất cặn kẽ, giá cả các mặt hàng hiếm ở Nam Vang và so sánh với giá cả hàng hóa ở Việt Nam.

- Thực hiện chiến lược kinh doanh: mọi người chia nhau đi nghiên cứu thị trường rồi kín đáo liên hệ với bà Cử Can ở Hà Nội và các thương gia trong nước, thiết lập một đường dây thương mại bí mật xuyên biên giới, dùng tiếng lóng đánh điện tín về Hà Nội và Sài Gòn để đặt hàng đưa sang Nam Vang. 

- Người kinh doanh cần có những năng lực kinh doanh: 

• Năng động, sáng tạo

• Chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực đó

• Khả năng quản lí, lãnh đạo

• Thiết lập quan hệ, nắm bắt thông tin

• Quản lý rủi ro

• Huy động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực

• Ý chí, khát vọng đổi mới, vươn lên,...

2. Đánh giá năng lực của người kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy quan sát mô hình, đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

       Trường hợp

      Sau khi tham gia vào lĩnh vực xây dựng, ông T nhận thấy nhu cầu về lĩnh vực này ngày càng tăng. Hiện nay, vật liệu gạch có tác dụng làm vách ngăn, ít có giá trị chịu lực, cách âm, cách nhiệt và độ bền không cao. Với kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, ông đã quyết tâm phát triển công nghệ xây dựng tường đúc sẵn. Cùng đội ngũ nhân viên kinh nghiệm lâu năm, ông T đầu tư công nghệ sản xuất, phát triển hệ thống trang web, tư vấn và hỗ trợ tiêu dùng. Với tính ưu việt là thi công nhanh, tác dụng cách âm, cách nhiệt và chịu lực tốt nên sản phẩm được các chủ đầu tư yêu thích. Khi kinh doanh có lợi nhuận, ông thưởng cổ phần cho nhân viên xuất sắc, gắn bó lâu dài với công ty.

- Em hãy nêu những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của ông T trong kinh doanh qua trường hợp trên.

- Sử dụng mô hình SWOT, em hãy đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức khi em là một nhà kinh doanh.

Trả lời:

Điểm mạnh:

• Kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn của ông T

• Đội ngũ nhân viên kinh nghiệm lâu năm

• Công nghệ sản xuất phát triển hệ thống trang web của ông

• Khả năng thi công nhanh, tác dụng cách âm, cách nhiệt và chịu lực tốt của sản phẩm

Điểm yếu:

• Không có nhiều thông tin về vấn đề kỹ thuật của sản phẩm

• Giá trị chịu lực, cách âm, cách nhiệt và độ bền của vật liệu gạch có thể không cao

Cơ hội:

• Nhu cầu về lĩnh vực xây dựng ngày càng tăng

• Công nghệ sản xuất và phát triển hệ thống trang web

• Khả năng thi công nhanh, tác dụng cách âm, cách nhiệt và chịu lực tốt của sản phẩm

Thách thức:

• Không có nhiều thông tin về vấn đề kỹ thuật của sản phẩm

• Giá trị chịu lực, cách âm, cách nhiệt và độ bền của vật liệu gạch có thể không cao

• Các đối thủ cạnh tranh trên thị trường

Dưới đây là một đánh giá SWOT cho vai trò của em như một nhà kinh doanh:

Điểm Mạnh (Strengths):

1. Kỹ năng và kiến thức chuyên môn: Em có kiến thức và kỹ năng trong lĩnh vực em quan tâm, giúp em nắm vững công việc và thúc đẩy sự phát triển trong lĩnh vực này.

2. Sự sáng tạo và tư duy đột phá: Em có khả năng nghĩ ra các ý tưởng mới và tìm cách giải quyết các thách thức phức tạp một cách sáng tạo.

3. Mối quan hệ và mạng lưới: Em có mối quan hệ và kết nối trong ngành công nghiệp hoặc cộng đồng kinh doanh, điều này có thể giúp em tìm kiếm cơ hội hợp tác và thúc đẩy sự phát triển.

Điểm Yếu (Weaknesses):

1. Thiếu kinh nghiệm kinh doanh: Nếu em mới bắt đầu làm kinh doanh, em có thể thiếu kinh nghiệm trong việc quản lý và vận hành một doanh nghiệp.

2. Thời gian và nguồn lực hạn chế: Em có thể đối diện với hạn chế về thời gian và nguồn lực khi cố gắng cân bằng giữa công việc kinh doanh và cuộc sống cá nhân.

3. Cạnh tranh khốc liệt: Trong một thị trường đầy cạnh tranh, em có thể phải đối mặt với nhiều đối thủ cạnh tranh.

Cơ Hội (Opportunities):

1. Thị trường mở rộng: Sự phát triển của thị trường hoặc xu hướng tiêu dùng có thể tạo ra cơ hội mở rộng doanh nghiệp của em.

2. Công nghệ mới: Sự tiến bộ trong công nghệ có thể giúp em tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ mới, hoặc tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý.

3. Hợp tác và đối tác kinh doanh: Em có thể tìm kiếm cơ hội hợp tác với các đối tác kinh doanh để mở rộng khách hàng và phạm vi hoạt động.

Thách Thức (Threats):

1. Cạnh tranh mạnh: Cạnh tranh từ các doanh nghiệp khác có thể gây áp lực lên giá cả và thị trường.

2. Biến đổi thị trường: Thay đổi trong xu hướng tiêu dùng hoặc công nghệ có thể làm thay đổi thị trường và yêu cầu sự thích nghi nhanh chóng.

3. Hạn chế pháp lý và quy định: Các quy định và luật pháp có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của em và đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định sau đây? Vì sao?

a. Năng lực kinh doanh phải đi cùng với nguồn vốn mới khởi nghiệp.

b. Người kinh doanh có năng lực sẽ giúp cho doanh nghiệp thích ứng với những thay đổi của thị trường một cách tốt nhất.

c. Trong kinh doanh, chỉ cần năng động, sáng tạo, luôn dám nghĩ dám làm là đủ.

d. Người kinh doanh tự đánh giá được năng lực của bản thân sẽ đưa ra những quyết định chính xác.

Trả lời:

Em đồng tình với nhận định sau:

• a. Việc đầu tư vào năng lực kinh doanh là một trong những cách hiệu quả nhất để khởi nghiệp. Nó sẽ làm tăng cơ hội thành công của công ty trong tương lai, và giúp khởi nghiệp tăng nguồn vốn của mình.

• b. Bởi vì, người kinh doanh có năng lực là rất quan trọng để giúp doanh nghiệp thích nghi với những thay đổi trong thị trường. Những nhà kinh doanh có thể giúp doanh nghiệp để đưa ra quyết định tốt hơn về các chiến lược, kinh doanh và những thay đổi thị trường.

• d. Bởi vì, người kinh doanh tự đánh giá năng lực của bản thân sẽ giúp họ quyết định và lựa chọn những quyết định đúng và hiệu quả nhất.

Em không đồng tình với nhận định sau:

• c. Bởi vì, ngoài những năng lực đó thì cần phải có chuyên môn nghiệp vụ; quản lí, lãnh đạo; thiết lập quan hệ, nắm bắt thông tin;...

Câu 2: Em hãy đánh giá năng lực kinh doanh của từng chủ thể trong các trường hợp sau:

a. Bà H kinh doanh từ năm 16 tuổi và đã thành công trong ngành chế biến thuỷ sản. Bà mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà máy hiện đại. Sản phẩm của doanh nghiệp không chỉ được tiêu thụ tại các siêu thị lớn, nhỏ mà còn cả hệ thống bán lẻ. Không chỉ tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, giá cả ổn định, bà còn tạo vốn cho ngư dân và các đơn vị liên kết phát triển. Bà tích cực hợp tác với các nhà khoa học để chuyển giao khoa học công nghệ, nâng cao năng suất và chất lượng. Bà rất quan tâm đến đời sống người lao động nữ. Bà đã được tặng nhiéu bằng khen và danh hiệu vì những đóng góp của mình.

b. Anh N có ý tưởng thành lập doanh nghiệp sản xuất mĩ phẩm. Anh đã phát huy thế mạnh của bản thân về kiến thức hoá học, sinh học, dược học, cho ra các sản phẩm chất lượng và an toàn. Thông qua việc khảo sát thị hiếu của thị trường, anh lên kế hoạch kinh doanh, hưởng đến các sản phẩm vì sắc đẹp, sức khoẻ người tiêu dùng. Dù phải đối diện với rất nhiều thử thách vì là doanh nghiệp mới; nguy cơ cạnh tranh của các doanh nghiệp cùng ngành; nhưng anh N tin với sự quyết tâm và kiên trì học hỏi, đi từng bước nhỏ, lên kế hoạch cụ thể, đặt chất lượng sản phàm lên hàng đầu thì doanh nghiệp sẽ xây dựng được thương hiệu.

Trả lời:

a. Bà H có năng lực kinh doanh rất tuyệt vời. Bà có khả năng đầu tư và sản xuất tốt, tạo vốn cho ngư dân và các đơn vị liên kết phát triển, hợp tác với các nhà khoa học để chuyển giao khoa học công nghệ, quan tâm đến nhu cầu và đời sống người lao động nữ. 

b. Anh N có năng lực kinh doanh rất tốt. Anh có kiến thức chuyên môn, thế mạnh trong các lĩnh vực hoá học, sinh học, dược học để phát triển doanh nghiệp của mình với các sản phẩm an toàn, chất lượng, theo xu hướng thị hiếu của thị trường. Ngoài ra, anh cũng có kiên trì, quyết tâm và sáng suất để thành công trong việc xây dựng một thương hiệu uy tín và bền vững.

Câu 3: Hãy chia sẻ tấm gương về một doanh nhân mà em yêu thích, từ đó rút ra bài học cho bản thân

Trả lời:

Một tấm gương doanh nhân mà em luôn ngưỡng mộ là Elon Musk. Elon Musk không chỉ là một doanh nhân thành công mà còn là một nhà sáng tạo và tầm nhìn của thế kỷ 21. Dưới đây là một số bài học em rút ra từ cuộc hành trình của Elon Musk:

1. Tầm nhìn lớn: Elon Musk luôn đặt ra những mục tiêu lớn và táo bạo. Việc xây dựng các công ty như Tesla, SpaceX và SolarCity không chỉ là để kiếm lợi nhuận, mà còn để thúc đẩy sự phát triển của nhân loại và giải quyết những thách thức toàn cầu.

2. Kiên nhẫn và quyết tâm: Elon Musk đã trải qua nhiều khó khăn và thất bại trong sự nghiệp của mình, nhưng anh luôn kiên trì và không bao giờ từ bỏ. Điều này cho thấy sự quyết tâm của anh để đạt được mục tiêu.

3. Tập trung vào sáng tạo: Musk luôn thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong mọi dự án của mình. Anh không sợ thử nghiệm các ý tưởng mới và sẵn sàng đối mặt với rủi ro.

4. Lắng nghe phản hồi: Musk luôn lắng nghe ý kiến phản hồi của khách hàng và cộng đồng. Điều này giúp anh hiểu rõ hơn về nhu cầu của thị trường và cải thiện sản phẩm và dịch vụ của mình.

5. Cam kết với bảo vệ môi trường: Elon Musk đã đưa ra những giải pháp thân thiện với môi trường trong các ngành công nghiệp truyền thống như ô tô và năng lượng. Điều này thể hiện cam kết của anh đối với bảo vệ môi trường và sự phát triển bền vững.

Từ Elon Musk, em học được rằng để đạt được thành công, em cần có tầm nhìn lớn, kiên nhẫn, sự sáng tạo, và cam kết đối với những giá trị em tin tưởng. Đặc biệt, em cần luôn tạo ra giá trị cho xã hội và môi trường xung quanh mình thông qua kinh doanh và sáng tạo.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy lập kế hoạch để phát triển năng lực kinh doanh của bản thân.

Trả lời:

Ví dụ về lập kế hoạch kinh doanh quán nước 

1. Mô tả quán và mục tiêu

1.1. Tên quán: Lạ rồi Quen!

1.2. Vị trí: Trung tâm thành phố. Tập trung đông dân, có nhiều trường học, công ty..

1.3. Hình thức kinh doanh: quán café phục vụ các loại nước uống, món ăn nhanh.

1.4. Diện tích: 120m2

1.5. Bố trí quán:

Gồm 3 khu vực:

– Khu vực đặc biệt dành cho các vị khách muốn kết bạn với một người lạ, không đoán trước. Bàn ghế ở khu vực này có vách ngăn, một vách ngăn giữ bàn có thể hạ.

– Khu vực truyền thống: là một dãy bàn ghế thông thường kiểu nhật dành cho các cuộc hẹn hoặc khách không có nhu cầu ở khu vực đặc biệt

– Khu vực bán hàng mang đi

1.6. Nhân viên: 1 tiếp tân, 2 đầu bếp, 7 nhân viên phục vụ lương 2 triệu/ tháng 7. 

Lịch làm việc Quán mở từ 8h đến 23h. 

Mục tiêu của quán:

- Nhằm đáp ứng nhu cầu đòi hỏi những thứ mới lạ và nhu cầu kết bạn, giao lưu của khách hàng+tạo điều kiện cho các buổi gặp mặt, hẹn hò,….

- Đạt doanh thu cao. 100 khách hàng/ngày Doanh thu trên 90 triệu/ tháng

2. Sản phẩm và dịch vụ

2.1. Menu – sản phẩm và giá cả

a. Nước uống:

– Các loại sinh tố: 12.000VNĐ (tại chỗ) – 10.000VNĐ (mang đi) 

– Các loại nước ép: 12.000 VNĐ (tại chỗ) – 10.000VNĐ (mang đi)

– Các loại trà sữa: 15.000VNĐ (mang đi và tại chỗ) 

Các loại nước khác

b. Thức ăn:

Các món thức ăn nhanh như: khoai tây chiên, bò lúc lắc, xúc xích nướng, trái cây dầm, xoài lắc, cá viên chiên,…

2.2 Dịch vụ

- Khu vực đặc biệt: khách hàng đến quán sẽ được bóc số chọn bàn và ngồi vào bàn đặc biệt dùng cho 2 người được ngăn cách ở giữa ( có thể hạ tấm ngăn). Sau đó gọi món. Khi đồ dùng đưa lên thì hạ tấm ngăn.

- Khu vực truyền thống: như các quán bình thường có thể dành cho nhiều người

- Quầy bán đồ mang đi: bạn có thể lựa chọn các loại thức uống và các món ăn nhanh mang đi nhắm đến khách hàng thích sự tiện lợi, nhanh chóng và linh động mà vẫn đảm bảo được chất lượng từ hạt cafe nguyên chất được xay trực tiếp tại quán và thức ăn chế biến tại quán.

3. Chiến lược

3.1. Khai trương quán

Phát tờ rơi, lập Fan page. 

Giảm 30% hóa đơn trong ngày khai trương đầu tiên. Và giảm 30% trong 2 ngày còn lại, áp dụng với hóa đơn từ 150.000VND

Tổ chức cuộc thi up ảnh của khách tại quán lên Fanpage. Mỗi khachs hàng up ảnh sẽ nhận được voucher trị giá 30.000VNĐ từ ngày thứ 4 sau khi khai trương, tổ chức trong 1 tuần.

3.2. Khuyến mãi

Dựa vào các sự kiện đặc biệt trong năm sẽ tổ chức khuyến mãi thích hợp

Ví dụ: tặng hoa cho khách 8/3, valentine tặng móc khóa tình nhân và ảnh lưu niệm cho các cặp đôi áo cặp khi đến quán sẽ được ghi hình và up lên Fanpage.

4. Chi phí mở quán

Vốn 180 triệu (huy động từ gia đình người thân + tiền làm thêm dành dụm,..) 

5. Doanh thu và lợi nhuận ước tính

Ước tính đạt 100 người/ ngày

6. Các chi phí phải trả mỗi tháng