PHẦN II: MÔ ĐUN CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

CHỦ ĐỀ 1: CHẤT DINH DƯỠNG VÀ AN TOÀN TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

BÀI 5: AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

A. HỌC THEO SÁCH GIÁO KHOA

I. MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY HIỂM TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM (trang 41)

Bài giải chi tiết: 

Gồm có:

- Yếu tố cơ học

- Yếu tố nhiệt

- Yếu tố điện

- Yếu tố hóa học

- Yếu tố gây cháy, nổ

- Yếu tố không gian hẹp

LT1 (trang 41):

1. Yếu tố nguy hiểm của việc làm của bạn A là: ………………………………

2. Những nguy hiểm có thể xảy ra do việc làm của bạn B là: ………………….

Bài giải chi tiết: 

1. Yếu tố nguy hiểm của việc làm của bạn A là: đốt than trong phòng kín dẫn đến nguy cơ bị ngộ độc khí CO, . Khí CO khi hít phải sẽ nhanh chóng ngấm vào máu và lấy đi lượng oxygen mà máu cung cấp cho cơ thể, dẫn đến đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, cơ thể yếu ớt, buồn nôn, đau ngực và lẫn lộn. Nếu hít phải lượng lớn có thể bất tỉnh, tử vong nhanh.

2. Những nguy hiểm có thể xảy ra do việc làm của bạn B là: 

- Sự phản ứng giữa dầu mỡ nóng và nước lạnh có thể tạo ra hơi nước nhanh chóng, tăng áp suất trong ống xả và gây ra nguy cơ cháy nổ.

- Dầu mỡ nóng khi tiếp xúc với nước có thể đông lại và làm tắc nghẽn ống xả, gây ra sự cản trở trong quá trình thoát nước và gây ra tình trạng tắc nghẽn ống.

- Ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe của các loài sống trong môi trường nước.

II. HƯỚNG DẪN PHÒNG NGỪA NGUY HIỂM TRONG BẾP (trang 41)

1. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm do tác động cơ học

Bài giải chi tiết: 

1. Không chạm tay vào bộ phận chuyển động khi máy đang cắm điện.

2. Không cắt thực phẩm đông đá.

3. Không để dao vào bồn rửa chứa đầy nước.

4. Để dao, đĩa, kéo và những dụng cụ sắc, nhọn, dễ vỡ trong ngăn theo quy định, khi dùng không để sát mép bàn.

5. Buộc tóc và mặc quần áo gọn gàng khi nấu bếp.

6. Vệ sinh sạch những chỗ nước tràn, dầu mỡ bắn, thức ăn rơi ngay khi nhìn thấy.

7. Lấy các vật trên cao quá đầu phải sử dụng thang hoặc ghế chắc chắn.

CH1 (trang 41). Trong các hướng dẫn phòng ngừa yếu tố nguy hiểm do tác động cơ học, khi làm bếp, em đã thực hiện được: ……………………………….

Bài giải chi tiết: 

Trong các hướng dẫn phòng ngừa yếu tố nguy hiểm do tác động cơ học, khi làm bếp, em đã thực hiện được: 

- Không chạm tay vào bộ phận chuyển động khi máy đang cắm điện.

- Không cắt thực phẩm đông đá.

- Không để dao vào bồn rửa chứa đầy nước.

- Để dao, dĩa, kéo và những dụng cụ sắc, nhọn, dễ vỡ trong ngăn theo quy định, khi dùng không đề sát mép bàn.

- Buộc tóc và mặc quần áo gọn gàng khi nấu bếp.

- Vệ sinh sạch những chỗ nước tràn dầu mỡ bắn, thức ăn ngay khi nhìn thấy.

- Lấy các vật trên cao quá đầu phải sử dụng thang hoặc ghế chắc chắn.

2. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm do tác động nhiệt

Bài giải chi tiết:

- Không tắt báo động khi đang nấu ăn

- Không sử dụng bếp nấu ăn để sưởi ấm

- Không đổ nước để dập lửa khi bị cháy dầu, mỡ

- Để xa các vật dễ bắt lửa ra khỏi bếp

- Tắt mọi thiết bị sau khi công việc kết thúc

- Ngăn ngừa hỏa hoạn bằng cách giữ mặt bếp và lò nướng được sạch

3. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm do tác động điện

Bài giải chi tiết:

- Lắp aptomat hoặc cầu dao để ngắt mạch điện khi có sự cố xảy ra

- Không chạm tay ướt vào ổ điện hoặc công tắc điện

- Không cầm thực phẩm hoặc đồ dùng  đưa vào lò nướng khi thiết bị đang cắm điện.

- Không kéo dây phích cắm điện

- Kiểm tra kĩ ổ cắm và dây dẫn điện trước khi sử dụng

- Không cắm nhiều thiết bị điện có công suất cao vào chung một ổ lấy điện.

LT2 (trang 42)

1. Khi có sự cố chập điện trong bếp, việc đầu tiên em cần làm là: ……………..

2. Một số biện pháp khác phòng ngừa nguy hiểm về điện giật, chập điện trong bếp:........................................................................................................................

Bài giải chi tiết:

1. Khi có sự cố chập điện trong bếp, việc đầu tiên em cần làm là: tắt nguồn điện, sau đó sử dụng bình cứu hỏa hoặc bật nước để dập tắt ngọn lửa, gọi ngay đội cứu hỏa hoặc cứu thương nếu cần thiết.

2. Một số biện pháp khác phòng ngừa nguy hiểm về điện giật, chập điện trong bếp:

- Sử dụng ổ cắm có nắp đậy.

- Không sử dụng thiết bị điện khi tay ướt.

- Tuân thủ các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.

4. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm do tiếp xúc với hóa chất

Bài giải chi tiết: 

- Đặt bình gas ở nơi thông thoáng

- Khóa van đầu bình gas khi không sử dụng bếp

- Kiểm tra thường xuyên ống dẫn gas bằng nước xà phòng, tuyệt đối không thử bằng lửa.

- Mua chất tẩy rửa có xuất xứ, nhãn mác và hạn sử dụng rõ ràng, an toàn; cất hóa chất vào chỗ kín và có nhãn mác cảnh báo chất độc.

- Nên sử dụng tinh dầu ở dạng dung dịch xịt để xua đuổi chuột và côn trùng gây hại.

- Không nên dùng hộp xốp để đựng thức ăn nóng, thức ăn chứa dầu, mỡ.

5. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm do nổ

Bài giải chi tiết: 

• Kiểm tra van bình gas trước và sau khi nấu bếp.

• Không để xăng, dầu, cồn, gas ở những nơi dễ cháy.

• Không sử dụng các vỏ bình gas bị gỉ, có nguồn gốc không rõ ràng.

• Không cho trứng, thực phẩm chứa trong hộp đậy nắp chặt, kín nấu trong lò vi sóng vì sẽ gây nổ.

6. Hướng dẫn phòng ngừa nguy hiểm khi làm việc trong không gian hẹp

Bài giải chi tiết: 

• Không nướng đồ ăn bằng bếp than trong nhà.

• Lắp và mở máy hút mùi hoặc bật quạt thông gió khi nấu, nướng. Sau khi nấu xong, để máy chạy tiếp trong 5-10 phút để đảm bảo khí độc được hút hết. Vệ sinh máy hút mùi và quạt thông gió thường xuyên.

• Sắp xếp dụng cụ nhà bếp gọn gàng, ngăn nắp, không chồng cao, không để các vật sắc, nhọn, dễ vỡ ở trên cao.

LT3 (trang 43). 

1. Những vật dụng dễ cháy, nổ chưa được thực hiện biện pháp phòng ngừa trong căn bếp ở gia đình em: ………………………………………………………

2. Trong các hướng dẫn phòng ngừa yếu tố nguy hiểm khi chế biến thực phẩm trong không gian hẹp, em đã thực hiện được: …………………………………

Bài giải chi tiết: 

1. Những vật dụng dễ cháy, nổ chưa được thực hiện biện pháp phòng ngừa trong căn bếp ở gia đình em: Bình gas, hóa chất dễ cháy nổ.

2. Trong các hướng dẫn phòng ngừa yếu tố nguy hiểm khi chế biến thực phẩm trong không gian hẹp, em đã thực hiện được: 

- Không nướng đồ ăn bằng bếp than trong nhà.

- Lắp và mở máy hút mùi hoặc bật quạt thông gió khi nấu nướng. Sau khi nấu xong, để máy chạy tiếp trong 5 - 10 phút để đảm bảo khí độc được hút hết. Vệ sinh máy hút mùi và quạt thông gió thường xuyên.

- Sắp xếp dụng cụ nhà bếp gọn gàng, ngăn nắp; không chồng cao; không đề các vật sắc, nhọn, dễ vỡ ở trên cao.

VD (trang 43).

Đánh giá ý thức thực hiện an toàn lao động trong chế biến thực phẩm ở gia đình em.

Bài giải chi tiết:

B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

Câu 1 (trang 45): Nối tên nhóm yếu tố nguy hiểm ở cột A với tác động nguy hiểm ở cột B sao cho phù hợp.

Bài giải chi tiết:

1 - (c)                    2 - (d)                    3 - (b)                              4 - (a)

Câu 2 (trang 45):

Những việc sau đây nên làm hay không nên làm để đảm bảo an toàn lao động trong chế biến thực phẩm?

Bài giải chi tiết: