VĂN BẢN: LỜI TIỄN DẶN

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH1. Hãy chia sẻ đôi điều về một truyện thơ bạn từng biết hay từng đọc (nhan đề, tác giả, nội dung tác phẩm,...)

Giải nhanh:

- Nhan đề: Tống Trân Cúc Hoa 

- Tác giả: truyện thơ Nôm khuyết danh 

CH2. Hãy nhớ lại một tác phẩm (thuộc bất kì thể loại nào) có kể một câu chuyện tình yêu đã thực sự gây ấn tượng với bạn. Theo bạn, điều gì khiến tình yêu trở thành đề tài bất tận của văn học?

Giải nhanh:

Tình yêu Lục Vân Tiên - Kiều Nguyệt Nga là một tình yêu đã thực sự gây ấn tượng.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Hình dung về bối cảnh câu chuyện.

Giải nhanh:

Cô gái về nhà chồng

CH2. Chú ý cách diễn tả đầy hình ảnh về tâm trạng của cô gái. 

Giải nhanh:

- Nỗi lòng đau khổ, nhớ thương, quyến luyến của cô gái. 

- Hình ảnh cô gái lại hiện lên qua cái nhìn, tâm trạng của chàng trai giống như qua một thước phim quay chậm đến từng chi tiết. Điều này chứng tỏ chàng trai đã âm thầm quan sát cô gái với tất cả sự trìu mến, xót thương. Họ đã hiểu nhau đến từng hành động và ý nghĩ.

CH3. Chú ý cách cư xử khác thường nhưng hoàn toàn hợp lí của chàng trai.

Giải nhanh:

- Vẻ đẹp của người con gái Thái được miêu tả bằng một nét phác họa chính xác hết sức tài tình

- Truyện thơ khác với các thể loại tự sự văn xuôi ở ưu thế tả người, tả cảnh, tả tình, ở phần khác của truyện thơ này có một số dòng miêu tả vẻ đẹp của người con gái : “Ngón tay thon lá hành – Đuôi mắt dài như mắt lá trầu xanh”.

CH4. Cảm nhận niềm thương xót của chàng trai khi chứng kiến tình cảnh của người yêu ở nhà chồng.

Giải nhanh:

- Chàng trai an ủi, động viên khi cô gái bị nhà chồng hành hạ, và một lần nữa khẳng định sự chung thuỷ son sắt trong tình yêu. 

- Đoạn đầu của phần 2 miêu tả những hành động, cử chỉ ân cần, chăm sóc, lo lắng thuốc thang của chàng trai dành cho cô gái. Lời nói của chàng thật dịu dàng, chan chứa xót thương.

CH5. Lời thề nguyền thủy chung được diễn tả như thế nào? 

Giải nhanh:

- Kết thúc có hậu theo truyền thống của văn học dân gian: ước mơ thành sự thật. Hai người đoàn tụ, làm lại cuộc đời trong tình yêu bất diệt.

- Chàng trai đã giữ đúng lời nguyện ước của mình 

=> Con người đã vượt lên trên số phận khắc nghiệt bởi những hành động tích cực đáng trân trọng, bởi lòng chung thuỷ, sự cao thượng và sức mạnh tình yêu chân chính.

SAU KHI ĐỌC

CH1. Qua hai lời tiễn dặn trong đoạn trích, người đọc có thể nắm bắt được điều gì về bối cảnh của câu chuyện?

Giải nhanh:

- Lời tiễn biệt của chàng trai với người con gái mình yêu đi lấy chồng. Tâm trạng buồn không nỡ rời xa, lưu luyến không muốn rời của người con trai.

=> Bối cảnh éo le, khi hai người yêu nhau mà không đến được với nhau. Và càng éo le hơn khi chàng trai chứng kiến người con gái bị chồng đánh đập

CH2. Lời kể trong đoạn trích là của ai? So với một số tác phẩm viết bằng văn xuôi đã học, lời kể ở đây có điểm gì đặc biệt?

Giải nhanh:

- Lời của người con trai.

- Điểm đặc biệt: sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình

+ Tác giả đã viết tác phẩm theo phong cách truyện thơ, thơ mà lại có cả câu truyện đan xen ở trong đó. 

+ Câu chuyện trở nên sinh động và cuốn hút trước những tình tiết diễn biến của câu chuyện

CH3. Nêu nhận xét về tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng và cách thể hiện tâm trạng ấy trong lời tiễn dặn 1.

Giải nhanh:

- Tâm trạng đau lòng, hoài niệm và lo lắng:

+ Cô gái không chỉ đau lòng vì sự chia ly với người yêu mà còn lo lắng về cuộc sống mới

+ Nhớ về những kỷ niệm buồn và vui cùng người yêu đã trải qua. 

- Trong lời tiễn dặn, cô gái thể hiện tâm trạng của mình bằng cách nhắc nhở người yêu về những điều cần phải làm khi ở nơi xa, cùng lời chúc người yêu luôn vui vẻ, may mắn và bình an.

CH4. Qua toàn bộ đoạn trích, hình ảnh chàng trai hiện lên với những đặc điểm gì? Bạn thấy xúc động nhất với những biểu hiện nào của nhân vật này?

Giải nhanh:

- Hình ảnh chàng trai hiện lên:

+ Xót xa khi tiễn biệt người yêu đi lấy chồng,

+ Lưu luyến không nỡ rời xa người yêu.

+ Tuyệt vọng khi không còn người yêu

=> Thể hiện tình yêu và sự chung thủy. 

+ Khi chứng kiến người mình yêu bị đánh đập, chàng trai xót thương cô gái.

+ Chàng trai thể hiện ý chí quyết tâm đưa cô gái trở về bên cạnh mình. 

=> Là một người con trai tốt, yêu thương hết lòng và xót xa, thương cảm trước tình cảnh của cô gái. 

- Em xúc động nhất là khi chàng trai quyết tâm đưa cô gái trở về đoàn tụ với mình. Bởi đó là khi chàng trai thể hiện tình yêu thương vô bờ của mình dành cho cô gái, không còn chấp nhận số phận là cô gái đi lấy chồng nữa mà quyết tâm đưa cô về 

CH5. So sánh nội dung lời thề nguyền thủy chung và cách thể hiện lời thề nguyền ấy trong hai lời tiễn dặn.

Giải nhanh:

- Lời thề nguyền trong bài lời tiễn dặn là một cam kết, một hứa hẹn và đồng thời cũng là một lời hứa nhằm đảm bảo rằng người được tiễn dặn sẽ giữ lời và tránh xa những điều không tốt. 

- Người gửi đang cố gắng thuyết phục người nhận thực hiện điều họ đã hứa. Tuy nhiên, nó cũng là một lời cảnh báo, thể hiện rằng nếu người nhận không giữ lời, họ sẽ gây tổn thương và mất đi sự tín nhiệm của người gửi.

=> Lời thề nguyền không chỉ là một cam kết mà còn là một cách để thể hiện tình cảm và giữ gìn mối quan hệ, đồng thời cũng là một cảnh báo để đảm bảo sự tin tưởng và tôn trọng giữa hai bên

CH6. Qua tìm hiểu đoạn trích và phần giới thiệu chung về tác phẩm Tiễn dặn người yêu, hãy nêu nhận xét về sự khác nhau giữa một bài thơ trữ tình và một truyện thơ.

Giải nhanh:

- Nội dung của thơ trữ tình: biểu hiện tư tưởng, tình cảm làm sống dậy cái thế giới chủ thể của hiện thực khách quan, giúp ta đi sâu vào thế giới của những suy tư tâm trạng, nỗi niềm.

- Nội dung của truyện thơ: vẻ đẹp và tính chất gợi cảm, truyền cảm của thơ có được còn do ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu. 

CH7. Đoạn trích cho biết điều gì về không gian tồn tại và đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Thái - chủ nhân truyện thơ Tiễn dặn người yêu?

Giải nhanh:

- Không gian núi rừng bình dị, quen thuộc của đồng bào Thái như một tấm phông rộng lớn cùng chia sẻ, đồng cảm với lòng người.

- Trong thơ ca dân gian của người Thái, người Mông hay nhắc đến cái chết. Đó là một thủ pháp nghệ thuật để biểu hiện ý chí quyết bảo vệ tình yêu đến cùng. Cái chết là giới hạn cuối cùng của thử thách

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một đoạn thơ trong văn bản Lời tiễn dặn đã để lại cho bạn những ấn tượng thật sự sâu sắc.

Giải nhanh:

Tiễn dặn người yêu là một trong những truyện thơ tiêu biểu và đặc sắc trong kho tàng văn học dân gian các dân tộc thiểu số, được bổ sung qua nhiều thế hệ người Thái. Người Thái coi đây là cuốn sách quý nhất trong mọi cuốn sách quý vì nó thể hiện rõ nét cuộc sống và tâm hồn Thái. Mở đầu đoạn trích, chàng trai đã âu yếm gọi cô gái là “người đẹp anh yêu”, “anh yêu em”. Cách xưng hô, cách gọi đậm chất trữ tình, đặc trưng cho lời ăn tiếng nói của đồng bào Thái và mang sắc thái trữ tình sâu sắc. Vẻ đẹp của người con gái Thái được miêu tả bàng một nét phác hoạ chính xác hết sức tài tình : “Xin hãy cho anh kề vóc mảnh” bởi ai đã từng tiếp xúc với người phụ nữ Thái hẳn sẽ ấn tượng với dáng vóc mảnh mai có phần kiêu sa của họ. Truyện thơ khác với các thể loại tự sự văn xuôi ở ưu thế tả người, tả cảnh, tả tình, ơ phần khác của truyện thơ này có một số dòng miêu tả vẻ đẹp của người con gái : “Ngón tay thon lá hành – Đuôi mắt dài như mắt lá trầu xanh”.Chính đoạn thơ này đã trở thành điểm nhấn và là cảm hứng tạo nên đầu đề của truyện thơ Tiễn dặn người yêu. Vì chỉ ở thời điểm này, tình yêu mới bộc lộ được hết sắc độ của nó, với yêu thương, đớn đau, tuyệt vọng và quyết tâm không gì lay chuyển.